Có được quyền bêu hình kẻ trộm?

Mới đây, một siêu thị trên đường Kinh Dương Vương (phường An Lạc A, quận Bình Tân, TP HCM) treo một màn hình tivi trình chiếu hình ảnh những kẻ trộm. Tuy nhiên, chỉ một ngày sau khi Báo Người Lao Động phản ánh, siêu thị đã xóa bỏ và thay bằng hình ảnh quảng cáo vì “nhận thấy cách làm này phản cảm”.

Bắt được trộm thì bêu hình!

Trước đó, ở quầy tính tiền của siêu thị này treo một màn hình tivi trình chiếu khoảng 10 trường hợp người trộm tài sản chụp hình chung cùng tang vật với dòng chữ “Cần lưu ý”. Trong đó có cả hình ảnh một phụ nữ ngồi trên ghế cầm quần lót đưa lên hay một cô gái cầm kẹp tóc...

Một siêu thị ở đường Kinh Dương Vương (quận Bình Tân) đăng hình ảnh đối tượng trộm cắp kèm theo tang vật. Hiện những hình ảnh này đã được xóa Ảnh: LÊ PHONG

Chị Phạm Thị Liên (công nhân KCN Pou Yuen, quận Bình Tân) phản ánh giữa tháng 11-2016, chị đi siêu thị này chứng kiến một cô gái khoảng 16 tuổi đến năn nỉ nhân viên, bảo vệ xin xóa hình mẹ của mình. Chị Liên có góp ý, siêu thị nói sẽ tiếp thu nhưng không thấy thay đổi. “Tôi nghĩ chỉ nên đăng hình những người trộm thường xuyên chứ không nên bêu xấu người mới sai phạm lần đầu” - chị Liên nêu ý kiến.

Trao đổi về vấn đề này, đại diện siêu thị cho biết phải làm như vậy để ngăn chặn tình trạng trộm cắp diễn ra. “Mỗi lần phát hiện đối tượng trộm cắp, chúng tôi giao nộp công an phường xử lý nhưng chỉ ít bữa sau lại thấy họ tái diễn nghề “hai ngón” khiến bảo vệ, nhân viên không biết phải làm sao. Sau khi tham khảo nhiều nơi, chúng tôi đã thực hiện phương án xử lý bên trong siêu thị.

Cứ bắt được người trộm thì lập biên bản, chụp hình cùng tang vật và đăng hình. Mục đích của việc này không chỉ để bảo vệ tài sản siêu thị mà còn để tất cả nhân viên nhận dạng được kẻ trộm, đối tượng không dám vào trộm lần sau và khách hàng cũng nắm được mà đề phòng. Cũng có người ăn năn hối lỗi, trực tiếp đến xin, siêu thị sẽ xóa hình ảnh. Những trường hợp khác, chúng tôi đăng hình trong 1 năm. Việc này đã phát huy hiệu quả trong 1 năm qua nhưng trước góp ý của khách hàng và quý báo, chúng tôi đã khắc phục” - đại diện siêu thị nói.

Đáng nói, đây không phải là nơi duy nhất treo hình kẻ trộm mà một số cửa hàng, siêu thị cũng áp dụng biện pháp này. Điển hình, trước một cửa hàng bán quần áo nam có thương hiệu khá nổi tiếng trên đường Nguyễn Trãi (quận 5) cũng treo nhiều bức hình kẻ trộm với dòng chữ đính kèm “Cẩn thận”. Theo nhân viên ở đây, có người chỉ trộm một lần nhưng cũng có người lặp đi, lặp lại hành vi trộm cắp. “Họ lấy nhiều quần áo, vào phòng thay đồ mặc vào bên trong. Vì bị mất trộm nhiều quá nên cửa hàng phải làm như vậy” - nhân viên cho biết.

Gây tranh cãi

Công an quận Bình Tân thông tin đã nhiều lần tiếp nhận việc siêu thị bắt được kẻ trộm nhưng do tang vật giá trị chỉ vài chục ngàn đồng nên phạt hành chính rồi cho về. Trong khi đó, Công an quận 5 cho biết chưa nhận trình báo của cửa hàng quần áo trên đường Nguyễn Trãi về việc bị mất trộm.

Theo một trưởng công an phường tại quận Bình Tân, người trộm cắp chỉ vi phạm về hành chính, chưa phải phạm pháp hình sự nên họ có quyền bảo vệ hình ảnh của mình. “Việc siêu thị bêu hình ảnh của họ là đúng hay sai, hiện còn nhiều tranh cãi. Nếu không dán hình kẻ trộm thì chúng không sợ, mà làm như vậy thì phản cảm. Theo tôi, thay vì chụp kiểu truy nã tội phạm, nên chụp lại hình ảnh từ camera an ninh ghi cảnh đối tượng đang trộm cắp tài sản” - vị này nói.

Tuy nhiên, luật sư Phạm Thị Bạch Tuyết (Đoàn Luật sư TP HCM) thì cho rằng hành vi của siêu thị được cho là vi phạm pháp luật bởi luật pháp nghiêm cấm việc sử dụng hình ảnh của người khác với mục đích xâm phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín. Việc đăng hình ảnh cá nhân của ai đó phải được sự cho phép của họ trừ trường hợp vì lợi ích của nhà nước, lợi ích công cộng (phục vụ cho việc điều tra, truy bắt tội phạm). Nếu siêu thị, cửa hàng bắt được đối tượng trộm cắp thì nên đưa đến cơ quan công an. Chỉ được phép chụp hình lưu trữ nhằm làm bằng chứng tố cáo, không được phép loan truyền rộng rãi.

Còn luật sư Nguyễn Tri Đức (Đoàn Luật sư TP HCM) cho rằng các nước như Thái Lan, Campuchia được phép đăng tải hình ảnh đối tượng trộm cắp tài sản siêu thị, cửa hàng nhưng không được phép ép người khác đứng trước ống kính theo kiểu lệnh truy nã để bêu xấu. “Cách làm của các siêu thị, cửa hàng Việt Nam góp phần ngăn chặn và cảnh báo kẻ trộm nhưng quan trọng là cần tôn trọng pháp luật, bảo vệ nhân phẩm con người” - luật sư Đức lưu ý.