Báo Người Lao Động tổ chức tọa đàm "AI – Động lực phát triển báo chí số"

Ngày 10-7, Báo Người Lao Động tổ chức tọa đàm "AI – Động lực phát triển báo chí số".

Dự tọa đàm có ông Nguyễn Huy Ngọc - Vụ trưởng, Trưởng Cơ quan Thường trực Ban Tuyên giáo Trung ương khu vực miền Nam; ông Nguyễn Ngọc Hồi, Phó Giám đốc Sở Thông tin và Truyền thông TP HCM; ông Nguyễn Minh Hải, Trưởng Phòng Báo chí - Xuất bản, Ban Tuyên giáo Thành ủy TP HCM.

Về phía Học viện Công nghệ Bưu chính - Viễn thông, có PGS-TS Đặng Hoài Bắc, Giám đốc Học viện Công nghệ Bưu chính - Viễn thông (Bộ Thông tin và Truyền thông); ThS Đinh Duy Linh, Giám đốc Trung tâm Đào tạo Bưu chính - Viễn thông 2 (Học viện Công nghệ Bưu chính – Viễn thông).

Về phía Báo Người Lao Động, có nhà báo - TS Tô Đình Tuân, Tổng Biên tập Báo Người Lao Động.

28% nhà báo hiện đang sử dụng AI

Ông Nguyễn Văn Thức, Nhà sáng lập và Giám đốc điều hành Công ty Công nghệ và Đào tạo Keystone, mở đầu tọa đàm với tham luận ""Tác động của AI đến ngành truyền thông và báo chí".

Theo ông Nguyễn Văn Thức, sử dụng AI sẽ giúp cho cơ quan truyền thông và báo chí tăng hiệu suất, hiệu quả; tự động hóa quy trình; phong phú nội dung đầu ra (image, photo talking, video, podcast, infographic, games…).

AI có thể tự động hóa các tác vụ lặp đi lặp lại như thu thập dữ liệu, viết tin ngắn, biên tập, dịch thuật... giúp các nhà báo tiết kiệm thời gian và tập trung vào các công việc sáng tạo, kiểm duyệt, chỉnh sửa và phân tích sâu hơn. Số lượng tin tăng mà không cần tăng nhân sự.

"Theo nghiên cứu của McKinsey, khoảng 23% công việc của nhà báo có thể được tự động hóa hoàn toàn. Một khảo sát của Viện Quan hệ Công chúng (IPR) cũng cho thấy 28% nhà báo hiện đang sử dụng AI để hỗ trợ công việc và 20% nhà báo dự định khám phá các ứng dụng của AI trong báo chí (Institute for PR - England)"- ông Nguyễn Văn Thức thông tin.

Đồng thời cá nhân hóa trải nghiệm người dùng, nội dung; có khả năng phát hiện và lọc các tin tức giả mạo hoặc không chính xác, bảo vệ tính xác thực của thông tin. Các thuật toán học máy có thể kiểm tra chéo thông tin từ nhiều nguồn để xác minh độ tin cậy.

AI giúp phân tích lượng dữ liệu lớn từ mạng xã hội và các nguồn tin tức để dự đoán xu hướng và chủ đề nóng, tăng khả năng phát hiện các câu chuyện tiềm năng.

Tuy nhiên, ông Nguyễn Văn Thức nhìn nhận việc sử dụng AI cũng đem đến nhiều thách thức. Sự tự động hóa có thể khiến một số công việc báo chí truyền thống trở nên dư thừa, đòi hỏi các nhà báo phải thích nghi và phát triển các kỹ năng mới. Việc sử dụng AI trong sáng tạo nội dung đặt ra nhiều câu hỏi về bản quyền, trách nhiệm pháp lý và đạo đức nghề nghiệp.

"Các thuật toán AI có thể phản ánh những thành kiến của người tạo ra chúng, dẫn đến sự phân biệt đối xử trong việc lựa chọn và hiển thị thông tin. AI có thể bị lợi dụng để tạo ra và lan truyền tin giả một cách tinh vi hơn, gây ảnh hưởng tiêu cực đến xã hội"- ông Nguyễn Văn Thức cảnh báo.

Theo ông, AI tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc định hình tương lai của truyền thông báo chí. Do đó, các cơ quan báo chí cần chủ động ứng dụng AI một cách trách nhiệm, bảo đảm sự minh bạch và công bằng trong việc sử dụng công nghệ này. Các nhà báo cần không ngừng trau dồi kỹ năng và kiến thức để thích ứng với môi trường làm việc mới, tận dụng AI như một công cụ hỗ trợ đắc lực.

Cùng nhận định, Ths Đinh Duy Linh, Giám đốc Trung tâm Đào tạo Bưu chính Viễn thông II, Học viện Công nghệ Bưu chính - Viễn thông, nhấn mạnh ứng dụng AI sẽ nâng cao hiệu suất tổ chức/doanh nghiệp và năng suất làm việc nhưng có nhiều rào cản trong việc áp dụng.

Đó là vấn đề nhân sự, chi phí, sự thích nghi giữa nhân sự cũ và mới… "Trong bối cảnh đó, làm thế nào để sử dụng và sử dụng AI hiệu quả là câu hỏi cần được đặt ra và giải đáp"- ông ThS Đinh Duy Linh đặt vấn đề.

Giải pháp được ThS Đinh Duy Linh đưa ra là đào tạo kỹ năng ứng dụng AI. Việc đạo tạo gồm cơ bản (hiểu rõ AI, AI Generative, khả năng và giới hạn tư duy và cách tại ra các prompt hiệu quả) và chuyên sâu (tiếp thị, bán hàng; sáng tạo nội dung số; giải quyết vấn đề và tư duy…).

Đào tạo lãnh đạo trước, nhân viên sau, lãnh đạo hiểu, đặt mục tiêu cho nhân viên. Cùng với đó tập trung vào ứng dụng thực tiễn của AI trong công việc hàng ngày; hỗ trợ kỹ thuật và tư vấn liên tục sau đào tạo.

Hình thành văn hóa số

Về việc ứng dụng AI trong Báo Người Lao Động, nhà báo Lê Cao Cường, Phó Tổng Biên tập, Tổng Thư ký Tòa soạn Báo Người Lao Động, cho biết thực hiện chương trình hợp tác giữa Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông và Báo Người Lao động, Trung tâm Đào tạo Bưu chính Viễn thông II và Tòa soạn đã triển khai chương trình đào tạo "Ứng dụng AI trong sáng tạo nội dung báo chí số", bao gồm 2 khóa học diễn ra từ ngày 22-3 đến ngày 19-6.

Ở khóa cơ bản (1 ngày học lý thuyết và 21 ngày thực hành), học viên được trang bị kỹ năng sử dụng các công cụ AI (ChatGPT, Gemini, Canva... và nhiều công cụ khác); ứng dụng AI vào hoạt động hành chính tòa soạn lẫn nghiệp vụ chuyên môn của phóng viên, biên tập viên.

Khóa nâng cao (1 ngày học lý thuyết và 10 ngày thực hành) dành cho 30 học viên – là những người trực tiếp tiếp cận các ứng dụng AI vào quy trình xuất bản báo. Học viên được giới thiệu những công cụ tiên tiến như ChatGPT-4... và kỹ năng ứng dụng AI trong sản xuất nội dung, cụ thể là sản xuất các video, infograpic.

"Hơn 120 học viên tại trụ sở chính và các văn phòng đại diện khắp mọi miền đất nước tham gia. Hơn 93% học viên hoàn thành tất cả các bài thực hành"- nhà báo Lê Cao Cường đánh giá và nhìn nhận lần đầu tiên một chương trình đào tạo quy tụ được toàn bộ đội ngũ phóng viên, biên tập viên, kỹ thuật viên, cộng tác viên của Báo tham dự. Học viên từ ban đầu còn nghi ngờ, lo lắng đã trở nên tích cực tham gia mọi hoạt động học tập và rèn luyện.

Sau khóa học, học viên đã ứng dụng AI xử lý văn bản để sản xuất tin, bài viết dạng văn bản, podcast; tổng hợp, phân tích dữ liệu để tạo các bản tin infographic, biểu đồ; sản xuất video/clip ngắn; tạo hình minh họa cho cả báo in và báo điện tử - một hình thức mới mẻ, phong phú và sinh động hơn.

Ấn tượng nhất có thể kể đến chỉ cần 3 bước (dùng Chat GPT, Virbo, Capcut) trong thời gian từ 20-25 phút, phóng viên có thể tạo ra một video để xuất bản trên NLĐO và các nền tảng mạng xã hội mà không cần trường quay, không thu âm giọng đọc, không MC thật...

"Khóa đào tạo đã giúp hình thành thói quan và kỹ năng ứng dụng công nghệ nói chung và AI nói riêng vào công việc hàng ngày. Đây là giá trị lớn nhất mà khóa học mang lại, giúp Báo nâng cao năng lực công nghệ cho đội ngũ, góp phần thực hiện chiến lược chuyển đổi số của Báo và từng bước hình thành văn hóa số"- Phó Tổng Biên tập Báo Người Lao Động đúc kết.

Học viên Phạm Đỗ Anh Thư (phóng viên Ban Quốc tế - Đối ngoại) đã chia sẻ về quá trình học và ứng dụng AI vào thực tế công việc của mình.

Theo học viên Phạm Đỗ Anh Thư, nhờ AI công việc nhanh hơn, hiệu quả hơn. Nhờ có AI mà học viên xử lý được nhiều hình ảnh khó một cách đơn giản, nhẹ nhàng.

Thay đổi lớn trong nhận thức

Phát biểu tại tọa đàm, PGS.TS Đặng Hoài Bắc, Giám đốc Học viện Công nghệ Bưu chính - Viễn thông, nhắc lại cách đây một năm đơn vị và Báo Người Lao Động - một trong những tờ báo của Việt Nam tiên phong trong việc chuyển đổi số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo, đã ký kết đào tạo về AI.

PGS-TS Đặng Hoài Bắc cho biết rất vui mừng bởi đội ngũ Báo Người Lao Động đã tích cực học tập và ứng dụng AI vào công việc chuyên môn. Đồng thời bày tỏ mong muốn tiếp tục đồng hành với Báo Người Lao Động để tiếp tục đẩy mạnh việc ứng dụng AI trong phát triển báo chí số, qua đó hình thành được tổ hợp truyền thông Báo Người Lao Động.

Kết luận buổi tọa đàm, Nhà báo - TS Tô Đình Tuân, Tổng Biên tập Báo Người Lao Động, nhìn nhận những sự nỗ lực giữa Báo Người Lao Động và Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông trong thời gian qua.

Dù thời gian đào tạo không dài nhưng có thể nói Báo Người Lao Động đã ứng dụng AI rất hiệu quả với những sản phẩm cụ thể. Không dừng lại ở đó, kết quả lớn hơn là sự thay đổi rất lớn trong nhận thức của đội ngũ phóng viên, biên tập viên, kỹ thuật viên và cộng tác viên Báo Người Lao Động. Qua hai khóa học đã "biến" những lý thuyết về AI thành thực tế.

Song theo Nhà báo - TS Tô Đình Tuân, dù đã có những kết quả rõ ràng nhưng chỉ là bước khởi đầu.

"Chúng ta còn chặng đường dài để đưa chuyển đổi số vào lĩnh vực báo chí. Rõ ràng con đường phía trước của báo chí thế giới, báo chí Việt Nam là phải ứng dụng AI để phát triển nhưng hiện thức hóa là không đơn giản"- Nhà báo, TS Tô Đình Tuân nhìn nhận.

Ông kể cách đây 4 năm khi vấn đề chuyển đổi số còn manh nha thì Đảng ủy Báo Người Lao Động đã họp và một nghị quyết về chuyển đổi số. Điều đó cho thấy quyết tâm chuyển đổi số của lãnh đạo Báo Người Lao Động từ những ngày đầu, để từng bước vào từng bước thay đổi nhận thức, nâng cao kiến thức. Đến hôm nay đã hiện thức hóa những điều đó cho ra sản phẩm ứng dụng công nghệ.

Tổng Biên tập Báo Người Lao Động nhấn mạnh: "Với sự đồng hành, chia sẻ, hỗ trợ của Bộ Thông tin Truyền thông, Ban Tuyên giao Trung ương và TP HCM, cùng với sự nỗ lực của mình, Báo Người Lao Động sẽ biến những ước mơ thành hiện thực".

Tại tọa đàm, để tăng cường phối hợp giữa của Tòa soạn Báo Người Lao Động và Trung tâm Đào tạo Bưu chính viễn thông II, hai đơn vị đã tiến hành ký kết hợp tác.

Trước đó, Báo Người Lao Động và Học viện Công nghệ Bưu chính - Viễn thông đã ký hợp tác trong đào tạo, chuyển đổi số báo chí. Việc ký kết giữa tòa soạn Báo Người Lao Động và Trung tâm Đào tạo Bưu chính viễn thông II nhằm hiện thực hóa biên bản đã ký kết.

Trong số 119 học viên tham gia khóa học "Ứng dụng AI trong sáng tạo nội dung báo chí số", có 91 học viên đạt số điểm 10/10.

Nhiều học viên đã có những kết quả ấn tượng được Ban tổ chức khóa học ghi nhận, đánh giá cao. Hai học viên ấn tượng nhất là chị Nguyễn Thị Tố Trâm (Trưởng Ban Chính trị - Xã hội), chị Vương Thịnh Phương Anh (họa sĩ thuộc Tòa soạn).

Học viên ứng dụng AI vào công việc nhiều nhất là phóng viên Võ Hoàng Triều (Ban Đa Phương tiện), phóng viên Phạm Đỗ Anh Thư (Ban Quốc tế - Đối ngoại).

Sau khóa học, Báo Người Lao Động đã tổ chức cuộc thi tạo MC bằng AI.

Kết quả: Giải Nhất: chị Nguyễn Thị Hòa (Tòa soạn).

Giải Nhì: chị Nguyễn Thị Tố Trâm (Trưởng Ban Chính trị - Xã hội).

Giải Ba: Anh Lê Xuân Vĩnh (Ban Chính trị - Xã hội); chị Phạm Đỗ Anh Thư (Ban Quốc tế - Đối ngoại).

Giải Khuyến khích: Chị Khuất Thị Thái (Ban Kinh tế); chị Phạm Nguyễn Hải Yến (Ban Khoa giáo); chị Nguyễn Thị Hồng Duyên (Tòa soạn); anh Cao Minh Chiến (VP Miền Bắc); chị Nguyễn Thị Thảo (Văn phòng Đông Nam bộ); anh Nguyễn Hoàng Thạch (Văn phòng ĐBSCL).