Ngày 29-9, đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền tại Nhật Bản tổ chức bỏ phiếu để bầu lãnh đạo mới, đồng nghĩa với việc khép lại nhiệm kỳ thủ tướng ngắn ngủi của ông Suga Yoshihide.

Thủ tướng Suga hôm 3-9 công bố ý định từ chức tại cuộc họp khẩn cấp với sự tham dự của các thành viên cấp cao trong đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền tại Nhật Bản.

Thủ tướng Suga thông báo sẽ từ chức lãnh đạo đảng LDP - Ảnh: AP

Theo tờ Nikkei Asia, ông Suga sẽ không tái tranh cử trong cuộc đua lãnh đạo đảng LDP. Cuộc bầu cử lãnh đạo đảng phải diễn ra trước cuộc tổng tuyển cử bầu Hạ viện Nhật Bản khi nhiệm kỳ của Hạ viện hiện tại sẽ kết thúc vào ngày 21-10 tới. Đảng LDP nắm thế đa số tại Quốc hội Nhật Bản, do đó người được bầu làm lãnh đạo đảng LDP gần như chắc chắn sẽ là thủ tướng của Nhật Bản. Cuộc bầu cử nội bộ đảng LDP giờ đây trở thành cuộc bầu chọn ra người kế nhiệm ông Suga, dự kiến diễn ra vào ngày 29-9, với việc vận động tranh cử bắt đầu vào ngày 17-9 tới. Thủ tướng 72 tuổi cho biết ban đầu ông có kế hoạch tái tranh cử nhưng cuối cùng quyết định không làm điều đó vì muốn tập trung cho công tác xử lý đại dịch Covid-19 tại nước này.

Tờ báo đưa tin về việc Thủ tướng Suga sẽ không tranh cử vị trí lãnh đạo đảng LDP được phát hôm 3-9 tại thủ đô Tokyo, Nhật Bản -  Ảnh: AP

Quyết định không tham gia cuộc bầu chọn lãnh đạo đảng LDP của ông Suga được đưa ra sau 11 tháng cầm quyền đầy thách thức trong bối cảnh số ca mắc Covid-19 gia tăng và hoạt động triển khai vắc-xin chậm trễ. 

Ông Suga được bầu làm lãnh đạo LDP vào tháng 9 năm ngoái với khoảng 70% số phiếu ủng hộ. Việc bổ nhiệm ông được nhiều người xem là nỗ lực trong nội bộ đảng cầm quyền nhằm duy trì sự ổn định và tiếp nối giữa ông Suga và cựu Thủ tướng Abe. Cả hai đã làm việc chặt chẽ với nhau trong gần 8 năm cầm quyền của cựu Thủ tướng Abe, thời điểm đó ông Suga giữ chức chánh văn phòng nội các. Tuy nhiên, theo đài CNN, ông Suga đã không thể thoát khỏi cái bóng của người tiền nhiệm. 

Đáng chú ý, cách xử lý đại dịch Covid-19 của chính quyền ông Suga đã vấp phải sự chỉ trích rộng rãi trong khi nhiều người phản đối sự phản ứng chậm trễ và thiếu quyết đoán của chính phủ ông Suga.

Bất chấp cảnh báo từ các quan chức y tế bao gồm cả cố vấn về dịch Covid-19 hàng đầu của Nhật Bản, quyết định thúc đẩy sự kiện Thế vận hội Tokyo 2020 của ông Suga không được nhiều người ủng hộ. Các cuộc thăm dò cho thấy phần lớn người dân phản đối tổ chức một sự kiện thể thao lớn trong lúc đại dịch bùng phát. Các chuyên gia cho rằng việc tổ chức Thế vận hội Tokyo trong khi Tokyo đang trong tình trạng khẩn cấp cũng gửi đến công chúng những thông điệp trái chiều.

Tỉ lệ ủng hộ đối với ông Suga đã giảm xuống mức thấp do cuộc chiến chống dịch Covid-19 của chính quyền ông gây tranh cãi- Ảnh: AP

Hồi tháng 8, tỉ lệ ủng hộ đối với ông Suga đã giảm xuống mức thấp kỷ lục 31,8% trong khi hơn 65% người được hỏi cho biết họ không muốn ông Suga tiếp tục làm thủ tướng, theo một cuộc khảo sát của Kyodo News. 

Một nguồn tin trong đảng LDP cho biết trước khi sự kiện Thế vận hội Tokyo khai mạc rằng: "Tôi tự hỏi liệu chúng ta có đi đến cuối cùng của giải đấu và số người mắc Covid-19 có ít hơn những gì chúng ta mong đợi. Nếu số ca nhiễm mỗi ngày ở Tokyo lên mức 3.000 - 4.000 người, ông ấy có thể phải từ chức".

Thủ tướng Suga đến cuộc họp nội các ở thủ đô Tokyo, Nhật Bản hôm 3-9 - Ảnh: AP

Sau đó, số ca nhiễm mỗi ngày ở Tokyo đạt mức 4.058 ca vào ngày 31-7. Đến ngày 4-8, số ca nhiễm tăng cao kỷ lục lên 4.166 ca. Đến ngày 21-8, số ca mắc đạt mức kỷ lục mới là 5.074 ca.

Nhật Bản đã 4 lần đăng cai Olympic vào năm 1964, 1972, 1998 và 2020 nhưng các thủ tướng ở mỗi kỳ Olympic đều từ chức sau khi giải đấu kết thúc. Ông Suga dường như sẽ là thủ tướng mới nhất không thể vượt qua được vận rủi này.

Trong sự kiện Thế vận hội Mùa hè năm 1964 diễn ra tại Tokyo, cố Thủ tướng Nhật Bản Ikeda Hayato đã quyết định sử dụng Olympic như một công cụ để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Ông Ikeda đã thúc đẩy các dự án đường sắt cao tốc Tokaido Shinkansen và hệ thống tàu điện ngầm ở Tokyo. 

Các cuộc thăm dò cho thấy phần lớn người dân phản đối tổ chức một sự kiện thể thao lớn trong lúc đại dịch bùng phát - Ảnh: Reuters

Nhưng chỉ một tháng trước khi Olympic diễn ra, ông Ikeda nhập viện và được chẩn đoán mắc ung thư. Một ngày sau khi giải đấu kết thúc, ông Ikeda tuyên bố từ chức và qua đời một năm sau đó. Đến năm 1972, ông Sato Eisaku là thủ tướng trong thời gian diễn ra Thế vận hội Mùa đông tại Sapporo. Một ngày sau khi cuộc họp Quốc hội Nhật Bản kết thúc vào tháng 6-1972, ông Sato tuyên bố từ chức.

Ở Thế vận hội Mùa đông năm 1998 diễn ra tại TP Nagano, Thủ tướng Nhật Bản khi đó là ông Hashimoto Ryutaro xem giải đấu là một cơ hội để phục hồi nền kinh tế đang có dấu hiệu sa sút và giúp tăng tỉ lệ ủng hộ đối với chính quyền ông. Nhưng đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền đã thất bại nặng nề trong cuộc bầu cử Hạ viện vào tháng 5-1998. Cố Thủ tướng Hashimoto khi đó đã từ chức để nhận trách nhiệm về những thất bại của LDP.

Những gương mặt sáng giá trong cuộc tranh cử sắp tới