Thầm lặng "lính nhà đèn"

Sau hơn 2 ngày đêm hải trình không nghỉ, đảo Sơn Ca - hòn đảo cát nhỏ thuộc cụm Nam Yết của quần đảo Trường Sa (tỉnh Khánh Hòa) - hiện dần trong mắt chúng tôi.

Điểm tựa cho ngư dân

Ấn tượng đầu tiên cập bến Sơn Ca là ngọn hải đăng cao vút sừng sững như một pháo đài trước bạt ngàn nắng gió. Đây là một trong 9 ngọn hải đăng đẹp nhất quần đảo Trường Sa. "Điều đặc biệt là ngọn hải đăng này được xây dựng phía sau nghĩa trang liệt sĩ của đảo. Mỗi lần thắp hương tưởng niệm các liệt sĩ, nhìn ngọn hải đăng như thấy ánh sáng niềm tin và yêu Tổ quốc mình hơn" - trung tá Đỗ Việt Hòa, chính trị viên đảo Sơn Ca, bộc bạch.

Hiện nay, trên 21 đảo và điểm đảo Trường Sa có 9 ngọn hải đăng, đặt ở các đảo Đá Lát, An Bang, Đá Tây, Tiên Nữ, Song Tử Tây, Trường Sa Lớn, Sinh Tồn, Sơn Ca và Nam Yết. Ngoài chức năng dẫn đường cho tàu thuyền qua lại khu đường hàng hải quốc tế, mỗi ngọn hải đăng còn là ngọn đèn đánh dấu tọa độ bãi cạn, làm điểm tựa cho ngư dân khai thác, đánh bắt hải sản trên biển.

Theo anh Trần Văn Ngữ, Trạm trưởng hải đăng đảo Sinh Tồn, việc xây dựng ngọn hải đăng có hình dạng, kết cấu khác nhau, tùy thuộc vào địa chất và nền san hô. Như hải đăng ở đảo Sơn Ca có hình trụ, chân đế xây hình cột cờ Hà Nội. Hải đăng ở đảo Song Tử Tây xây theo hình tháp tròn, nằm ở phía Đông đảo, đón những tia nắng đầu tiên buổi sớm. Còn ở đảo Đá Lát, Hải đăng thiết kế theo hình mũi tên, xây trên nền san hô cách nơi ở của cán bộ chiến sĩ hơn 300 m về phía Bắc, có kết cấu bằng sắt thép với những lỗ xiên hoa để giảm gia tốc của sức gió.

Ông Mai Khả Dục - tổ trưởng sửa chữa máy tàu, người đã có nhiều năm làm việc ở Công ty Hậu cần nghề cá biển Đông thuộc đảo Đá Tây - chia sẻ: "Tôi đã đến nhiều đảo và lên ngọn hải đăng. Mỗi ngọn hải đăng xây dựng kết cấu khác nhau nhưng có một điểm chung là phát tín hiệu trong đêm tối để tàu thuyền biết đường đi lại. Nếu đi biển gặp trời tối, chỉ cần nhìn thấy ánh sáng của ngọn hải đăng là cảm thấy rất yên tâm đánh bắt".

Ngọn hải đăng trên đảo Sinh Tồn (ảnh lớn) và anh Phạm Văn Giới - người dành cả tuổi thanh xuân để làm nhiệm vụ canh gác hải đăng trên đảo Sơn Ca

Thắp sáng tình yêu biển đảo

Bất kể nắng hay mưa, mùa biển lặng hay mùa bão tố và trong mọi điều kiện, hoàn cảnh nào, ngọn hải đăng không bao giờ được tắt, đó là nguyên tắc "bất biến", là mệnh lệnh chiến đấu. Cũng vì do tính chất công việc mà quân dân các đảo gọi cán bộ kỹ sư, nhân viên Trạm Bảo đảm an toàn hàng hải II là "những người thợ đèn", cũng có khi gọi là "lính nhà đèn". Họ âm thầm làm việc, cống hiến, chấp nhận hy sinh vì Tổ quốc.

Bên cạnh huấn luyện phương án sẵn sàng chiến đấu bảo vệ nhà đèn, những người thợ đèn phải lau chùi, bảo quản, bảo dưỡng thường xuyên trong điều kiện khí hậu hết sức khắc nghiệt. Do nhiễm nước biển mặn, những ngọn hải đăng thường xuyên bị gỉ sét, nếu không bảo quản thường xuyên, đèn dễ chập, cháy. Giữa cái nắng cháy da và gió rát mặt, những người thợ leo lên đỉnh cao cột đèn bảo dưỡng. Ở đỉnh cao ấy, chỉ cần sơ suất là xảy ra tai nạn bất cứ lúc nào. Khi màn đêm buông xuống, cũng là ngọn hải đăng bắt đầu hoạt động. Những người thợ đèn phải chia nhau trực từ 18 giờ hôm trước đến 6 giờ hôm sau. Chiến sĩ Trần Văn Đỉnh (quê Thanh Hóa), lính tăng cường cho nhà đèn ở đảo Sơn Ca, tâm sự: "Mỗi đêm nhìn ngọn hải đăng chớp sáng trên bầu trời, tôi thấy Tổ quốc mình quá đỗi thiêng liêng. Chính ngọn đèn biển đảo Sơn Ca này đã thắp sáng lên trong tim tôi tình yêu biển đảo. Những ngày gian khó ở Trường Sa đã rèn luyện tôi trưởng thành".

Trạm trưởng Trần Văn Ngữ là người tròn 25 năm gắn bó với 9 ngọn hải đăng. Quê ở Hải Phòng, anh chọn nghề thợ đèn ngoài đảo xa cũng vì tình yêu biển đảo. Bao năm nay, mọi công việc gia đình, chăm sóc con cái, cha già mẹ yếu đều một mình vợ anh lo. "Cuộc đời lính nhà đèn của chúng tôi như những người đi thắp lửa trong đêm. Từng nhịp đèn chớp nháy là nhịp thở, là sự sống" - anh Ngữ bày tỏ.

Trường Sa bây giờ đã từng bước thay da đổi thịt, những người thợ nhà đèn cũng không gian khổ như ngày xưa, ngọn hải đăng thắp sáng giữa trời đêm bằng điện năng lượng mặt trời. Song ở giữa ngàn khơi bao la ấy, những người lính thợ như con ong chăm chỉ, đang đêm ngày thầm lặng hy sinh tuổi thanh xuân của mình để mỗi ngọn hải đăng mãi mãi là mắt thần canh biển đảo phía đường biên Tổ quốc.