Ngăn cá mập tấn công người

Hệ thống thử nghiệm này có 3 cụm ngư cụ, mỗi cụm dài 400 m - gồm 200 m lưới và 10 câu đơn xen kẽ nhau - đặt từ vùng biển khu vực khách sạn Hoàng Gia đến Công viên Thiếu nhi - TP Quy Nhơn. Đây là khu vực có đông người tắm biển và từng có cá mập xuất hiện. Tại mỗi cụm có phao, cờ hiệu “Ngư cụ thử nghiệm” và đèn tín hiệu để người tắm biển nhận biết.

Vùng biển TP Quy Nhơn, nơi từng xuất hiện cá mập tấn công người. Ảnh: KỲ NAM

PGS-TS Võ Sĩ Tuấn, Viện phó Viện Hải dương học Nha Trang - Khánh Hòa, chủ nhiệm đề tài nêu trên, cho biết theo kế hoạch, vào cuối tháng 4-2012, đề tài sẽ được Bộ Khoa học - Công nghệ nghiệm thu và chính thức thực hiện. Theo ông Tuấn, vào các năm 2009 - 2011, tại vùng biển Quy Nhơn có ít nhất 10 vụ cá mập, cá nhám tấn công người tắm biển. Do đó, từ năm 2010, Viện Hải dương học Nha Trang đã được Bộ Khoa học - Công nghệ giao nghiên cứu đề tài “Thiết kế và thử nghiệm ngư cụ phòng tránh cá nhám tại vùng biển Bình Định”. Đề tài này đưa ra giải pháp dùng 3 hệ thống lưới - câu để ngăn chặn cá mập tấn công người.

PGS-TS Võ Sĩ Tuấn lý giải: Hiện tượng cá dữ tấn công người ở vùng biển Quy Nhơn là do kết hợp từ nhiều yếu tố. Thứ nhất, vịnh Quy Nhơn có luồng nước sâu nên ngư dân thả nhiều loại chà cá, chà tôm hùm, lồng lưới, rạn nhân tạo… sát bãi tắm, là điều kiện để cá mập vào gần bờ săn mồi sinh sống. Thứ hai, khoảng thời gian cá dữ liên tục tấn công người trùng khớp với lúc xảy ra hiện tượng El Nino, làm thay đổi tập tính của cá mập nên chúng trở nên hung dữ hơn.

Theo nghiên cứu ban đầu của Viện Hải dương học Nha Trang, khoảng 23 loài cá dữ có khả năng xuất hiện ở vùng biển Quy Nhơn. Trong đó, 3e loài có thể đã tấn công người tắm biển gồm: cá mập sọc trắng, cá mập mắt to, cá mập thâm.

Dựa vào cơ sở khoa học, nhóm nghiên cứu đã đưa ra giải pháp lắp đặt 3 hệ thống lưới - câu ở 3 vùng biển khác nhau: phía Nam Khu Du lịch Ghềnh Ráng (độ sâu 3-5,4 m), khu vực khách sạn Hải Âu (cách bờ 0,5 km, độ sâu 3,5-4,4 m) và vùng từ eo sân bay Quy Nhơn đến khách sạn Hải Âu (cách bờ 1-1,2 km, độ sâu khoảng 4,8 m). Vị trí đặt 3 hệ thống lưới - câu song song với bờ, tại những vị trí cá mập thường ra vào.

Mỗi hệ thống lưới có chiều dài khoảng 300 m. Giữa các hệ thống lưỡi câu đơn có chừa khoảng trống để tàu, ghe nhỏ có thể qua lại dễ dàng. Tất cả hệ thống lưới chặn này được thiết kế phù hợp dòng chảy, thủy triều, sóng, ma sát nền đáy, độ gió… tại vùng biển Quy Nhơn. Khi đưa vào sử dụng, lưỡi câu phải được móc mồi thường xuyên để cá mập cắn câu; còn lưới cũng chỉ để bắt chúng. Nhóm nghiên cứu dự kiến sẽ thuê ngư dân vận hành hệ thống lưới - câu này.

Cùng với việc nghiên cứu hệ thống lưới - câu, các nhà khoa học của Viện Hải dương học Nha Trang còn khuyến cáo một số giải pháp để người dân tránh bị cá mập tấn công, như: không tắm biển lúc sáng sớm hoặc chiều tối, tránh tắm ở vùng nước đục, người có vết thương chảy máu không nên tắm, không mặc trang phục hoặc đeo trang sức lấp lánh, không bơi gần đàn cá nhỏ, không bơi gần khu neo đậu tàu thuyền...