Thú vị với tự truyện bằng truyện tranh

Tự truyện bằng truyện tranh là sự kết hợp giữa hình ảnh và lời kể để tái hiện ký ức, thể hiện cảm xúc của tác giả

"Biết ra sao ngày sau" của họa sĩ Lê Phan là tự truyện bằng truyện tranh đầu tiên tại Việt Nam. Tác giả sẽ có buổi giao lưu với bạn đọc vào ngày 28-9 tại Đường sách TP HCM.

Truyện tranh Việt Nam tạo được dấu ấn

"Biết ra sao ngày sau" là tác phẩm thứ 10 của họa sĩ trẻ Lê Phan, cũng là cuốn tự truyện bằng truyện tranh đầu tiên của tác giả Việt Nam. Lê Phan tiết lộ trong "Biết ra sao ngày sau", anh kể lại hành trình sáng tạo và trưởng thành của chính mình, với tất cả hoang mang, khát vọng và sự chân thành.

Những năm gần đây, truyện tranh Việt Nam có nhiều khởi sắc. Theo nền tảng đọc trực tuyến Waka, mỗi tháng, khoảng 2,5 triệu người Việt Nam thường xuyên đọc truyện tranh. Tháng 7-2025, "Dreams ON! Volume 1" do Comic Land Productions phát hành đã ra mắt bạn đọc với tuyển tập 5 tác phẩm truyện tranh ngắn của 5 tác giả Việt Nam: Lâm Hoàng Trúc, Nachi, PlaSma, Nguyễn Thanh Vũ và Dr. Smiley, ít nhiều tạo được dấu ấn trên thị trường.

Trước đó, vào tháng 5-2025, tác phẩm "Vạn Nhân Ký - Noãn" lấy bối cảnh Việt Nam cuối thế kỷ XVIII của tác giả Nguyễn Thùy Linh và Nguyễn Trung Thạch đã giành giải Đồng cuộc thi Truyện tranh Manga quốc tế Nhật Bản (Japan International Manga Award) lần thứ 18. Bộ truyện tranh này đã tiếp nối chuỗi thành công của các họa sĩ Việt Nam tại cuộc thi Truyện tranh Manga quốc tế Nhật Bản trước đó, như: "Long thần tướng" (2016), "Địa ngục môn" (2017), "Bẩm thầy Tường, có thầy Vũ đến tìm!" (2022) và "Điệu nhảy của vũ trụ" (2023).

Nhiều cuộc thi nhằm tìm kiếm, bồi dưỡng tài năng trẻ, xây dựng cộng đồng sáng tác truyện tranh tại Việt Nam thời gian qua đã nhận được sự quan tâm của đông đảo họa sĩ. Theo những người trong cuộc, các con số và thực tế nêu trên cho thấy truyện tranh Việt Nam đã và đang từng bước hình thành một dòng chảy sáng tác bền bỉ, cùng một đội ngũ họa sĩ trẻ dám thử nghiệm. Đó là tín hiệu đáng mừng, cho thấy truyện tranh Việt Nam đang từng bước tìm được chỗ đứng trong đời sống văn hóa - nghệ thuật.

Nhà văn Trịnh Bích Ngân, Chủ tịch Hội Nhà văn TP HCM, cho rằng truyện tranh hay bất kỳ hình thức nghệ thuật nào cũng chỉ là phương tiện chuyển tải. Điều quan trọng hơn cả chính là cách thức thể hiện, tức là khả năng tác giả tạo nên một ngôn ngữ nghệ thuật có sức lay động, khơi gợi sự đồng cảm và suy ngẫm nơi bạn đọc.

Xây dựng phong cách cá nhân

Tự truyện bằng truyện tranh là dạng tác phẩm dùng ngôn ngữ truyện tranh để kể lại câu chuyện đời thật của chính tác giả. Khác với tự truyện truyền thống chỉ bằng văn bản, tự truyện bằng truyện tranh là sự kết hợp giữa hình ảnh và lời kể để tái hiện ký ức cũng như cảm xúc nội tâm một cách sinh động, trực quan.

Trên thế giới, một số tác phẩm tự truyện hay bán tự truyện bằng truyện tranh đã được giới học thuật công nhận, như "Maus" của Art Spiegelman - đoạt giải Pulitzer danh giá năm 1992. Gần đây nhất là "Feeding Ghost" của tác giả Tessa Hulls, vừa đoạt giải Pulitzer năm 2025.

Chị Thân Trọng Thanh Quỳnh - người đồng sáng lập, biên tập viên Công ty sách Du Bút - cho biết tại Việt Nam, khái niệm tự truyện bằng truyện tranh gần như chưa phổ biến. Nhiều năm qua, Du Bút đã kiên trì theo đuổi sứ mệnh nâng cao vị thế truyện tranh Việt Nam, như mang về những tài liệu nền tảng quốc tế, đồng hành với các tác giả trẻ ra mắt tác phẩm, giới thiệu truyện tranh nước ta tại các hội sách và liên hoan quốc tế...

Theo các nhà chuyên môn, việc sáng tác tự truyện bằng truyện tranh dù mới manh nha ở Việt Nam nhưng đã có nhiều tín hiệu tích cực. Nhiều họa sĩ trẻ ngày nay không chỉ vẽ tốt mà viết cũng rất tốt.

"Tuy nhiên, để có một tự truyện bằng truyện tranh thuyết phục bạn đọc, họa sĩ không chỉ rèn luyện kỹ thuật vẽ hay khả năng kể chuyện mà còn phải xây dựng được một phong cách cá nhân rõ ràng mới có thể đứng vững trong dòng chảy văn hóa - nghệ thuật rộng lớn" - họa sĩ Nguyễn Thành Nhân, Bảo tàng Mỹ thuật TP HCM, bày tỏ.