Ông Mugabe từng được xem là anh hùng dân tộc sau khi lãnh đạo thành công phong trào đấu tranh giành độc lập cho Zimbabwe - trước đây là Cộng hòa Rhodesia.

Năm nay 93 tuổi, ông Mugabe cầm quyền liên tục tại Zimbabwe từ năm 1980. Cho tới khi trước khi bị đảo chính vào ngày 15-11-2017 vừa qua, ông vẫn tuyên bố sẽ tiếp tục ra tranh cử tổng thống vào năm sau.

Ông trở thành thư ký của Đảng Dân chủ Quốc gia vào năm 1960 và được bổ nhiệm chức vụ quyền tổng thư ký của Liên minh Nhân dân Châu Phi một năm sau đó.

Ông Mugabe từng bị tuyên án tù giam 10 năm không qua xét xử liên quan đến "phát biểu lật đổ" vào năm 1964. Sau khi được trả tự do, ông tiếp tục tham gia vào phong trào đấu tranh chống sự thống trị của người da trắng.

Ông Mugabe lãnh đạo phong trào đầu tranh du kích giành độc lập từ nước láng giềng Mozambique trước khi quay lại Rhodesia vào năm 1979.

Ban đầu, ông Mugabe được ca ngợi là người mang lại một cuộc sống mới cho người dân nơi đây bằng việc mở rộng các dịch vụ xã hội và cải thiện cơ sở hạ tầng thông qua chương trình xây dựng trường học và bệnh viện.

Tuy nhiên, cùng lúc, ông Mugabe thực hiện một cuộc đàn áp đẫm máu nhắm vào các đối thủ chính trị, cướp đi sinh mạng của 20.000 người.

Ông Mugabe từ bỏ chúc vị thủ tướng vào năm 1987 khi đảm nhiệm chức vụ tổng thống. Kể từ đó, ông giành chiến thắng trong hàng loạt cuộc bầu cử gây tranh cãi mà những người phản đối khẳng định là gian lận.

Chế độ độc tài ngày càng gia tăng cùng các chính sách đất đai thảm họa đã đẩy Zimbabwe, từng là một trong những quốc gia giàu nhất châu Phi, vào vòng xoáy khủng hoảng kinh tế nghiêm trọng. Quá trình nắm quyền của ông Mugabe bị phủ bóng bởi các bạo lực đẫm máu, tra tấn, khủng bố đối thủ chính trị, hăm dọa và gian lận phiếu bầu quy mô lớn.

Năm 2002, Liên minh châu Âu (EU) và Mỹ áp đặt lệnh trừng phạt lên ông Mugabe và các thành viên cấp cao của đảng cầm quyền Zanu-PF vì các cáo buộc vi phạm nhân quyền.

Ông Mugabe bị ông Morgan Tsvangirai đánh bại trong cuộc bầu cử 2008. Sự kiện này đã gây ra một cuộc bạo loạn chính trị mà các nhóm nhân quyền khẳng định là cướp đi hơn 200 sinh mạng.

Trong bối cảnh ngày càng ám ảnh quyền lực, ông Mugabe đã "dọn đường" để đệ nhất phu nhân Grace Mugabe, 52 tuổi, trở thành lãnh đạo mới của đảng cầm quyền Zanu-PF. Đệ nhất phu nhân Grace được xem là nhân vật gây chia rẽ ở Zimbabwe.

Trong bối cảnh Zimbabwe chìm trong vòng xoáy khủng hoảng kinh tế, nghèo nàn và thất nghiệp, cuộc sống xa hoa của gia đình ông Mugabe thường xuyên trở thành chủ đề chỉ trích.

Đám cưới diễn ra sau khi người vợ đầu của ông là bà Sally Hayfron qua đời do bệnh nặng vào 4 năm trước đó. Bên cạnh con trai riêng với vợ đầu, ông Mugabe có 2 con trai và 1 con gái với bà Grace.

Người con trai riêng nêu trên, ông Russell Goreraza, từng trở thành tâm điểm chú ý khi tậu 2 xế sang Rolls Royces và chuyển chúng về  Zimbabwe bằng máy bay. Trong khi đó, người dân Zimbabwe sống trong cảnh thiếu thốn điện, nước, nhiên liệu và các ngân hàng bị buộc hạn chế rút tiền mặt.

Nhân viên nhà nước, bao gồm binh sĩ và cảnh sát, bị nợ lương nhiều tháng trời và vụ việc đã làm khoét sâu mâu thuẫn với chính quyền ông Mugabe.

Năm ngoái, hơn 4 triệu người Zimbabwe phải sống trong cảnh thiếu thốn lương thực. Trong bối cảnh đó, chính quyền Tổng thống Mugabe đã kêu gọi viện trợ hơn 1,4 tỉ USD.