Người thầy mới, cách dạy mới
Kỷ nguyên số và sự trỗi dậy mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo (AI) đang tạo ra một cuộc cách mạng mới trong giáo dục đại học.
Vấn đề đặt ra là liệu AI có thể thay thế vai trò của người thầy hay không?
Nếu người thầy chỉ dừng lại ở việc giảng lý thuyết một chiều, chắc chắn sẽ không thể cạnh tranh với tốc độ phát triển của AI. Các tiết học trên lớp sẽ dần nhàm chán, sinh viên dần mặc định AI chính là người thầy tốt nhất. Để không bị mất chỗ đứng, chính giảng viên phải tự trau dồi và nâng giá trị bản thân.
Thay vì là nguồn cung cấp kiến thức chính, người thầy hiện đại phải đảm nhận vai trò như một kiến trúc sư trải nghiệm học tập, đồng thời là cố vấn phát triển cho người học. AI không thay thế người thầy, mà nó thay thế những phần công việc mang tính lặp lại, để người thầy có thời gian làm những việc mang tính "con người" như dẫn dắt tư duy, khơi gợi đam mê và định hình nhân cách của người học.
Hiện tại, nhà trường đang có chính sách đặc biệt. Các tiến sĩ ngành tài chính - ngân hàng dưới 45 tuổi bắt buộc phải học thêm thạc sĩ về AI hoặc dữ liệu lớn; nếu trên 45 tuổi thì trường chỉ khuyến khích học tập. Mục tiêu là đến năm 2029, trường sẽ có 100 tiến sĩ tài chính - ngân hàng có đồng thời thêm bằng thạc sĩ AI. Điều này sẽ tạo nên một đội ngũ giảng dạy liên ngành vững chắc, có khả năng phát triển các nền tảng AI.
Để giữ chân và kích thích sự hứng thú của thế hệ sinh viên số thì việc học phải thú vị, có ý nghĩa và cá nhân hóa cao độ. Trong đó, giảng viên cần tập trung các vấn đề sau:
Thứ nhất, cho sinh viên thấy rõ mối liên hệ trực tiếp giữa những gì họ học trong lớp và công việc họ sẽ làm sau này. Các trường nên chuyển từ giảng dạy dựa trên môn học sang giảng dạy dựa trên dự án. Đưa các thách thức, tình huống hoặc dự án thực tế từ doanh nghiệp vào chương trình học sẽ biến sinh viên thành người giải quyết vấn đề ngay từ ghế nhà trường.
Thứ hai, tận dụng tâm lý thích thử thách và được công nhận. Việc đưa các yếu tố của trò chơi như điểm thưởng, huy hiệu, bảng xếp hạng hay cốt truyện vào bài giảng không chỉ làm tăng sự hấp dẫn mà còn khuyến khích sự tham gia tích cực và tương tác giữa các sinh viên.
Thứ ba, khuyến khích mô hình học tập từ bạn bè và thiết kế không gian học tập linh hoạt, trang bị công nghệ để hỗ trợ sinh viên làm việc nhóm, tranh luận và trình bày ý tưởng...
Sự trỗi dậy của AI và công nghệ đã tạo ra một cuộc cách mạng trong giáo dục đại học, định hình lại vị thế và sứ mệnh của người thầy. Bằng cách chấp nhận vai trò mới, tích cực ứng dụng công nghệ và đặt sinh viên vào trung tâm của quá trình học tập với nội dung thực tế và hấp dẫn, các trường đại học sẽ không chỉ nâng cao hiệu quả đào tạo mà còn chuẩn bị tốt nhất cho thế hệ trẻ bước vào kỷ nguyên số đầy biến động.