Xây dựng thành phố điện ảnh xứng tầm

"Thành phố điện ảnh" sẽ tạo đòn bẩy mạnh về chính sách, thu hút đầu tư và góp phần định vị TP HCM trong chiến lược phát triển công nghiệp văn hóa quốc gia

TP HCM - Thành phố điện ảnh đầu tiên của Việt Nam và Đông Nam Á. Với sự chính danh này, TP HCM sẽ có nhiều thuận lợi trong việc đẩy mạnh các hoạt động góp phần phát triển điện ảnh của thành phố nói riêng, cả nước nói chung. Hẳn nhiên, đây là một hành trình nhiều thách thức, bên cạnh những cơ hội lớn có được.

Kết nối văn hóa, thúc đẩy du lịch

Ngày 31-10, trang web của UNESCO, nhân dịp Ngày Thành phố thế giới 2025 (World Cities Day 2025), đã công bố 58 thành phố là thành viên mới của UCCN (Mạng lưới các thành phố sáng tạo), trong đó TP HCM là thành phố điện ảnh. Theo Sở Văn hóa và Thể thao TP HCM, điện ảnh là khu vực đang quy tụ 935 doanh nghiệp, với 9.294 lao động, tạo ra doanh thu 500 triệu USD, đóng góp 0,43% GRDP. TP HCM hiện có 10 hệ thống rạp, 52 cụm rạp, 295 phòng chiếu, 184 không gian sáng tạo là nơi thực hành nghệ thuật chuyên nghiệp; ngoài ra còn có các không gian văn hóa phục vụ cho nhu cầu của cộng đồng ở các khu dân cư, góp phần nâng cao đời sống văn hóa tinh thần của cộng đồng.

Theo đó, với sự chính danh là thành phố điện ảnh, TP HCM sẽ trở thành nơi kết nối điện ảnh Việt Nam với quốc tế, đóng góp hiệu quả và có trách nhiệm vào sự phát triển chung của điện ảnh khu vực. Đây là động lực để thành phố triển khai hiệu quả các dự án phát triển điện ảnh chuyên nghiệp và hiện đại, tăng cường đào tạo và trao đổi chuyên gia, bổ sung thêm nguồn nhân lực chất lượng cao, tiếp tục các sự kiện về điện ảnh, đưa Liên hoan Phim quốc tế TP HCM (HIFF) trở thành sự kiện điện ảnh thường niên, nỗ lực khẳng định vị thế, uy tín đối với điện ảnh trong nước và quốc tế.

Theo những người trong cuộc đây là một cột mốc cho tiến trình phát triển của TP HCM trong lĩnh vực điện ảnh nói riêng, công nghiệp văn hóa nói chung thời gian tới. "Đây là một bước tiến rất tích cực, TP HCM vốn đã là nơi tập trung đầy đủ các mắt xích trong chuỗi giá trị sản xuất phim - từ ý tưởng, biên kịch, quay dựng, hậu kỳ đến phát hành và trình chiếu. Danh xưng "Thành phố điện ảnh" sẽ tạo đòn bẩy mạnh về chính sách, thu hút đầu tư và góp phần định vị TP HCM trong chiến lược phát triển công nghiệp văn hóa quốc gia" - nhà sản xuất Hoàng Quân nhận định.

Đạo diễn kiêm biên kịch Kay Nguyễn cho rằng lâu nay điện ảnh Việt phát triển mạnh tại phía Nam mà cụ thể là TP HCM với sự quy tụ của các công ty sản xuất tư nhân, nguồn nhân lực, các hệ thống rạp, lượng khán giả đông đảo… "Việc trở thành thành phố điện ảnh giúp TP HCM phát triển kinh tế địa phương. Những hoạt động liên quan khác như HIFF nếu được tổ chức thường niên khi là thành phố điện ảnh cũng tăng cường sự kết nối văn hóa, thúc đẩy du lịch" - đạo diễn Kay Nguyễn bày tỏ.

"Thành phố điện ảnh giúp mang đến cơ hội nhiều hơn trong việc giới thiệu vẻ đẹp đất nước, con người, văn hóa đến bạn bè thế giới thông qua các tác phẩm, giúp phát triển cơ sở hạ tầng, phát triển nguồn lực đầu tư, sự quan tâm của các nước khác trong khu vực và thế giới. Đồng thời, người làm nghề cũng được học hỏi nhiều hơn khi sự liên kết quốc tế tốt hơn và những đoàn phim quốc tế tìm đến để quay phim hoặc tham gia các sự kiện phim" - đạo diễn, NSƯT Vũ Thành Vinh chia sẻ.

Cần những hành động cụ thể

Bên cạnh niềm vui, sự háo hức, việc TP HCM trở thành thành phố điện ảnh cũng mang đến không ít thách thức phải đối mặt. TP HCM phải làm thế nào để xứng đáng với danh xưng, đẩy mạnh phát triển điện ảnh và tạo ra những sự kết nối đang được kỳ vọng. Nhà sản xuất Hoàng Quân cho biết danh xưng là một chuyện nhưng nếu không có hành động cụ thể nhằm xây dựng hệ sinh thái điện ảnh một cách thực chất và bền vững, thì rất khó để TP HCM có thể cạnh tranh với các trung tâm điện ảnh lớn khác trong khu vực.

Những nước có nền điện ảnh phát triển mạnh mẽ xung quanh TP HCM nói riêng, Việt Nam nói chung ngoài Trung Quốc, Hàn Quốc còn có Ấn Độ. Họ đã xây dựng thành phố điện ảnh trước đó và tạo được danh tiếng tốt như Busan của Hàn Quốc và Mumbai của Ấn Độ… Các quốc gia này đã tạo dựng được hệ sinh thái điện ảnh với những chính sách ưu đãi, mức hoàn thuế cao, thu hút các đoàn phim từ khắp nơi trên thế giới đến thuê bối cảnh. Có lực lượng lao động lành nghề ở mọi khâu, kể cả người dân địa phương vào lực lượng quần chúng. Có cơ sở hạ tầng tốt từ hệ thống phim trường hoành tráng, trung tâm hậu kỳ, các dịch vụ phục vụ điện ảnh cho đến các trung tâm công nghệ kỹ xảo, quay, dựng… số lượng nhiều, giá cả cạnh tranh.

Họ cũng xây dựng được liên hoan phim quốc tế uy tín, quy tụ đông đảo giới làm phim khu vực và quốc tế, những chợ phim tấp nập hoạt động mua và bán, đưa địa phương thành trung tâm điện ảnh, nhắc là nhớ đến mỗi khi du khách muốn tìm hiểu hay yêu thích tham gia hoạt động điện ảnh. Đây đều là những điều mà TP HCM còn nhiều hạn chế cần phải nỗ lực tạo dựng trong thời gian tới.

"Chúng ta đang có một lực lượng làm nghề là những Việt kiều, những nhà làm phim, đạo diễn, biên kịch học tập ở nước ngoài về, cần tập hợp, kết nối lực lượng này để góp phần tạo được sự sôi động, chuyên nghiệp cho thị trường. Chúng ta cũng cần phải xây dựng một thế hệ kế thừa trẻ trung, chuyên nghiệp, giỏi nghề, nhiệt huyết để đầu tư tương lai lâu dài" - đạo diễn, NSƯT Vũ Thành Vinh hiến kế.

Đạo diễn Trần Hữu Tấn nhấn mạnh, việc xây dựng thành phố điện ảnh đúng nghĩa là một hành trình dài, đòi hỏi sự chung tay, nỗ lực của cả thành phố. Đó không phải một việc dễ dàng, cần sự kiên nhẫn, đồng lòng và đây cũng là một thách thức chung cho cả thành phố, không riêng giới làm phim. 

(Còn tiếp)