Góp tiền giải tán đám đông sau tai nạn: Sai luật, tạo tiền lệ xấu

Ngày 5-3, Ban An toàn Giao thông tỉnh Lào Cai cho biết các cơ quan chức năng đã vào cuộc điều tra, lấy lời khai hai tài xế xe ô tô, nhân chứng trong vụ tai nạn khiến một học sinh tử vong tại Km108+600, Quốc lộ 4D, thuộc thôn Sa Pả, thị trấn Sa Pa, tỉnh Lào Cai. Đáng chú ý, các cơ quan chức năng cũng vào cuộc việc người dân địa phương bắt hai tài xế đền 400 triệu đồng mới cho làm việc với công an.

Chưa đúng quy trình

Theo luật sư (LS) Nguyễn Văn Quynh (Đoàn Luật sư TP Hà Nội), quy định tại Quyết định 18/2007/QĐ_BCA ban hành quy trình điều tra, giải quyết tai nạn giao thông đường bộ, việc điều tra khi xảy ra tai nạn giao thông đường bộ được thực hiện qua nhiều  bước cơ bản. Theo đó, sau khi nhận tin báo phải tổ chức kiểm tra, bảo vệ hiện trường, khám nghiệm hiện trường, ghi lời khai, đánh giá sơ bộ vụ tai nạn… Đồng thời, sau khi có kết luận chính thức của cơ quan điều tra sẽ giải quyết theo hai hướng thủ tục hành chính hoặc hình sự.

Hiện trường vụ tai nạn

Như vậy, việc xử lý của cơ quan chức năng ở Lào Cai thống nhất để cho 2 tài xế góp mỗi người 100 triệu đồng ủng hộ phí mai táng cho nạn nhân khi chưa có kết luận chính thức của cơ quan điều tra là không đúng trình tự, thủ tục theo qui định pháp luật. Việc làm này sẽ trở thành một tiền lệ xấu cho người tham gia giao thông mặc nhiên cho việc "xe to phải đền xe bé" khi xảy ra tai nạn giao thông.

Còn theo LS Lê Nguyễn Quỳnh Thi (Đoàn Luật sư TP HCM), thông thường một vụ tai nạn giao thông hậu quả xảy ra có thể là: thiệt hại tính mạng, sức khỏe, hư hỏng xe, tài sản khác cũng như các thiệt hại về mất sức lao động, thiệt hại về tinh thần... Những thiệt hại này sẽ do bên có lỗi chịu trách nhiệm bồi thường, trừ trường hợp chủ sở hữu xe phải bồi thường thay cho người có lỗi.

Nếu các bên đều có lỗi thì phải chịu bồi thường thiệt hại theo tỉ lệ lỗi của mình gây ra theo điều 617 Bộ luật Dân sự (BLDS). Còn điều 604 BLDS quy định về nguyên tắc chung thì trách nhiệm bồi thường thiệt hại chỉ phát sinh khi hội đủ 4 yếu tố sau: phải có thiệt hại xảy ra, phải có hành vi trái pháp luật, có mối quan hệ nhân quả giữa hành vi trái pháp luật và thiệt hại đã xảy ra, có lỗi cố ý hoặc vô ý của người gây thiệt hại.

Đối với những vụ tai nạn giao thông phức tạp, lực lượng công an đứng ra giải quyết, lập biên bản hiện trường rồi đưa các phương tiện giao thông về trụ sở, ghi lời khai các bên. Sau này lực lượng công an sẽ làm thủ tục bồi thường giữa hai bên.

"Chẳng có cơ quan công an, pháp luật nào bắt xe lớn cứ phải đền xe nhỏ cả, mà do tập tính của một bộ phận người dân không hiểu biết pháp luật mà thôi"- LS Thi nhấn mạnh.

Xử nghiêm người chống đối

LS Nguyễn Văn Quynh nói để ngăn ngừa những vụ việc tương tự cũng như hậu quả đáng tiếc xảy ra thì phải thường xuyên tuyên truyền phổ biến ý thức chấp hành luật lệ an toàn giao thông của người dân khi tham gia giao thông. Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng cần phải có các quy định pháp luật nghiêm minh xử lý đối với các đối tượng tham gia hô hào, kích động người dân không cho công an giải quyết vụ việc cũng như giải quyết hậu quả tai nạn giao thông một cách nhanh chóng, kịp thời đảm bảo đầy đủ quyền và nghĩa vụ của các bên khi xảy ra vụ việc

LS Quynh nhấn mạnh: "Để xảy ra tình trạng mặc nhiên khi xảy ra tai nạn giao thông "xe to phải đền xe bé" một phần là trình độ hiểu biết của người dân còn hạn hẹp, chưa hiểu rõ các quy định pháp luật; một phần bị các đối tượng xấu kích động, lôi kéo chống lại lực lượng làm nhiệm vụ và một phần không thể thiếu đó là việc giải quyết hậu quả của vụ tai nạn giao thông của các cơ quan chức năng chưa thỏa đáng, còn nhiều khuất tất khiến cho lòng tin của người dân bị xói mòn".

Theo LS Quynh, trước sự việc này, cơ quan chức năng cần mềm dẻo, linh hoạt trong xử lý vừa đảm bảo đúng quy định pháp luật, vừa hạn chế được những tác động tâm lý tiêu cực của đám đông. Cơ quan chức năng nên xử phạt hành chính trong vụ việc tụ tập đông người này, kết hợp với tuyên truyền phổ biến pháp luật, quy tắc ứng xử của dân chúng trong những vụ việc tương tự.

Đồng quan điểm, LS Quỳnh Thi đề xuất: "Cơ quan công an cần tổ chức điều tra theo thẩm quyền, xác minh làm rõ nguyên nhân vụ tai nạn; điều tra các đối tượng có hành vi gây mất trật tự công cộng, chống đối, cản trở lực lượng chức năng trong quá trình thực hiện nhiệm vụ; hoàn thiện hồ sơ xử lý nghiêm các vi phạm theo quy định của pháp luật".