240 người chết và mất tích mỗi năm vì thiên tai, thiệt hại kinh tế gần 30.000 tỉ đồng

Ngày 12-8, tại Ninh Bình, Báo Nông nghiệp và Môi trường (NN-MT) phối hợp Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai, Quỹ Cộng đồng Phòng tránh thiên tai và Sở NN-MT tỉnh Ninh Bình tổ chức Diễn đàn "Phòng, chống thiên tai và Cảnh báo sớm trong vận hành chính quyền hai cấp".

Theo ông Nguyễn Xuân Tùng, Phó trưởng phòng Phòng Ứng phó và Khắc khục hậu quả thiên tai, Cục Quản lý Đê điều và Phòng, chống thiên tai, trong 10 năm qua, thiên tai ở nước ta diễn biến ngày càng nghiêm trọng, với nhiều trận bão, lũ lịch sử gây thiệt hại nặng nề về người, tài sản và cơ sở hạ tầng. Trung bình mỗi năm có khoảng 240 người chết và mất tích, thiệt hại kinh tế gần 30.000 tỉ đồng.

Riêng cơn bão Yagi (bão số 3) năm 2024, thiệt hại kỷ lục với 345 người chết, mất tích và tổn thất kinh tế trên 84.500 tỉ đồng, cơn bão mạnh nhất trong 30 năm qua; 83/84 trạm đo lượng mưa cao hơn 4-6 lần so với trung bình nhiều năm trong 10 ngày đầu tháng 9 (có nơi mưa trên 700 mm); 39 trạm đo mực nước trên mức báo động 3, 10 trạm trên 7 tuyến sông vượt lịch sử, trong đó tại Yên Bái (cũ) vượt 1,31 m; 265 người chết, mất tích do lũ quét, sạt lở đất.

Từ cuối 2024 đến nay, miền núi Bắc Bộ và miền Trung liên tiếp hứng chịu mưa lũ trái mùa, nhiều nơi ghi nhận lưu lượng mưa và mức lũ vượt kỷ lục, gây sạt lở nghiêm trọng, phá hủy hạ tầng, làm hàng trăm người thương vong và thiệt hại hàng ngàn tỉ đồng.

Dùng AI cảnh báo sớm thiên tai, lũ quét và sạt lở đất

Về công tác phòng, chống thiên tai trong bối cảnh chính quyền 2 cấp, ông Tùng thông tin UBND cấp xã hiện được trao thêm nhiều thẩm quyền như xây dựng, tu bổ công trình phòng, chống thiên tai; tiếp nhận, phân bổ nguồn lực cứu trợ; thẩm định hỗ trợ khắc phục sản xuất nông nghiệp. Cấp xã cũng được bổ sung nhiệm vụ mới, gồm tổ chức cưỡng chế sơ tán, bố trí chỗ ở cho hộ dân di dời, và quản lý quỹ phòng, chống thiên tai.

Cơ cấu tổ chức chỉ đạo cũng thay đổi, Ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn được hợp nhất thành Ban Chỉ huy phòng thủ dân sự các cấp, do Thủ tướng Chính phủ làm Trưởng ban. Ở cấp xã, nhiệm vụ tham mưu được giao cho Phòng Kinh tế hoặc Phòng Kinh tế - Hạ tầng đô thị, giúp nâng cao năng lực điều hành và ứng phó.

"Những điều chỉnh này nhằm tăng tính chủ động, rút ngắn thời gian phản ứng và nâng cao hiệu quả ứng phó trước thiên tai ngày càng cực đoan, bất thường" - ông Tùng cho biết.

Đáng chú ý, ông Nguyễn Xuân Hiển, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia (Cục Khí tượng Thủy văn, Bộ NN-MT), chia sẻ trong thời gian gần đây, Việt Nam liên tục chứng kiến nhiều sự cố sạt lở đất và lũ quét nghiêm trọng, gây thiệt hại lớn về người và tài sản. Nguyên nhân do mưa lớn tập trung trong thời gian ngắn, ví dụ như 520 mm mưa trong 3 ngày tại Quảng Trị, 200 mm trong 12 giờ tại Kỳ Sơn (Nghệ An), 324 mm trong 24 giờ tại Quảng Nam.

Để nâng cao công tác dự báo, đại diện Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia kiến nghị nâng cấp và mở rộng hệ thống cảnh báo theo hướng cải tiến công nghệ, ứng dụng trí tuệ nhân tạo và tích hợp thêm các nguồn dữ liệu. Điều tra và cập nhật chi tiết hơn về các khu vực có nguy cơ cao.