Giải bài toán đầu ra cho nông sản

Liên kết trong sản xuất lẫn tiêu thụ

Tại buổi họp mặt công tác đầu năm 2022 với Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn 13 tỉnh, thành khu vực ĐBSCL, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan nhấn mạnh tầm quan trọng của Trung tâm Liên kết, sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp vùng ĐBSCL.

Ông cho rằng cần thoát dần tư duy mùa vụ, từng năm. Ngành nông nghiệp cần có chiều dài trong tư duy, định hướng để có những chiến lược giải quyết được các vấn đề nội tại. Bên cạnh đó, cần có nền nông nghiệp xanh, bền vững. Xu thế tiêu dùng trên thế giới chính là sử dụng nông sản khi được sản xuất không có sự tác động đến môi trường.

Cần phải nhận thức rõ rằng đất đai manh mún nhưng tư duy không được manh mún. Có những loại nông sản có mặt ở nhiều tỉnh trong vùng, trùng lặp nhưng lại nhỏ lẻ, chưa có vùng sản xuất. Vấn đề là cần có sự liên kết trong cả sản xuất và tiêu thụ. Việc phát triển thị trường, kêu gọi doanh nghiệp cần được các địa phương làm cùng lúc với việc chuẩn hóa vùng sản xuất.

Ông TRẦN VIỆT TRƯỜNG, Chủ tịch UBND TP Cần Thơ:

Tạo cơ hội việc làm ổn định

Trung tâm Liên kết, sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp vùng ĐBSCL sẽ khuyến khích hình thành các mô hình liên kết giữa nông dân với doanh nghiệp, để thiết lập mối quan hệ sản xuất nguyên liệu với công nghiệp chế biến, xây dựng thương hiệu hàng hóa, góp phần làm tăng lượng hàng hóa xuất khẩu.

Bên cạnh đó, trung tâm này tạo ra cơ hội việc làm ổn định cho người lao động, góp phần giải quyết tình trạng lao động bị mất việc. Từ đó, ĐBSCL sẽ là nơi để cho người lao động trở lại sau khi bị ảnh hưởng bởi Covid-19.

TS TRẦN HỮU HIỆP, Phó Chủ tịch Hiệp hội Du lịch ĐBSCL:

Cần tích hợp đa giá trị

Một Trung tâm nông sản vùng với những cơ chế, chính sách vượt trội được kỳ vọng không chỉ nhằm gia tăng sản lượng nông sản xuất khẩu, tiêu thụ nội địa hay giải quyết nhiều lao động, mà cần được tích hợp đa giá trị. Trung tâm nông sản không thể là "một cái chợ nông sản vùng" theo tư duy vật lý.

Câu chuyện đầu tư xây dựng các chợ đầu mối nông sản vùng như chợ gạo ở Cần Thơ, chợ trái cây ở Tiền Giang với cách làm cũ, phải chuyển đổi công năng, không mang lại hiệu quả mong muốn, cần được rút ra bài học trách nhiệm cho hiện tại.

Các cơ chế chính sách mới cũng như việc có được một Trung tâm không phải là một phép mầu giải quyết tất cả các vấn đề. Nó chỉ tập trung giải quyết những khâu quan trọng về cơ chế, chính sách.

Trung tâm này đặt tại Cần Thơ nhưng có vai trò của cả ĐBSCL, nên cần phải được phát huy không gian kinh tế với những kết nối nội vùng ĐBSCL và liên vùng với các khu vực khác trong cả nước. Xây dựng Trung tâm cần gắn với bài học về thị trường, giải bài toán thị trường, rà soát quy hoạch phù hợp với những cơ chế mới.

Ông TRẦN ANH THƯ, Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang:

Không nên gom tất cả vào

Vấn đề lớn nhất của nông sản ở ĐBSCL là rơi vào 3 điểm nghẽn. Thứ nhất: Chi phí logistics quá cao. Chưa có quốc gia nào, vùng nào chuyên sản xuất nông sản mà có chi phí logistics cao hơn 30%-40% như vùng ĐBSCL. Đây là lý do làm giảm đi sức cạnh tranh của nông sản vùng. Điểm nghẽn thứ hai là nông sản không tập trung theo vùng chuyên canh nên sản phẩm không đồng chất, đồng cỡ.

Thứ ba mới là việc thành lập Trung tâm Liên kết, sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp vùng ĐBSCL. Khi thành lập, chúng ta đừng quá kỳ vọng vào mỗi Trung tâm này, mà phải "gỡ" cũng lúc 3 điểm nghẽn thì mới mong chuyển biến sản xuất nông nghiệp tự cung tự cấp, nhỏ lẻ sang kinh tế nông nghiệp hàng hóa.

Đối với cây ăn trái và rau củ quả, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và các địa phương phải ngồi lại với nhau để thống nhất các vùng chuyên canh ở từng tỉnh, thành trong khu vực. Từ vùng chuyên canh đó mới đưa ra tiêu chuẩn sàn cho nông sản khi vào Trung tâm.

Trung tâm này không thể gom tất cả nông sản ở vùng vào mà chỉ tập trung cho các nhóm sản phẩm. Ví dụ, An Giang đăng ký trung tâm về lúa gạo; Bạc Liêu trung tâm về tôm; Đồng Tháp trung tâm về cá tra... Gom nông sản từ các nơi gom về Trung tâm ở Cần Thơ, sau đó đưa đến các nhà máy chế biến rồi mới xuất khẩu thì vô tình "đẻ" ra thêm cái cửa, thêm chi phí logictics nữa.

Công Tuấn - Hiệp Thủy - Ca Linh ghi