Đóng BHXH thế nào, hưởng lương hưu thế ấy!

* Phóng viên:Theo quy định lương hưu không thấp hơn lương tối thiểu, vì sao có những trường hợp lãnh lương hưu chỉ có 1.030.000 đồng/tháng?

- Ông Nguyễn Đăng Tiến: Hiện nay có 2 loại hình BHXH đó là BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện. Đối với BHXH bắt buộc, khi người lao động nghỉ hưu có mức lương hưu thấp hơn mức lương tối thiểu chung sẽ được điều chỉnh cho bằng mức lương tối thiểu chung. Đối với BHXH tự nguyện sẽ không được điều chỉnh vì khi đóng BHXH tự nguyện, người lao động được lựa chọn mức thu nhập để đóng. Nếu chọn mức đóng BHXH thấp thì lương hưu sẽ thấp.

* Các doanh nghiệp thường đóng BHXH với nền lương thấp làm ảnh hưởng đến lương hưu. Luật BHXH cũng quy định đóng trên nền lương cơ bản, vô tình đã “tiếp tay” cho doanh nghiệp bắt chẹt người lao động?

- Luật BHXH hiện hành quy định mức trần tiền lương đóng BHXH là không quá 20 lần lương tối thiểu chung và không thấp hơn mức lương tối thiểu chung hoặc mức lương tối thiểu vùng. Trước đây, BHXH TPHCM và Sở LĐ-TB-XH TP đã thống nhất người lao động đóng BHXH trên số tiền ghi trên hợp đồng lao động bao gồm tiền lương và các khoản phụ cấp. Nhưng từ ngày 14-9-2011, Bộ LĐ-TB-XH có văn bản số 3052 hướng dẫn: “… tiền lương, tiền công tháng đóng BHXH bắt buộc đối với người lao động đóng BHXH theo chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định là mức tiền lương, tiền công ghi trên hợp đồng lao động. Mức tiền lương, tiền công ghi trên hợp đồng lao động là mức lương chính hoặc tiền công…”. Doanh nghiệp đã căn cứ vào hướng dẫn này để đóng BHXH cho người lao động trên mức lương cơ bản nên tiền lương hưu của người lao động sau này thấp.

* Mức đóng BHXH hiện nay (bao gồm BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp) là bao nhiêu vì người cho rằng mức đóng hiện nay quá cao?

- Theo quy định hiện hành, BHXH là 24% (trong đó: doanh nghiệp đóng 17%, người lao động đóng 7%); BHYT 4,5% (doanh nghiệp đóng 3%, người lao động đóng 1,5%); bảo hiểm thất nghiệp 3% (doanh nghiệp đóng 1%, người lao động đóng 1%, ngân sách Nhà nước hỗ trợ 1%), tổng cộng là 31,5%.

* Có trường hợp lãnh lương hưu đến hơn 41 triệu đồng/tháng, ông có thể cho biết quá trình đóng BHXH của người này?

- Trường hợp có mức lương hưu cao như thế là rất ít. Người này trước đây là phó tổng giám đốc của một công ty liên doanh nước ngoài, nghỉ hưu và hưởng lương hưu từ năm 1998. Nguyên nhân có mức lương hưu cao là do thời điểm đó người lao động đã đóng BHXH trên mức tiền lương thực lãnh, có nghĩa tiền lương doanh nghiệp trả bao nhiêu thì đóng BHXH trên mức lương đó, không khống chế mức trần như hiện nay. Thêm vào đó, thời gian trước cho phép việc đóng BHXH  bằng USD. Ngoài ra, từ khi vị phó tổng giám đốc này nghỉ hưu đến nay, đã có rất nhiều lần điều chỉnh lương hưu. Ví dụ như năm 2011, Nhà nước điều chỉnh lương hưu tăng đến 26,6%.

* Người lao động đóng BHXH theo tiền lương do doanh nghiệp quy định thì xác định lương hưu như thế nào?

- Về nguyên tắc, tiền lương đóng BHXH như thế nào thì hưởng lương hưu như vậy.