Án có... như không!

“Con tôi bị tông chết nhưng gần 4 năm qua, người gây tai nạn vẫn không chi trả cấp dưỡng theo bản án của tòa. Đã vậy, cơ quan thi hành án dân sự (THADS) còn ra quyết định bác đơn yêu cầu THA của tôi. Giờ người đó ở đâu, làm gì tôi không thể biết và không có cách gì để đòi quyền lợi”. Trong đơn gửi Báo Người Lao Động, bà Huỳnh Thị Lan (xã Châu Hưng, huyện Bình Đại, tỉnh Bến Tre) cho biết như trên.

Nỗi đau người ở lại

Ngồi ở góc cầu thang trong Bệnh viện Ung Bướu TP HCM, bà Lan kể lại những khó khăn chồng chất sau cái chết thương tâm của con trai vì tai nạn giao thông (TNGT).

Bà Huỳnh Thị Lan và cháu Huỳnh Thị Ngọc Trầm đang trị bệnh tại Bệnh viện Ung Bướu TP HCMẢnh: SỸ ĐÔNG

Tháng 6-2010, anh Huỳnh Hữu Nghĩa đang lưu thông trên đường thì bị xe máy của Nguyễn Hữu Nhân (ngụ xã Tam Hiệp, huyện Bình Đại) tông phía sau. Cú tông mạnh hất anh Nghĩa vào gốc cây bên đường, bị chấn thương nặng và tử vong sau khi đưa vào bệnh viện cấp cứu. Ngày 17-12-2010, TAND huyện Bình Đại tuyên phạt bị cáo Nhân 3 năm tù. Ngoài 10 triệu đồng bồi thường ban đầu, bị cáo Nhân phải chi trả tiền mai táng, tổn thất tinh thần cho bà Lan và 2 cháu trên 11 triệu đồng; có trách nhiệm cấp dưỡng cho 2 con gái anh Nghĩa đến 18 tuổi và mẹ anh Nghĩa đến khi chết, mỗi tháng 365.000 đồng. Ngày 4-3-2011, TAND tỉnh Bến Tre xử phúc thẩm, tuyên y án sơ thẩm. Tuy nhiên, từ đó đến nay, gia đình Nhân chỉ đến thăm hỏi một vài lần và lo tiền mai táng, còn Nhân sau khi ra tù không hề đả động gì đến chuyện cấp dưỡng cho 3 người nhà anh Nghĩa.

Vợ chồng anh Nghĩa đã ly hôn nên bà Lan một mình nuôi cháu. Trước đây, bà Lan làm tạp vụ cho một trường học nhưng nay già yếu nên nghỉ việc. Ba bà cháu chỉ còn biết sống nhờ tiền trợ cấp xã hội, người thân trong gia đình. Cháu Huỳnh Thị Ngọc Trầm (13 tuổi, con gái đầu anh Nghĩa) học giỏi nên hằng tháng được nhà trường phụ cấp thêm 200.000 đồng. Nhưng nỗi đau mất con chưa vơi, bà Lan lại phải nhận thêm một nỗi đau khác: Cháu Trầm bị ung thư máu. “Giờ tôi không biết xoay xở ra sao để lo cho cháu. Nhìn cháu đau đớn, chống chọi với bệnh tật, lòng tôi thắt quặn...” - bà Lan trầm giọng.

Rất khó thực hiện

Bà Lan cho biết kể từ khi có bản án phúc thẩm, bà đã gửi đơn đến nhiều nơi, nhờ chính quyền địa phương can thiệp nhưng vẫn không được người gây tai nạn bồi thường, chi trả cấp dưỡng. UBND xã Châu Hưng xác nhận có nhận đơn của bà Lan nhưng do người có trách nhiệm bồi thường ở xã khác đã đi làm ăn xa, không còn ở địa phương nên không thể can thiệp được. Trong khi đó, mới đây, sau khi gửi đơn lên Chi cục THADS sự huyện Bình Đại, cơ quan này lại ra quyết định bác yêu cầu đòi tiền cấp dưỡng của bà Lan do Nguyễn Hữu Nhân không đủ điều kiện THA.

Trao đổi về trường hợp này, luật sư Nguyễn Văn Hậu, Phó Chủ tịch Hội Luật gia TP HCM, đề cập đến thực tiễn việc thi hành nghĩa vụ dân sự trong bản án hình sự hiện gặp rất nhiều khó khăn, thậm chí có nhiều vụ việc không THA được mà trường hợp của bà Lan là ví dụ điển hình. Nguyên nhân chủ yếu là do những bất cập trong cơ chế phối hợp giữa tòa án và cơ quan THADS. Cụ thể, khi có quyết định THA chấp hành hình phạt tù của tòa án đối với bị cáo, cơ quan này không gửi thông báo cho cơ quan THADS biết phạm nhân đó chấp hành hình phạt tù tại trại giam nào. Bên cạnh đó, một số trại giam không thông báo phạm nhân đang chấp hành hình phạt tù tại trại mình phụ trách cho cơ quan THADS biết, do đó rất khó khăn cho các cơ quan THADS khi thực hiện việc thông báo về THA, trên cơ sở đó thu tiền, tài sản cho người được THA.

Riêng về việc không thể đòi được tiền cấp dưỡng như trường hợp của bà Lan, luật sư Hậu cho biết việc THADS về cấp dưỡng là một trong những loại việc khó thi hành, mất nhiều thời gian, công sức và không đơn giản để kết thúc nhanh. Có những vụ việc phải thi hành mãi cho đến khi nghĩa vụ cấp dưỡng chấm dứt mới kết thúc được hồ sơ. Việc này rất khó cho cơ quan THA và cả người được THA.