Sống chung với Covid-19 (*): Nơi nào phủ vắc-xin, nơi đó có thể mở cửa

Làn sóng bùng phát dịch Covid-19 lần thứ 4 vẫn đang diễn biến phức tạp, tốc độ lây lan nhanh và các biến thể virus Delta đang tồn tại trong nước và biến thể virus mới - Mu đã được phát hiện ở một số quốc gia gây tổn hại đến sức khỏe, tính mạng người dân; ảnh hưởng nghiêm trọng đến nền kinh tế - xã hội và mọi mặt của đời sống nhân dân.

Với tình hình hiện tại, để chuẩn bị mở cửa trong điều kiện "bình thường mới", cần chuẩn bị kế hoạch cẩn trọng, có cân nhắc, tuyệt đối giữ vững nguyên tắc "quản lý được đến đâu, mở cửa đến đó".

Chiến lược quản lý: Lấy địa phương làm gốc

Quản lý từ cấp thấp nhất ở chính quyền địa phương, từ phường, xã, khu phố, tổ dân phố (ấp, xóm) thành những "pháo đài" vững chắc. Tại các nhà máy, khu công nghiệp, khu chế xuất cũng thành lập những "pháo đài" vững chắc theo mô hình phường, xã trên. Từ đó quy chiếu và nhân rộng mô hình này xuống các phân xưởng, từng tổ sản xuất để kiểm soát chặt chẽ. Nhằm mục đích kéo dài thời gian, phòng vệ cho những mục tiêu tiêm chủng vắc-xin, làm chủ sản xuất hoặc nhận chuyển giao công nghệ sản xuất vắc-xin trong nước, thuốc điều trị Covid-19, phục hồi và nâng cao hệ thống y tế, an sinh xã hội…

Từ các "pháo đài" phường, xã, khu phố ở địa phương đến các "pháo đài" nhà máy, khu công nghiệp, khu chế xuất, "pháo đài" nào quản lý được thì sẽ cho mở cửa trước. Có thể ban đầu quy mô nhỏ nhưng tinh thần là tận dụng tối đa cơ hội, vắc-xin phủ đến đâu, mở cửa đến đó. Khi nhiều nơi mở cửa, chúng ta có thể hình thành các chuỗi liên ấp/xóm/tổ dân phố, xã/phường, liên huyện, liên tỉnh, liên vùng cho đến khi cả nước đạt miễn dịch cộng đồng. Tuy nhiên, cần ban hành quy chế thực thi, chuẩn bị an sinh xã hội, chiến lược vắc-xin, làm chủ sản xuất hoặc nhận chuyển giao công nghệ sản xuất vắc-xin trong nước, nguyên tắc 5K, nâng cao hệ thống y tế công - tư phục vụ người dân.

Nhà nước có chính sách hỗ trợ cho các doanh nghiệp, doanh nghiệp vừa và nhỏ về thuế (gia hạn, miễn, giảm thuế, phí), tín dụng (miễn, giảm lãi suất), giảm giá điện, tiền thuê đất…; các chính sách hỗ trợ người lao động, người sử dụng lao động, đào tạo lao động… nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và người dân bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, sớm phục hồi nền kinh tế đất nước.

Công ty CP Gas Thủ Đức (TP Thủ Đức, TP HCM) là một trong nhiều công ty thực hiện “3 tại chỗ” trong thời gian giãn cách xã hội. Ảnh: HỒNG ĐÀO

Chiến lược mở cửa: Từng giai đoạn, có lộ trình

Để mở cửa kinh tế cần phải theo từng giai đoạn, mỗi giai đoạn phải có lộ trình tỉ lệ tương thích với các điều kiện thực tế, siết chặt kiểm soát từ bên ngoài, thắt chặt kiểm soát biên giới, không buông lỏng quản lý từ bên trong, tổ chức nghiêm ngặt về việc kiểm soát "chống, ngăn và phòng chống dịch Covid-19".

Có thể định hướng chia thành 3 giai đoạn để có thời gian, định hướng, kịp thời chuẩn bị. Từ ngày 16-9 đến 31-12-2021, mở cửa các ngành hàng thiết yếu, logistics, nhà máy sản xuất, khu công nghiệp, khu chế xuất để đáp ứng việc duy trì kinh tế, đồng thời bảo đảm các nhu cầu an sinh xã hội.

Đối với chợ, siêu thị, trung tâm thương mại, cửa hàng thiết yếu sẽ mở từng phần, chỉ hoạt động 30%-40% công suất, sau đó tăng dần lên 50%-70%, tùy tiến độ tiêm vắc-xin và mức độ an toàn trong phòng chống dịch.

Tiếp tục áp dụng 3T (3 tại chỗ) theo giai đoạn và thực trạng tình hình dịch Covid-19 để hạn chế tối đa việc lây nhiễm trong cộng đồng. Sử dụng các khu cách ly tập trung làm điểm áp dụng 3T cho các đối tượng phục vụ trong nhóm ngành hàng ưu tiên. Duy trì các biện pháp giãn cách, tuân thủ 5K tuyệt đối dù đã tiêm vắc-xin 2 mũi.

Từ tháng 1-2022 đến ngày 30-4-2022, các hoạt động không thiết yếu được hoạt động (nhà hàng ăn uống, vui chơi giải trí, thể dục thể thao…) nhưng vẫn luôn tuân thủ nguyên tắc 5K. Khuyến khích người dân làm việc từ xa, hạn chế tụ tập… Song song đó, nâng cao hạ tầng y tế, phủ tiêm vắc-xin toàn quốc, tăng tỉ lệ tiêm mũi 2 và tiến đến tiêm mũi 3 cho những vùng kinh tế trọng điểm.

Giai đoạn từ tháng 5-2022 trở đi, khi tỉ lệ vắc-xin được phủ rộng, tỉ lệ ca tử vong xuống mức thấp nhất, hạ tầng y tế phục hồi và đáp ứng điều trị cho toàn dân, toàn bộ các hoạt động kinh tế - xã hội được hoạt động trong điều kiện "bình thường mới", có kiểm soát và tuân thủ nguyên tắc 5K.

Ở giai đoạn này, mở cửa du lịch đi đôi với việc kiểm soát, thắt chặt biên giới, đặc biệt là xuất nhập cảnh quốc tế. Đưa hộ chiếu vắc-xin (tiêm chủng đủ 2 mũi) làm điều kiện thông hành (cùng với các điều kiện bảo đảm an toàn khác). Lên kịch bản kiểm soát và phòng chống tuyệt đối những mối nguy cơ xuất hiện biến thể virus mới nguy hiểm hơn, không để những biến thể virus mới du nhập Việt Nam qua con đường nhập cảnh.

Đặc biệt, khi chính quyền quản lý kinh tế mở cửa cần thực hiện một cách hết sức thận trọng, quản lý được đến đâu thì mở cửa đến đó, từng bước tiến về phía trước để linh động, co giãn và an toàn trong việc "đóng" hay "mở" theo diễn biến của tình hình dịch bệnh. Theo mô hình này, các hoạt động kinh tế được cho hoạt động bình thường, có lộ trình rõ ràng thì khi dịch có diễn biến phức tạp hoặc nếu có biến chủng mới xuất hiện có thể siết chặt ngay thông qua các "mắt xích" quan trọng của địa phương để bảo đảm công tác phòng chống dịch. 

^(*) Xem Báo Người Lao Động từ số ra ngày 6-9