Cụ thể, 4 biệt thự tại phường Xuân Hòa gồm biệt thự tại số 204 đường Võ Thị Sáu, 210 Võ Thị Sáu, 13 Lê Quý Đôn và 87 Nguyễn Đình Chiểu. Trong đó, biệt thự 204 Võ Thị Sáu thuộc nhóm 2, theo Quyết định 1472/2021 của UBND TP HCM về ban hành danh mục biệt thự cũ trên địa bàn thành phố đã được phân loại (đợt 5).

Đáng chú ý, biệt thự tại số 13 đường Lê Quý Đôn và số 87 đường Nguyễn Đình Chiểu được phân loại nhóm 2 tại quyết định số 1550/2020 của thành phố (đợt 1 và đợt 2).

Chủ sở hữu công trình kiến nghị xem xét đánh giá lại 2 biệt thự và tại Quyết định 5656/2023 (đợt 12 và đợt 13), UBND TP HCM tiếp tục phân loại nhóm 2. Lần này, cơ quan tham mưu tiếp tục đề xuất xem xét.

Tại địa chỉ 204 Võ Thị Sáu, căn biệt thự Pháp cổ có mặt tiền rộng hàng chục mét, từng được sử dụng làm nhà hàng Hương Xưa. Tuy nhiên, từ sau dịch COVID-19, nơi này bỏ trống đến nay. Một người dân sống gần đó cho biết chủ nhà không cho thuê lại, cũng không sang nhượng, chỉ giữ nguyên như vậy.

Nhìn từ bên ngoài, biệt thự vẫn giữ được vẻ cổ kính, mảng tường chính được quét vôi trắng, len tường và lan can sắt còn khá nguyên vẹn. Chỉ ở phần sau nhà, một số bức tường loang lổ rêu phong. 

Cảnh quan tổng thể chưa đến mức hoang phế nhưng rõ ràng thiếu sức sống so với một công trình từng nhiều người ra vào.

Căn biệt thự 210 Võ Thị Sáu vẫn giữ nguyên hiện trạng kiến trúc ban đầu, không thay đổi về hình dáng hay kết cấu. Mái ngói cam gạch phủ đều, tường được sơn trắng tinh khôi tạo cảm giác sáng sủa và trang nhã. 

Sau nhiều thập kỷ là trụ sở của Thanh tra Chính phủ (Cục III), công trình được chăm sóc, quét vôi, dặm vá thường xuyên nên luôn sạch sẽ, khang trang, vừa đáp ứng nhu cầu sử dụng vừa giữ trọn vẹn nét kiến trúc biệt thự Pháp cổ giữa lòng đô thị.

Khó khăn nhất là căn biệt thự 87 Nguyễn Đình Chiểu, hiện là văn phòng phía Nam của Tạp chí Thế giới Điện ảnh. 

Sau hơn 20 năm sử dụng, công trình xuống cấp nghiêm trọng với mái ngói cũ kĩ, từng mảng bê tông rơi rụng. 

Các cột gỗ chịu lực chính xuất hiện vết nứt, lỗ mọt ăn sâu khiến bề mặt sần sùi. Vòm cửa vôi vữa bị ố màu, rêu xanh phủ kín theo từng đường nứt. Nhiều khung cửa gỗ cong vênh, bản lề han gỉ kêu cót két mỗi khi đóng mở.

Anh Thanh Tân, phóng viên tạp chí, chia sẻ: "Chi phí trùng tu một biệt thự Pháp cổ rất lớn, mà độ an toàn cũng khó đảm bảo. Chúng tôi mong có thể xây mới hoàn toàn trên khu đất này để có nơi làm việc ổn định và an toàn hơn" 

Theo anh Tân, nếu tiếp tục duy trì tình trạng hiện nay, nguy cơ mất an toàn là điều khó tránh. Chính vì vậy, Tạp chí Thế giới Điện ảnh đã nhiều lần kiến nghị thành phố xem xét lại việc phân loại nhóm 2 của căn biệt thự, bởi hiện trạng xuống cấp nghiêm trọng khiến cho phương án bảo tồn gần như không khả thi.

Liền kề đó, địa chỉ số 13 Lê Quý Đôn trước đây từng cùng khuôn viên biệt thự 87 Nguyễn Đình Chiểu, nay đã tách riêng. Cũng theo anh Thanh Tân chia sẻ, khoảng một năm trở lại đây, căn nhà được khai thác làm nhà hàng. Phần sân trước và không gian nội thất cổ được cải tạo hoàn toàn để phục vụ ăn uống.