Quận 12 xem nhẹ bản án của tòa cấp cao?

Báo Người Lao Động vừa nhận đơn thư của gia đình cụ ông Nguyễn Văn Chơn (91 tuổi, ngụ huyện Nhà Bè, TP HCM) có nội dung khiếu nại, tố cáo Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai quận 12, TAND quận 12 và UBND quận 12 (TP HCM) làm trái bản án tòa tuyên đã có hiệu lực pháp luật, kéo dài thời gian cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) cho ông, xâm phạm đến quyền lợi hợp pháp, chính đáng của công dân…

91 tuổi, 18 năm tìm công lý

Đây cũng là trường hợp Báo Người Lao Động từng phản ánh qua bài viết "Áp dụng án lệ không phù hợp" (tháng 11-2020), nêu trường hợp cụ Nguyễn Văn Chơn (nguyên đơn) ròng rã 18 năm kiên trì đi kiện đòi lại phần đất có diện tích 2.196 m2 ở phường An Phú Đông, quận 12 - từng cho bà Đỗ Thị Liễu (bị đơn) ở nhờ.

Vụ kiện đòi đất của cụ Chơn đã qua các cấp xét xử từ sơ thẩm, phúc thẩm rồi đến giám đốc thẩm. Tưởng chừng công lý đã được thực thi sau 18 năm miệt mài kiện tụng. Thế nhưng, sau khi Quyết định giám đốc thẩm của Ủy ban Thẩm phán TAND Cấp cao tại TP HCM (ban hành ngày 8-11-2019) có hiệu lực pháp luật thì cụ Chơn nhận được Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm của TAND Tối cao do một Phó Chánh án ký. 

Quyết định kháng nghị của TAND Tối cao viện dẫn một án lệ không phù hợp với trường hợp của cụ Chơn để đề nghị hủy quyết định giám đốc thẩm nói trên của TAND Cấp cao tại TP HCM. Cụ Chơn lại phải tiếp tục tìm công lý thông qua các đơn khiếu nại gửi Chánh án TAND Tối cao và các cơ quan có thẩm quyền trung ương.

Một thời gian ngắn sau, TAND Tối cao ra quyết định rút kháng nghị và xác định quyết định giám đốc thẩm của Ủy ban Thẩm phán TAND Cấp cao tại TP HCM là đúng luật và có hiệu lực thi hành. Như vậy, sau 18 năm, cụ Chơn đã được công nhận lẽ phải về phía mình.

Một phần thửa đất ở phường An Phú Đông, quận 12, TP HCM mà cụ Nguyễn Văn Chơn mất 18 năm kiện đòi

Nhưng công lý... vẫn nằm trên giấy

Những tưởng công lý sẽ được thực thi sau quyết định cuối cùng của TAND Tối cao. Thế nhưng, công lý mà cụ Chơn đi tìm đến giờ vẫn còn nằm trên giấy bởi sự cản trở từ chính cơ quan nhà nước.

Theo đơn kêu cứu gửi Báo Người Lao Động và xác minh của phóng viên, đến nay UBND quận 12 vẫn chưa công nhận bản án đã có hiệu lực pháp luật để cấp sổ đỏ thửa đất 2.196 m2 ở phường An Phú Đông cho cụ Chơn. Việc UBND quận 12 từ chối cấp sổ đỏ cho cụ Chơn đã có dấu hiệu vi phạm Hiến pháp 2013 và các quy định pháp luật đang có hiệu lực thi hành.

Lý do mà UBND quận 12 cho rằng chưa cấp sổ đỏ cho cụ Chơn là do hiện nay, TAND quận 12 đang thụ lý giải quyết vụ "Tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất" giữa bà Huỳnh Thị Minh Phước và bà Đỗ Thị Liễu. Được biết, sau khi TAND TP HCM xử phúc thẩm, 15 ngày sau, bà Liễu ký hợp đồng chuyển nhượng cho bà Phước đối với phần đất mà cụ Chơn đi đòi bà trả lại. 

Sau khi TAND Tối cao có quyết định cuối cùng, rút kháng nghị, UBND quận 12 đã thu hồi sổ đỏ của bà Liễu, các cơ quan thi hành án quận 12 và TP HCM đã cưỡng chế giao phần đất tranh chấp trên cho cụ Chơn. Như vậy, về pháp luật, cụ Chơn được công nhận là người có quyền sử dụng đất hợp pháp và UBND quận 12 phải có trách nhiệm cấp sổ đỏ cho cụ theo phán quyết có hiệu lực pháp luật của TAND có thẩm quyền.

Theo luật sư Nguyễn Văn Đức (Đoàn Luật sư TP HCM), hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa bà Phước và bà Liễu đương nhiên bị vô hiệu theo điều 122 Bộ Luật Dân sự 2015 và TAND quận 12 chỉ giải quyết hậu quả của giao dịch vô hiệu theo điều 131 Bộ Luật Dân sự, không liên quan đến phần đất của cụ Chơn đã được công nhận. 

Việc UBND quận 12 lấy lý do chờ TAND quận 12 giải quyết vụ án "Tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất" đã thụ lý từ năm 2019 giữa bà Phước và bà Liễu là không thỏa đáng, xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của cụ Chơn.

Luật Thi hành án dân sự năm 2008, sửa đổi, bổ sung năm 2014, 2022, tại điều 2 quy định: Bản án, quyết định của tòa án có hiệu lực pháp luật phải được đưa ra thi hành. Cao hơn là điều 106 Hiến pháp năm 2013 đã hiến định: "Bản án, quyết định của TAND có hiệu lực pháp luật phải được cơ quan, tổ chức, cá nhân tôn trọng; cơ quan, tổ chức, cá nhân hữu quan phải nghiêm chỉnh chấp hành".

"Với các quy định nêu trên, Quyết định giám đốc thẩm ngày 8-11-2019 của Ủy ban Thẩm phán TAND cấp cao tại TP HCM đã có hiệu lực phải được đưa ra thi hành và cụ Nguyễn Văn Chơn phải được UBND quận 12 cấp sổ đỏ. Các cơ quan, tổ chức có thẩm quyền không cấp sổ đỏ cho cụ Chơn là vi hiến và vi phạm Luật Thi hành án dân sự" - luật sư Nguyễn Văn Đức nhấn mạnh.