Ép dân di dời

Đến nay, Phú Yên đã giải phóng 82/86 km Quốc lộ 1 (QL1) đoạn đi qua tỉnh này để bàn giao cho đơn vị thi công. Tuy nhiên, 4 km còn lại mới là điểm “hóc búa” trong công tác đền bù, giải phóng mặt bằng, bởi đây là những khu dân cư đông đúc với khoảng 700 hộ dân thuộc huyện Tuy An và thị xã Sông Cầu.

Dựng chòi ở tạm

Hiện các khu tái định cư chưa được hoàn thành để có thể di dời các hộ dân nên lãnh đạo tỉnh Phú Yên cho biết chỉ cố gắng chứ chưa thể bảo đảm bàn giao toàn bộ mặt bằng QL1 vào ngày 30-6 như yêu cầu của Chính phủ. Đây là lần gia hạn thứ 3 về thời gian bàn giao mặt bằng.

Khu tái định cư đồng Cây Dông (xã An Hiệp, huyện Tuy An) dành cho 49 hộ dân thôn Mỹ Phú, xã An Hiệp trong diện phải di dời trả mặt bằng để mở rộng QL1 hiện chỉ mới xong phần san lấp mặt bằng. Do bức bách chỗ ở nên dù các hạng mục điện, nước chưa có, 2 hộ dân Lê Thị Hà và Đinh Thị Hoàng Huệ vẫn đến dựng chòi ở tạm. Bà Hà dựng chòi tôn rộng chừng 8 m2, còn bà Huệ chỉ dựng 2 cây tre rồi căng tấm bạt để ở. Bà Hà cho biết khi giải tỏa, căn nhà của bà được đền bù 113 triệu đồng, chỉ đủ mua nền đất ở khu tái định cư, chẳng còn tiền nên đành dựng chòi ở tạm.

Bà Lê Thị Hà (ngụ xã An Hiệp, huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên) dựng chòi tạm ở khu tái định cư đồng Cây Dông

Tại thôn Phong Phú (xã An Hiệp), thời hạn cuối phải di dời đã cận kề nhưng còn rất nhiều người chẳng biết sẽ ở đâu. Toàn thôn có hơn 100 hộ nằm trong diện di dời nhưng đến nay, khu tái định cư cho họ ở đồng Cây Gạo vẫn còn là một bãi đất hoang.

Ông Ngũ Tư Bình, một hộ dân thuộc diện phải di dời, bày tỏ: “Chủ trương của nhà nước thì chúng tôi thực hiện nhưng phải có thời gian và có nơi định cư thì chúng tôi mới đi được chứ? Dỡ nhà rồi chúng tôi biết ở đâu? Nhà nước hỗ trợ tiền thuê nhà ở tạm thời gian đầu nhưng ở đây kiếm đâu ra nhà trọ mà thuê?”.

Thiếu tiền lo tái định cư

Ông Phạm Đình Cự, Chủ tịch UBND tỉnh Phú Yên, cho rằng việc chậm tiến độ giao mặt bằng dự án nâng cấp, mở rộng QL1 là do trung ương và Bộ GTVT. “Tỉnh Phú Yên làm được thế này đã là quá tích cực. Không có tiền thì làm sao xây dựng kịp các khu tái định cư nên việc di dời dân rất khó khăn” - ông Cự phân trần.

Theo ông Nguyễn Thành Trí, Giám đốc Sở GTVT Phú Yên, tỉnh này có 1.010 hộ dân nằm trong diện phải di dời, giao mặt bằng để nâng cấp, mở rộng QL1. Để có chỗ ở cho số hộ dân này, tỉnh Phú Yên phải cần đến trên 300 tỉ đồng để xây dựng 16 khu tái định cư với năng lực mỗi khu từ 50 đến 100 căn hộ. Việc chậm tiến độ giải phóng mặt bằng QL1 là do ban đầu, các bộ - ngành trung ương tính toán, tách phần đền bù, giải phóng mặt bằng ra khỏi tái định cư. Trong đó, tỉnh Phú Yên phải trích ngân sách để xây dựng các khu tái định cư, sau thu hồi tiền đất bù vào.

“Phú Yên là tỉnh nghèo, làm gì có tiền để ứng nên không thể triển khai. Đến khi chậm tiến độ, bị kiểm điểm, tỉnh Phú Yên kiến nghị thì Chính phủ mới đồng ý giao Bộ GTVT ứng tiền ra để xây dựng tái định cư, sau đó Chính phủ sẽ hỗ trợ. Kéo rề kéo rà mãi đến cuối tháng 5-2014, Bộ GTVT mới chịu ứng 50 tỉ đồng để xây dựng khu tái định cư thì bảo sao không chậm?” - ông Trí lý giải.

Hiện nay, tỉnh Phú Yên chỉ mới xây dựng 6 khu tái định cư nhưng chưa có khu nào hoàn thiện. Để giúp người dân giải quyết khó khăn về chỗ ở, trong khi chờ xây nhà tại khu tái định cư, tỉnh hỗ trợ mỗi hộ 9 tháng tiền thuê nhà. “Nói thật là rất áp lực! Cùng một lúc kiếm đâu ra nhà cho cả ngàn hộ dân thuê? Hơn nữa, ở quê làm gì có nhà trọ, người dân phải linh động chứ biết làm sao...” - ông Trí băn khoăn.