ết quả phân tích di truyền những phần xương và sọ người được tìm thấy tại hồ Roopkund trên dãy Himalaya làm dấy lên thắc mắc về danh tính và lý do họ có mặt ở đó.

Năm 1942, bên bờ hồ Roopkund nằm ở độ cao hơn 5.000 m so với mực nước biển ở bang Uttarakhand - Ấn Độ, một nhân viên kiểm lâm tên Hari Kishan Madhwal phát hiện hàng trăm bộ xương và sọ người, một số vẫn còn dính cả thịt. Khi băng tuyết bắt đầu tan, thêm nhiều xương sọ được nhìn thấy ở dưới đáy hồ.

Hồ Roopkund. Ảnh: Business Insider

Hồ Roopkund này nằm dưới chân dãy núi Trisul và cách nơi ở của con người khoảng 5 ngày đi bộ. Các nhà nghiên cứu xác định có đến 800 người bị chôn vùi ở nơi có biệt hiệu "hồ xương người" này.

Thời điểm nói trên đang là ở giữa chiến tranh thế giới thứ 2. Các quan chức Anh ở Ấn Độ ban đầu lo ngại rằng những xương sọ trên có thể là của các binh sĩ Nhật có ý định tiến hành một cuộc xâm lược bí mật. Dù vậy, tuổi của các bộ xương đã dập tắt suy nghĩ trên nhưng không vì thế mà bí ẩn về chúng được giải đáp.

Vào năm 1956, Viện khảo sát nhân chủng học Ấn Độ tài trợ một số chuyến đi đến Roopkund để điều tra. Phương pháp xác định tuổi bằng carbon, khi đó vẫn chưa đáng tin cậy, cho thấy các bộ xương có tuổi từ 500-800 năm.

Kết quả phân tích di truyền những phần xương và sọ người được tìm thấy tại hồ Roopkund trên dãy Himalaya làm dấy lên thắc mắc về danh tính và lý do họ có mặt ở đó. Ảnh: Business Insider

Các nhà khoa học Ấn Độ ngày càng quan tâm đến bí ẩn hồ Roopkund. Một số người cho rằng đây là nơi các nghi lễ tự sát diễn ra. Theo một giả thuyết khác, người chết là binh sĩ được Quốc vương Delhi phái đi xâm lược Tây Tạng nhưng bỏ mạng. Ngoài ra, có ý kiến cho rằng đây là một nhóm thương nhân đang trên đường đến Tây Tạng thì bị lạc đường. Đây cũng có thể là một nghĩa trang lộ thiên hoặc là nơi để thi thể người tử vong vì bệnh dịch nhằm ngăn lây nhiễm.

Người dân tại các ngôi làng bên dưới hồ Roopkund lại có giải thích của riêng mình, được truyền lại trong các bài dân ca hoặc chuyện xưa tích cũ. Các ngôi làng này nằm trên tuyến đường hành hương nhằm tôn kính Nanda Devi, một hóa thân của nữ thần tối cao Parvati trong đạo Hindu.

Ảnh minh họa về hồ Roopkund của Bianca Bagnarelli

Chuyến hành hương đi qua chân dãy núi Trisul, nơi người dân địa phương tin rằng là nơi nữ thần Parvati sống cùng chồng là thần Shiva. Đây được xem là chuyến hành hương kéo dài và nguy hiểm nhất ở Ấn Độ.

Theo lời kể, nữ thần Nanda Devi rời quê nhà đến một vương quốc xa xôi, nơi bà bị nhà vua và hoàng hậu đối xử khiếm nhã. Nữ thần Nanda Devi sau đó đã nguyền rủa vương quốc này. Để xoa dịu nữ thần, nhà vua và hoàng hậu tiến hành chuyến hành hương nhưng lại mang theo cả đoàn vũ công và nhạc sĩ, vi phạm truyền thống khổ hạnh của một sự kiện như thế.

Nữ thần Nanda Devi càng thêm nổi giận và tạo ra một trận bão tuyết kèm mưa đá và gió lốc để quét đoàn hành hương xuống hồ. Những bộ xương tìm thấy được xem là cảnh báo đối với những ai bất kính nữ thần nói trên.

Xương người phủ trong tuyết tại hồ Roopkund. Ảnh: Pramod Joglekar

Dù vậy, kết quả phân tích khoa học đã nhanh chóng bác bỏ hầu hết giả thuyết được nói đến nhiều. Trước hết, những phần xương tìm thấy không thuộc về một đội quân nào mà là của cả nam giới, phụ nữ và trẻ em. Ngoài ra, những bộ xương cũng không cho thấy bằng chứng về giao tranh, nghi lễ tự sát, giết người, dịch bệnh...

Hồ Roopkund cũng không phải là một nghĩa trang lộ thiên. Hầu hết nạn nhân khỏe mạnh và trong độ tuổi 18-35. Khả năng các bộ xương là của thương nhân bị lạc trong núi cũng không tồn tại do không có tuyến đường giao thương nào giữa Ấn Độ và Tây Tạng từng hiện hữu ở khu vực này.

Khi băng mùa đông tan chảy, nhiều bộ xương rũ rượi sẽ nổi lên khỏi mặt nước

Tóm lại, các bộ xương dường như là của người hành hương. Kết quả phân tích ADN cho thấy mọi nạn nhân dường như có nguồn gốc di truyền đặc trưng của Nam Á. Chưa hết, kết quả các cuộc phân tích mới và chính xác hơn cho thấy những người trên sống ở thế kỷ thứ IX.

Không dễ để đi đến hồ Roopkund, nằm bên trong Vườn quốc gia Nanda Devi của Ấn Độ. Ảnh: Business Insider

Theo kết luận của nhóm nghiên cứu thuộc Trường ĐH Oxford (Anh), một nhóm người hành hương đã mắc kẹt và thiệt mạng trong một trận bão kèm mưa đá ở phần núi nằm phía trên Roopkund vào khoảng năm 800 sau công nguyên. Qua thời gian, các trận lở đất và lở tuyết đẩy các thi thể nạn nhân xuống hồ và khu vực xung quanh.

Dù vậy, theo tạp chí The New Yorker (Mỹ), bí ẩn về các bộ xương ở hồ Rookpund không vì thế mà giảm bớt mà thậm chí còn gia tăng .

Vào năm 2019, ấn phẩm Nature Communications đăng công trình mới của 16 tổ chức nghiên cứu ở 3 lục địa. Theo đó, kết quả phân tích ADN 38 bộ xương người tại hồ Roopkund cho thấy người chết đến từ 3 nhóm có sự khác biệt về di truyền và họ thiệt mạng trong ít nhất hai đợt cách nhau khoảng 1.000 năm.

Cụ thể, theo trang Business Insider, 23 bộ xương có tổ tiên liên quan đến người tại Ấn Độ ngày nay và tử vong trong một số sự kiện thuộc giai đoạn từ thế kỷ VII đến thế kỷ X. Trong khi đó, 14 bộ xương có liên hệ gần gũi nhất với người đến từ đảo Crete của Hy Lạp ở Địa Trung Hải. Bộ xương còn lại có tổ tiên Đông Nam Á. Nhóm 15 người này thiệt mạng trong giai đoạn từ thế kỷ XVII đến thế kỷ XX, có thể trong một sự kiện duy nhất.

Kết quả phân tích ADN 38 bộ xương người tại hồ Roopkund cho thấy người chết đến từ 3 nhóm khác nhau. Ảnh: Business Insider

Tóm lại, hơn 78 năm sau phát hiện của nhân viên kiểm lâm Hari Kishan Madhwal, các nhà nghiên cứu vẫn chưa đến gần hơn câu trả lời về chuyện gì đã xảy ra với những người xấu số nói trên.