Được làm những gì pháp luật không cấm

Theo chủ nhân số vàng trên, bà mua số vàng này từ nhiều năm trước, nay gửi ra Đà Nẵng cho người quen giữ hộ. Tuy nhiên, người này không cung cấp được hóa đơn, chứng từ thể hiện việc mua bán vàng. Vụ việc đã được chuyển cho Công an quận Tân Bình (TP HCM) tiếp tục điều tra làm rõ.

Điều này khiến dư luận băn khoăn: trong thực tế, không ít trường hợp vàng được thừa kế, cho, tặng, không có giấy tờ, nguồn gốc. Hơn nữa, vàng vận chuyển trên đường hoặc mang từ địa phương này sang địa phương khác để gửi, cho, tặng… nhất là qua đường hàng không, như vậy có bị thu giữ? Việc tạm giữ vàng của người dân trong trường hợp đó có hợp lý không?

Một số ý kiến cho rằng vận chuyển vàng nhưng không chứng minh được nguồn gốc, không có hóa đơn, chứng từ thì phải xử phạt, tịch thu. Tuy nhiên, đa số ý kiến cho rằng không có quy định nào cấm người dân mang theo vàng và buộc sở hữu vàng phải có hóa đơn, chứng từ. Theo quy định tại điều 19 Nghị định số 24/2012/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý hoạt động kinh doanh vàng thì chỉ cấm "sử dụng vàng làm phương tiện thanh toán" hoặc "mang theo vàng khi xuất cảnh, nhập cảnh của cá nhân vượt mức quy định không có giấy phép do Ngân hàng Nhà nước cấp". Như vậy, pháp luật không bắt buộc người dân phải có hóa đơn, chứng từ khi sở hữu vàng cũng như cấm mang theo vàng khi đi lại trong nước.

Có thể khẳng định rằng vàng là loại hàng hóa đặc biệt. Việc kiểm soát nguồn gốc, xuất xứ của vàng gần như là không thể. Ngoài việc được sản xuất, khai thác, nhập khẩu từ một số công ty được cấp phép thì vàng lưu giữ trong nhân dân với nhiều dạng khác nhau từ đời này qua đời khác, khó có thể chứng minh được nguồn gốc của số vàng đó là hợp pháp. Mặt khác, lâu nay người dân không có thói quen sử dụng, lưu giữ hóa đơn khi mua bán nên việc chứng minh nguồn gốc thông qua hóa đơn, chứng từ cũng rất khó khăn.

Trở lại trường hợp trên, thậm chí chủ số vàng khai có ý định sẽ dùng số vàng trên để mua nhà, tức thanh toán bằng vàng nhưng trên thực tế chưa xảy ra và cơ quan chức năng không bắt được quả tang thì cũng không có cơ sở để xử lý.

Vì vậy, thiết nghĩ cơ quan chức năng cần sớm trả lại số vàng đã tạm giữ cho người dân, nếu không chứng minh được số vàng này do phạm tội mà có. Trường hợp nếu người vận chuyển vàng lên máy bay không tuân thủ quy định khai báo thì chỉ nên xử phạt hành chính. Điều này không những phù hợp với quy định pháp luật mà còn phù hợp với thói quen, tập quán tích lũy, lưu trữ vàng của người dân đã hình thành từ lâu và pháp luật không cấm.