Nghè cổ trên 400 năm thờ nữ Thành hoàng và 11 tiến sĩ khoa bảng ở xứ Thanh
Nghè cổ trên 400 năm tuổi nằm bên bờ sông Mã, nơi thờ nữ Thành hoàng và 18 tiến sĩ khoa bảng nổi tiếng xứ Thanh còn lưu giữ nét kiến trúc cổ kính, độc đáo
Nghè Nguyệt Viên xưa thuộc làng Nguyệt Viên xã Từ Minh, tổng Từ Quang, huyện Hoằng Hóa, phủ Hà Trung, nay là làng Nguyệt Viên, xã Hoằng Quang, TP Thanh Hóa.
Nghè được xây dựng cuối thế kỷ XVI, năm Quý Tỵ, thuộc niên hiệu Quang Hưng triều vua Lê Thế Tông (1593), được trùng tu năm Đinh Hợi niên hiệu Minh Mệnh (1827). Năm Bính Thân niên hiệu Thành Thái (1896) Nghè được sửa chữa tiếp. Năm 1996, Nghè Nguyệt Viên được xếp hạng di tích kiến trúc nghệ thuật cấp tỉnh.
Nghè Nguyệt Viên ngày nay nằm tại xã Hoằng Quang, TP Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa
Khác với nhiều di tích, người được thờ ở Nghè Nguyệt Viên lại là một nữ Thành hoàng làng, với bài vị ghi rõ "Chương vĩ dực bảo Trung hưng Thượng đẳng thần".
Dù không có tài liệu nào ghi rõ ràng về vị Thành hoàng làng Nguyệt Viên, song truyền thuyết dân gian địa phương và người dân ngày nay đều tin, Thành hoàng làng Nguyệt Viên là công chúa Mai Hoa - con gái vua.
Trải qua hơn 400 năm tồn tại, nghè Nguyệt Viên vẫn giữ được nét kiến trúc độc đáo, cổ kính
Vì cảm phục tài cao học rộng của ông Nghè Đờn (ở xã Hoằng Thịnh, huyện Hoằng Hóa ngày nay) nên khi ông từ quan về quê, bà đã bí mật tìm theo. Tuy nhiên, giữa đường bị lạc, không thể tìm thấy quê của ông Nghè Đờn. Quá thất vọng, chán chường, nên bà đã gieo mình xuống sông Mã tự vẫn, thi thể trôi về đến làng Nguyệt Viên và được ông tổ họ Nguyễn làng Nguyệt Viên chôn cất tại Cồn Trạch.
Ngoài thờ nữ Thành hoàng làng, nghè Nguyệt Viên còn thờ 18 vị tiến sĩ đỗ đạt khoa cử của làng Nguyệt Viên
Sau đó, các vị chức sắc trong làng nằm mơ thấy một người con gái hiện ra nói sẽ báo đáp, phù hộ cho dân làng học hành tiến bộ, làm ăn phát đạt. Từ đó, nhân dân làng Nguyệt Viên lấy ngày mùng 10 tháng 2 âm lịch hàng năm - ngày chôn cất bà làm ngày giỗ và tôn bà làm Thành hoàng làng.
Nét rêu phong, cổ kính của nghè Nguyệt Viên
Nghè Nguyệt Viên ngoài thờ Thành hoàng làng là công chúa Mai Hoa còn thờ các vị tiến sĩ đỗ đạt khoa cử. Đến nay, có 18 vị tiến sĩ được thờ tại đây. Trong đó, có 11 vị tiến sĩ của làng đỗ đạt thời Phong kiến. Mở đầu là tiến sĩ Nguyễn Trật (thời vua Lê Thần Tông) và người cuối cùng của làng, cũng là cuối cùng của cả nước thi đỗ tiến sĩ thời Phong kiến là cụ Phó bảng khoa thi Kỷ Mùi 1919 Lê Viết Tạo".
Nghè Nguyệt Viên có cấu trúc một gian hai chái, bố cục gần giống hình vuông, kết cấu vì kèo khá đặc biệt. Ngoài ra, bộ khung gỗ của Nghè Nguyệt Viên vững chắc, bề thế với những mảng chạm khắc nghệ thuật các linh vật, hoa lá tỉ mỉ
Như một niềm tự hào về truyền thống khoa bảng, đỗ đạt, ở Nguyệt Viên ngày nay vẫn lưu truyền câu ca: "Nguyệt Viên 18 ông Nghè/Ông cưỡi ngựa tía, ông che tán vàng".
Hiện nay, nghè Nguyệt Viên không chỉ là điểm đến tâm linh mà còn là điểm sinh hoạt cộng đồng của người dân địa phương, là nơi cho trẻ nhỏ vui chơi, cho người lớn hóng mát, tập dưỡng sinh.
Bình luận (0)