AI khuynh đảo ngành giải trí

Nhiều sản phẩm giải trí đã sử dụng công nghệ AI. Chẳng hạn, bộ phim khoa học viễn tưởng đầu tiên tại Việt Nam mang tên "Chạm" hay MV "Áo trắng sau đêm trắng" được sản xuất bằng AI; phim "Quỷ nhập tràng" có nhạc phim do AI sáng tác và thể hiện…

Ưu thế vượt trội

Theo các chuyên gia, việc ứng dụng AI giúp tối ưu hóa quy trình sản xuất, giảm chi phí và mở ra hướng đi mới cho ngành điện ảnh Việt Nam. Áp dụng AI trong sản phẩm nghệ thuật còn mang đến trải nghiệm độc đáo cho khán giả.

Đạo diễn Nguyễn Quang Dũng cho rằng việc ứng dụng AI trong điện ảnh là một bước tiến lớn về công nghệ. Đây là một công cụ hữu hiệu mà những người làm điện ảnh ở Việt Nam cần nghiên cứu sử dụng.

Trong âm nhạc, AI đã làm thay đổi cách sáng tạo và thưởng thức nghệ thuật. Công nghệ này giúp tự động sáng tác, phục hồi âm thanh và tạo ra sản phẩm âm nhạc mới.

Sự xuất hiện của ca sĩ ảo nhờ công nghệ Vocaloid và deepfake (mô phỏng hình ảnh khuôn mặt) đang tạo ra một làn sóng mới trong âm nhạc. Một số sản phẩm âm nhạc như MV "Em ơi ví dầu" của Đan Trường với hình ảnh và hiệu ứng được tạo bằng AI; MV "Mắt bão" của Phạm Vĩnh Khương được sản xuất hoàn toàn bằng ứng dụng này.

Theo nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung, AI giúp tạo ra giai điệu bắt tai và hỗ trợ trong việc học tập âm nhạc. Đạo diễn Trịnh Lâm Tùng dù xem AI như một trợ lý, giúp xử lý nhiều vấn đề và giảm áp lực sản xuất, song nhấn mạnh cảm xúc và quyết định cuối cùng vẫn thuộc về con người. Dù AI tạo ra sự cạnh tranh trong nghệ thuật nhưng không thể thay thế yếu tố cảm xúc mà con người mang lại.

Theo giới chuyên môn, trong mọi lĩnh vực sáng tạo - từ âm nhạc, điện ảnh đến thơ ca, hội họa... - sự xuất hiện sản phẩm AI là tất yếu khi việc ứng dụng nó có thể mang đến những cơ hội trải nghiệm khác biệt. "AI còn là một công cụ hỗ trợ để giữ vững giá trị nghệ thuật truyền thống" - nhạc sĩ Nguyễn Ngọc Thiện nhận xét.

Thực tế cho thấy những sản phẩm được hình thành từ công nghệ để tạo ra idol (thần tượng) ảo đang trở thành một xu hướng của ngành công nghiệp giải trí. Những con số thống kê về doanh thu khổng lồ là minh chứng cho sự thành công của xu hướng này.

Chỉ mới ra mắt hơn một năm, nhóm nhạc nam ảo Plave đã lập vô số kỷ lục mà ngay cả các idol thật cũng phải ao ước. Ca khúc "Pump up the volume" của Plave đã "càn quét" tất cả bảng xếp hạng âm nhạc trực tuyến khi vừa ra mắt. Với kết quả này, Plave đã trở thành nhóm nhạc nam và cũng là thần tượng ảo đầu tiên giành được vị trí số 1 trên Top 100 của Melon năm 2024.

Trong lịch sử K-pop, chỉ có 5 nhóm nhạc nam chiếm giữ được "ngôi vương" Melon là BTS, Big Bang, NCT Dream, Seventeen và EXO. Với sự xuất hiện của Plave, đây là một đối thủ đáng gờm trong bản đồ nhạc số K-pop.

Không hề kém cạnh, nhóm nhạc nữ ảo Mave cũng sở hữu hàng loạt hit chục triệu view từ khi ra mắt vào năm 2023. Mave được đánh giá cao còn vì khả năng giao tiếp đa ngôn ngữ - ngoài tiếng Hàn Quốc, các nữ thần tượng ảo này có thể giao lưu với người hâm mộ bằng tiếng Nhật Bản, Trung Quốc, Bồ Đào Nha, Brazil…

Theo một khảo sát do công ty phát trực tuyến iQIYI (Trung Quốc) công bố, 64% người trong độ tuổi 14 - 24 là tín đồ của các thần tượng ảo. Nhiều người tham gia khảo sát cho rằng các idol ảo đáp ứng được những tiêu chí về hình mẫu hoàn hảo trong lòng họ.

Thần tượng ảo được tạo ra dựa trên những nghiên cứu kỹ càng về nhu cầu của đa số khán giả ở các quốc gia. Thế nên, không quá bất ngờ khi các idol ảo được công chúng đón nhận nồng nhiệt. Thần tượng ảo Nhật Bản - Hatsune Miku lất át cả idol thật vì vẻ ngoài "xé sách bước ra" là một ví dụ.

Chưa kể, ca sĩ ảo có thể biểu diễn trực tiếp tại các buổi hòa nhạc "không biết mệt". Vì thế, những buổi biểu diễn của họ là những bữa tiệc âm nhạc thực thụ, khiến người hâm mộ thích thú. Thần tượng ảo còn trong sạch về đời tư và... trẻ mãi không già!

Tại Việt Nam, nữ ca sĩ ảo Ann cũng ít nhiều tạo được ấn tượng dù chưa hoàn thiện như "đồng nghiệp" ở Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc... Bobo Đặng - đại diện công ty chủ quản của Ann - cho biết anh trực tiếp tham gia khâu sản xuất hình ảnh, ứng dụng công nghệ CGI nâng cao để mang đến hình ảnh chất lượng rồi mới cho ra mắt ca sĩ ảo này.

"Chúng tôi luôn theo sát sự biến đổi của thị trường âm nhạc và thị hiếu của khán giả để xây dựng nên hình ảnh ca sĩ Ann, nhằm nâng cao trải nghiệm của công chúng" - anh Bobo Đặng cho hay.

Không thể thay thế con người

AI ngày càng khuynh đảo ngành giải trí và tạo nên những cơ hội mới nhưng việc ứng dụng công nghệ này cũng mang đến những ý kiến trái chiều.

Ca sĩ - nhạc sĩ Phan Mạnh Quỳnh cho rằng công nghệ có thể khiến âm nhạc thiếu đi sự rung động của người sáng tạo lẫn người nghe. AI có thể giúp nhạc sĩ hoàn thiện tác phẩm nhanh chóng nhưng những sản phẩm nghệ thuật không xuất phát từ trái tim sẽ khó tồn tại lâu dài.

Theo ca sĩ - nhạc sĩ Duy Mạnh, đặc thù của nghệ thuật là cảm xúc, trong khi AI không thể có cảm xúc của con người được. "Vì vậy, việc ứng dụng AI vào sản phẩm hay quá trình sáng tạo là điều cần cân nhắc kỹ lưỡng. AI có thể tạo ra sản phẩm hoàn chỉnh nhưng chưa thể thay thế chiều sâu cảm xúc của nghệ sĩ. Vấn đề bản quyền cũng phức tạp khi AI có thể sao chép phong cách mà không rõ quyền sở hữu trí tuệ" - anh băn khoăn.

Tại Hàn Quốc, thần tượng K-pop ảo đã là một trào lưu. Các nhóm thần tượng ảo như Mave, Plave, Isegye Idol… hay "tân binh" Syndi8, Ixia không còn là những thử nghiệm. Các nhóm này đang chiếm lĩnh bảng xếp hạng, khi tổ chức concert thì bán sạch vé. Một số trường hợp còn thành công và nổi tiếng hơn cả thần tượng bằng xương bằng thịt.

Những người trong cuộc cho rằng AI chỉ có thể khuynh đảo khi nhà sản xuất, đạo diễn mong muốn làm ra sản phẩm "mì ăn liền", còn khán giả chỉ có nhu cầu giải trí vui vẻ, đơn giản, theo xu hướng. Họ không có nhu cầu thưởng thức sự tinh tế của nghệ thuật hay cảm thụ sản phẩm được sáng tạo bằng chính cảm xúc, trải nghiệm và tâm huyết của nghệ sĩ.

Với công chúng lẫn công ty giải trí và nghệ sĩ, thời đại kỹ thuật số đang mở ra những cơ hội hấp dẫn song cũng đặt ra nhiều vấn đề trăn trở. Điều gì sẽ xảy ra với âm nhạc - vốn được sáng tạo dựa vào cảm xúc của con người, khi nghệ sĩ biểu diễn lại là hình ảnh ảo?