Vì sao có nơi thu hồi sổ hộ khẩu?

Tại phiên họp thứ 14, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức phiên chất vấn Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm. Tại đây, nhiều đại biểu đặt vấn đề liên quan đến việc thu hồi sổ hộ khẩu giấy (SHK) khi đi làm các thủ tục hành chính khiến người dân lo lắng.

Trả lời, Bộ trưởng Tô Lâm cho hay theo quy định của Luật Cư trú năm 2020, ngày 31-12-2022 SHK không còn tác dụng. Vấn đề vướng nhất hiện nay là nhiều quy định khác đang buộc người dân sử dụng SHK giấy. Từ nay đến ngày 31-12, việc duy nhất là phải thay đổi quy định để các cơ quan không buộc người dân phải trình SHK.

Lo lắng vì bị thu hồi SHK

Có cháu từ quê lên TP HCM học đại học, chị Thu Hương (SN 1980) đem SHK đến công an một phường ở quận 12 (TP HCM) làm thủ tục nhập khẩu cho cháu. Cán bộ công an thông báo sẽ thu hồi SHK khi làm thủ tục liên quan đến nhập, tách khẩu. Lo lắng nên chị không nhập khẩu cho cháu mà về tìm hiểu thêm.

Anh T.B (ngụ quận Gò Vấp, TP HCM) cũng cho hay mới đây anh đến Công an phường 7, quận Gò Vấp xin cấp đổi SHK mới. Trước khi đến làm thủ tục, anh B. được cán bộ công an cho biết sẽ thu hồi SHK cũ. Lo ngại rắc rối khi làm một số thủ tục hành chính khác nên anh bỏ về.

Người dân làm thủ tục liên quan đến sổ đỏ tại phường Bình Hưng Hòa A (quận Bình Tân, TP HCM). Ảnh: HOÀNG TRIỀU

Tương tự, anh M.C (35 tuổi, ngụ phường Ea Tam, TP Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk) kể tháng 7-2021, anh đem SHK đến Công an phường Ea Tam để làm giấy khai sinh cho con. Sau khi thực hiện các thủ tục, Công an phường Ea Tam thông báo thu hồi SHK. Tháng 6-2022, anh C. đi làm thủ tục vay vốn, ngân hàng yêu cầu cung cấp SHK, anh C. phải chạy về Công an phường Ea Tam xin giấy xác nhận. Tháng 7-2022, anh C. làm thủ tục nhập học cho con, nhà trường cũng yêu cầu cung cấp SHK, anh C. lại phải lên công an phường xin giấy xác nhận.

"Việc người dân phải đi lại, xin giấy xác nhận gây thêm sự phiền hà, tốn kém thời gian. Tôi thấy khi thu hồi SHK, cơ quan công an cấp một loại giấy tờ có giá trị tương đương, có thời hạn tạm thời để người dân thực hiện các giao dịch" - anh C. đề xuất.

Thực hiện theo Luật Cư trú 2020

Trao đổi với phóng viên, thiếu tá Nguyễn Ngọc Đặng - cảnh sát khu vực khu phố 5, phường Đông Hưng Thuận, quận 12 (TP HCM) - cho biết theo khoản 3 điều 38 của Luật Cư trú 2020, từ ngày 1-1-2023, toàn bộ SHK, sổ tạm trú (STT) bằng giấy sẽ không còn giá trị sử dụng. Do đó, SHK, STT đã cấp sẽ chỉ còn được sử dụng đến ngày 31-12-2022. Khi công dân thực hiện các thủ tục đăng ký cư trú dẫn đến thay đổi thông tin trong SHK (ví dụ nhập khẩu, tách khẩu...), cơ quan đăng ký cư trú có trách nhiệm thu hồi SHK đã cấp, thực hiện điều chỉnh, cập nhật thông tin trong cơ sở dữ liệu về dân cư và không cấp mới, cấp lại SHK. Đồng thời, công an sẽ cấp cho người dân một giấy xác nhận cư trú để người dân làm những thủ tục cần đến SHK như vay ngân hàng, mua bán bất động sản, đất đai...

"Thủ tục cấp giấy xác nhận cư trú rất nhanh, người dân có thể được cấp ngay trong ngày và có giá trị trong vòng một tháng" - thiếu tá Nguyễn Ngọc Đặng nói.

Trao đổi kỹ hơn về vấn đề thu hồi SHK giấy, thượng tá Đặng Trung Hiếu, Trưởng Phòng Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội Công an tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, cho hay thực tế có một số rất ít trường hợp bị thu hồi SHK và đều có giải thích với công dân về lý do thu hồi. Cụ thể, SHK có sự thay đổi hoặc có sai sót trong quá trình thu thập, cập nhật, quản lý thông tin thì cơ quan chức năng sẽ thu hồi theo quy định tại điều 38 Luật Cư trú 2020. Ngoài ra, việc thu hồi những SHK này cũng được áp dụng theo điều 26 Thông tư 55/2021 của Bộ Công an quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Cư trú, trong đó quy định về việc thu hồi SHK khi công dân thực hiện các thủ tục đăng ký thường trú, điều chỉnh thông tin trong cơ sở dữ liệu về cư trú, tách hộ, xóa đăng ký thường trú, đăng ký tạm trú, gia hạn tạm trú, xóa đăng ký tạm trú dẫn đến thay đổi thông tin trong SHK, STT thì cơ quan đăng ký cư trú có trách nhiệm thu hồi SHK, STT đã cấp, thực hiện điều chỉnh, cập nhật thông tin trong cơ sở dữ liệu về cư trú theo quy định và không cấp mới, cấp lại SHK, STT. SHK đã thu hồi kèm hồ sơ đăng ký sẽ được chuyển vào tàng thư hồ sơ cư trú và bảo quản, lưu trữ theo quy định. "Trường hợp đã bị thu hồi SHK, công dân cần nộp giấy tờ, thủ tục ở nhiều nơi thì có thể sao y bản chính để nộp" - thượng tá Đặng Trung Hiếu thông tin.

Đại tá Bùi Văn Thảo, Giám đốc Công an tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, cũng cho biết hiện chưa có chủ trương thu hồi SHK, việc thu hồi chỉ thực hiện khi SHK có những thông tin sai sót theo quy định. "Nếu không thực hiện thu hồi SHK có sai sót sẽ dẫn đến việc khi công dân thực hiện các thủ tục hành chính sẽ dẫn đến trường hợp cung cấp thông tin sai, sau này sẽ mất thời gian điều chỉnh. Hiện cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư đã cập nhật thông tin của công dân và các cơ quan nhà nước đều nắm được thông tin này" - đại tá Bùi Văn Thảo nói.

Liên quan vấn đề này, tại buổi họp báo ngày 11-8, thượng tá Lê Mạnh Hà, Phó trưởng Phòng Tham mưu Công an TP HCM, cho biết khi người dân có thẻ căn cước công dân gắn chip thì đây là giấy tờ duy nhất để làm thủ tục hành chính mà không cần phải giấy xác nhận thông tin cư trú.