Có nên đi xét nghiệm Chikungunya?
(NLĐO) - TP HCM đang vào thời điểm bệnh sốt xuất huyết gia tăng và cùng lúc là sự xuất hiện của Chikungunya tại nhiều nước khiến nhiều người lo lắng.
Trước tình hình trên, nhiều người dân lo lắng nguy cơ bệnh này tăng mạnh tại TP HCM và có nên đi xét nghiệm Chikungunya để tìm nguyên nhân gây bệnh. Trao đổi với phóng viên Báo Người Lao Động, PGS-TS-BS Đỗ Văn Dũng, nguyên Trưởng Khoa Y tế công cộng - Trường Đại học Y Dược TP HCM, cho rằng bệnh Chikungunya đã có mặt tại Việt Nam từ lâu và không phải là mối đe dọa dịch tễ nghiêm trọng nếu được giám sát và phòng ngừa đúng cách.
Không dễ phân biệt với sốt xuất huyết Dengue
Xét nghiệm Chikungunya chỉ cần thiết cho ngành y tế công cộng
Theo PGS-TS-BS Đỗ Văn Dũng, virus này do muỗi vằn (Aedes aegypti và Aedes albopictus) truyền, giống như sốt xuất huyết Dengue và không thể phân biệt rõ trên lâm sàng nếu chỉ dựa vào triệu chứng.
"Chúng ta không nên quá lo sợ nhưng cần quan tâm đến Chikungunya như các bệnh truyền nhiễm lưu hành khác" - PGS Đỗ Văn Dũng nhấn mạnh.
Dù có một số đặc điểm khác biệt giữa Chikungunya và sốt xuất huyết Dengue, việc phân biệt chính xác trong thực tế lâm sàng là rất khó.
Theo PGS Đỗ Văn Dũng, tài liệu y học ghi nhận 3 điểm phân biệt chính gồm: Tổn thương da, Chikungunya gây dát sẩn (vùng da đỏ nhẹ, nhô lên, đè vào mất màu).
Sốt xuất huyết gây ban xuất huyết (đốm đỏ không mất màu khi ấn). Đau khớp ở Chikungunya đau nhiều ở các khớp nhỏ (ngón tay, ngón chân) còn sốt xuất huyết đau nhẹ ở các khớp lớn (gối, vai). Xét nghiệm máu, Chikungunya ít giảm tiểu cầu, không cô đặc máu nhưng sốt xuất huyết gây giảm tiểu cầu nhiều, có thể cô đặc máu. Tuy nhiên, trên thực tế, khoảng 33% các ca nghi ngờ sốt xuất huyết lại là do Chikungunya vì triệu chứng gần như giống nhau và việc phân biệt cần đến xét nghiệm chuyên sâu.
| Tiêu chí | Chikungunya | Sốt xuất huyết Dengue |
|---|---|---|
| Tác nhân và đường truyền | Virus Chikungunya, truyền qua muỗi vằn Aedes aegypti và Aedes albopictus | Virus Dengue, truyền qua muỗi vằn Aedes aegypti và Aedes albopictus |
| Tổn thương da | Dát sẩn: vùng da đỏ nhẹ, nhô lên, mất màu khi ấn | Ban xuất huyết: đốm đỏ không mất màu khi ấn |
| Vị trí đau khớp | Đau nhiều ở các khớp nhỏ (ngón tay, ngón chân) | Đau nhẹ hơn, thường ở các khớp lớn (gối, vai) |
| Xét nghiệm máu | Ít giảm tiểu cầu, không cô đặc máu | Giảm tiểu cầu nhiều, có thể cô đặc máu |
| Khó khăn trong chẩn đoán | Triệu chứng gần giống sốt xuất huyết; cần xét nghiệm chuyên sâu để phân biệt | Triệu chứng gần giống Chikungunya; cần xét nghiệm chuyên sâu để phân biệt |
| Ghi chú dịch tễ | Có thể chiếm tới 33% số ca ban đầu nghi sốt xuất huyết | Là bệnh lưu hành ở nhiều nước, Việt Nam có tỉ lệ mắc cao mùa mưa |
Theo PGS Đỗ Văn Dũng, việc xét nghiệm chính xác Chikungunya chỉ có thể thực hiện bằng kỹ thuật PCR để tìm RNA của virus. Tuy nhiên, việc này không cần thiết với người dân thông thường. Vì bệnh thường không gây biến chứng nặng (trừ người cao tuổi và người có bệnh nền nặng). Điều trị bệnh cũng giống như các bệnh virus thông thường như nghỉ ngơi, uống nước, hạ sốt, theo dõi dấu hiệu nặng.
"Yêu cầu bác sĩ xét nghiệm virus Chikungunya trong mọi trường hợp là không hợp lý. Xét nghiệm chỉ cần thiết cho ngành y tế công cộng để giám sát tình hình dịch bệnh và có kế hoạch ứng phó" - PGS Đỗ Văn Dũng nói.
Các biện pháp phòng tránh
PGS Đỗ Văn Dũng nhấn mạnh do muỗi vằn là vectơ truyền bệnh chính của cả Chikungunya và sốt xuất huyết, các biện pháp phòng tránh muỗi đốt vẫn là ưu tiên hàng đầu như: Dọn dẹp nơi chứa nước đọng (lu, chậu, máng xối...); ngủ màn, đặc biệt vào ban ngày; mặc quần áo dài, sáng màu; sử dụng kem chống muỗi, nhang xua muỗi và chủ động tham gia chiến dịch diệt lăng quăng tại địa phương.
Virus Chikungunya không phải là "bệnh mới" ở Việt Nam. Tuy không gây biến chứng nặng phổ biến nhưng vẫn cần được giám sát dịch tễ đầy đủ và người dân cần phòng tránh muỗi đốt nghiêm túc, nhất là trong bối cảnh TP HCM đang bước vào cao điểm mùa dịch.