Liên quan đến vấn đề trên, Báo Người Lao Động đã có cuộc trao đổi với TS-BS Võ Văn Tân, Trưởng khoa Nội thần kinh, Bệnh viện Nhân dân Gia Định (TP HCM)
+ Phóng viên: Thưa bác sĩ, đột tử và đột quỵ có phải là một không?
+ TS-BS Võ Văn Tân: Không. Về mặt chuyên môn, đây là hai tình trạng hoàn toàn khác nhau. Đột tử là khái niệm rộng hơn, xảy ra khi người bệnh tử vong đột ngột trong vòng vài phút đến vài giờ mà không có dấu hiệu báo trước rõ ràng. Trong khi đó, đột quỵ là tình trạng tổn thương não cấp tính do nguyên nhân mạch máu, có thể do tắc mạch (nhồi máu não) hoặc vỡ mạch (xuất huyết não).
+ Nguyên nhân nào dẫn đến đột tử và đột quỵ?
+ Đột quỵ thường do các bệnh lý mạch máu não như nhồi máu não, xuất huyết não hoặc xuất huyết dưới nhện. Có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau như rối loạn nhịp tim, bệnh tim bẩm sinh, hạ hoặc tăng đường huyết cấp, rối loạn điện giải, tràn khí màng phổi, tràn dịch màng tim,...
+ Trong thực tế, người dân thường xử trí như thế nào khi gặp người bị đột quỵ hoặc đột tử? Điều này có phù hợp?
+ Rất nhiều người vẫn xử trí theo truyền miệng dân gian, như nặn chanh vào miệng hoặc chích máu đầu ngón tay, điều này không những không giúp ích mà còn gây nguy hiểm. Chẳng hạn, người bị hôn mê nếu bị nặn chanh vào miệng có thể dẫn đến sặc, tắc đường thở, rất dễ tử vong.
Điều quan trọng nhất khi gặp người có dấu hiệu lơ mơ, hôn mê, méo miệng, yếu tay chân là gọi cấp cứu hoặc đưa ngay đến cơ sở y tế gần nhất. Càng đến bệnh viện sớm, khả năng cứu sống và giảm di chứng càng cao.
+ Đâu là dấu hiệu nhận biết sớm của đột quỵ mà người dân cần lưu ý?
+ Một số dấu hiệu điển hình gồm: Méo miệng; Yếu hoặc liệt tay chân một bên; Nói ngọng, khó nói, thay đổi giọng; Chóng mặt đột ngột, mất thăng bằng, dễ té ngã; Nhìn mờ, mất thị lực một bên. Ngoài ra, có một tình trạng cảnh báo sớm gọi là cơn thoáng thiếu máu não thường kéo dài vài phút đến vài giờ, người bệnh bị tê nửa người rồi hồi phục. Tuy nhiên, đừng chủ quan vì có đến 12% bệnh nhân sau cơn này sẽ bị đột quỵ thật sự trong vòng 24 giờ.
+ Có phải mọi cơn chóng mặt đều là đột quỵ? Làm sao phân biệt, thưa bác sĩ?
+ Không. Chóng mặt có thể do rối loạn tiền đình. Tuy nhiên, nếu chóng mặt đi kèm yếu tay chân, nói ngọng, mất thăng bằng, nôn ói kịch phát hoặc không thể đứng dậy, cần nghĩ ngay đến đột quỵ – đặc biệt nếu tổn thương ở vùng cầu não hoặc tiểu não.
+ Thưa bác sĩ, dân gian hay gọi "trúng gió" khi thấy người yếu nửa người, co giật… Có liên quan đến đột quỵ không?
+ "Trúng gió" là cách gọi dân gian của đột quỵ. Các biểu hiện như méo miệng, co giật, yếu tay chân – đều là dấu hiệu thần kinh khu trú điển hình của đột quỵ. Việc cạo gió, hơ lửa, đè huyệt hoàn toàn không có tác dụng và có thể khiến bệnh tình xấu đi. Việc cần làm là đưa người bệnh đến bệnh viện càng sớm càng tốt.
+ Người từng đột quỵ có dễ bị tái phát không, thưa bác sĩ?
+ Có. Tỉ lệ tái phát sau đột quỵ trong vòng 5 năm lên tới 20%. Đặc biệt, trong năm đầu tiên sau đột quỵ, nguy cơ tái phát rất cao nếu không kiểm soát tốt yếu tố nguy cơ. Một số nguyên nhân dễ gây tái phát gồm: rung nhĩ, hẹp động mạch nội sọ, bệnh lý tim mạch chưa điều trị triệt để.
+ Vậy những ai có nguy cơ cao bị đột quỵ và cần dự phòng như thế nào?
+ Những yếu tố nguy cơ phổ biến gồm: Tăng huyết áp (nguyên nhân hàng đầu); đái tháo đường; rối loạn mỡ máu; bệnh tim mạch (rung nhĩ, bệnh van tim…); lối sống không lành mạnh (hút thuốc, ít vận động, stress, mất ngủ).
Để phòng ngừa hiệu quả nhất là kiểm soát các yếu tố này bằng cách khám sức khỏe định kỳ; tầm soát huyết áp, đường huyết, mỡ máu; tăng cường vận động thể chất (đi bộ là cách đơn giản, hiệu quả); không hút thuốc, hạn chế rượu bia; giữ tinh thần ổn định, ngủ đủ giấc
và quét mã QR
Bình luận (0)