Thu hồi đất làm dự án alumin Nhân Cơ: Dân bị ép giá đền bù

Dự án Nhà máy Sản xuất Alumin Nhân Cơ (xã Nhân Cơ, huyện Đắk R’lấp, tỉnh Đắk Nông) do Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (Vinacomin) làm chủ đầu tư. Để thực hiện dự án, hơn 900 hộ dân ở huyện Đắk R’lấp đã bị thu hồi đất.

Không được tái định cư

Việc thu hồi đất của người dân được thực hiện theo Quyết định số 3217/QĐ-UBND của UBND tỉnh Đắk Nông ngày 31-12-2008 về việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ thiệt hại cho các hộ dân bị thu hồi đất để xây dựng hồ thải bùn đỏ của Nhà máy Sản xuất Alumin Nhân Cơ. Từ khi bị thu hồi đất, nhiều hộ dân đã lâm vào cảnh “màn trời chiếu đất”.

Trong đơn khiếu nại, bà Nguyễn Thị Hương (ngụ thôn 1, xã Nhân Đạo, huyện Đắk R’lấp) phản ánh bị thu hồi 6.142 m2 đất nông nghiệp. Đất của bà Hương liền kề thửa đất số 81, có diện tích 8.387 m2, trong đó có 400 m2 đất thổ cư. Theo quy định thì bà Hương được hỗ trợ 40% giá đất ở cho 2.000 m2 trong tổng số đất mà bà bị thu hồi; diện tích đất còn lại bà được hỗ trợ theo giá đất nông nghiệp. Thế nhưng, đến nay, bà Hương vẫn không được hỗ trợ theo quy định trên. Bên cạnh đó, gia đình bà bị giải tỏa nhà, không còn chỗ ở nhưng cũng không được bố trí tái định cư.

Đời sống của nhiều hộ dân bị thu hồi đất xây dựng Nhà máy Alumin Nhân Cơ hiện rất khó khăn

Tương tự, bà Nguyễn Thị Thanh, Võ Thị Thùy Trang, ông Nguyễn Đình Tân, Hồ Kiện… đều bị thu hồi đất để xây dựng các hạng mục của Nhà máy Alumin Nhân Cơ cũng không được hỗ trợ 40% giá đất ở đối với diện tích đất bị thu hồi. “Khi có chủ trương thu hồi đất xây dựng nhà máy, gia đình tôi rất ủng hộ và bàn giao nhà cửa, đất đai nhưng không được hỗ trợ tái định cư trong khi giá đất thị trường rất cao. Chúng tôi mất đất và giờ đây phải thuê chỗ trọ rất khổ sở ” - bà Thanh bức xúc.

Theo Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Đắk Nông, căn cứ vào các quy định và Quyết định số 23/2007/QĐ-UBND ngày 6-12-2007 của UBND tỉnh Đắk Nông về việc ban hành quy định về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn tỉnh thì việc không hỗ trợ 40% giá trị đất ở đối với 2.000 m2 trong diện tích đất bị thu hồi của người dân và không được bố trí tái định cư cho họ là không đúng quy định.

Thất thoát tiền tỉ

Năm 2008, UBND huyện Đắk R’lấp đã ra quyết định bồi thường, hỗ trợ cho gia đình ông Nguyễn Văn Quý (xã Nhân Đạo) hơn 630 triệu đồng cho diện tích đất bị thu hồi. Ông Quý không đồng ý vì còn 2 căn nhà trên đất bị thu hồi không được hỗ trợ. Đến năm 2012, sau khi xác định lại nguồn gốc, UBND huyện đã đồng ý hỗ trợ tiền cho 2 căn nhà trên. Tuy nhiên, thay vì chỉ hỗ trợ 2 căn nhà cộng với 630 triệu đồng trước đó thì UBND huyện lại tính giá đất vào thời điểm năm 2012, làm số tiền hỗ trợ tăng vọt, gây thất thoát hơn 1,1 tỉ đồng. Tương tự, với nhiều nguyên nhân khác nhau, nhiều hộ dân đã được bồi thường sai quy định hàng tỉ đồng.

Về vấn đề trên, Thanh tra Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Đắk Nông khẳng định: Quá trình thanh tra ngẫu nhiên một số hồ sơ về việc hỗ trợ, bồi thường giải phóng mặt bằng Nhà máy Alumin Nhân Cơ đã phát hiện nhiều sai phạm. Sở đã đề nghị UBND tỉnh Đắk Nông chỉ đạo UBND huyện Đắk R’lấp truy thu số tiền chi sai. Cơ quan này cũng đã kiến nghị kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm đối với các tổ chức, cá nhân liên quan để xảy ra các sai sót trong công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư.