Bảo vệ động vật hoang dã: Pháp luật và lương tâm cần song hành

Sáng 13-6, Báo Pháp luật TP HCM tổ chức tọa đàm "Bảo vệ động vật hoang dã nhìn từ luật pháp và lương tâm" sau loạt bài điều tra "Tiếng kêu ai oán giữa rừng xanh" được đăng tải từ ngày 9 đến 13-6-2025.

Khai mạc tọa đàm, ông Đinh Đức Thọ, Phó Tổng Biên tập Báo Pháp luật TP HCM, cho biết từ năm 2015 đến nay, Vườn Quốc gia Cát Tiên đã phát hiện gần 1.100 vụ săn bắt, đặt bẫy thú rừng trái phép, xử lý gần 1.400 đối tượng. 

"Không chỉ vấn đề kiểm soát, nhu cầu tiêu thụ đặc sản thú rừng cũng góp phần gia tăng săn bắt trái phép, làm tăng nguy cơ lây bệnh, ảnh hưởng sức khỏe cộng đồng. Dù pháp luật có quy định bảo vệ động vật hoang dã và nhiều vụ việc đã được xử lý, quá trình thực thi vẫn còn hạn chế. Luật pháp thôi chưa đủ, chúng ta cần đánh thức lương tâm con người, nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo vệ thú rừng và tác hại của việc sử dụng các sản phẩm từ động vật hoang dã" - ông Thọ nhấn mạnh.

Tại tọa đàm, PGS-TS Lê Huỳnh Tấn Duy, Phó Trưởng khoa Luật Hình sự - Đại học Luật TP HCM, nhìn nhận chính sách bảo vệ động vật hoang dã tại Việt Nam không có luật chung mà chỉ được quy định rải rác trong một số luật. 

Phân tích nguyên nhân quan trọng dẫn đến nạn săn bắt động vật hoang dã, PGS-TS Lê Huỳnh Tấn Duy cho rằng nhất xuất phát từ kinh tế - xã hội. Thứ nhất, nhu cầu tiêu thụ cao, lợi nhuận lớn và tính rủi ro thấp. Khi động vật hoang dã có thể là thực phẩm, thuốc, vật trang trí, quà tặng... và khi người dân vùng sâu vùng xa, điều kiện kinh tế thấp họ sẽ săn bắt và bán.

Thứ hai, việc biến đổi khí hậu gây ảnh hưởng đến môi trường sống khiến cho các loài động vật sẽ gần dân hơn và việc quản lý, bảo tồn có nhiều khó khăn.

Ngoài ra, Việt Nam có đường biên giới dài thuận lợi cho việc vận chuyển trái phép; internet phát triển thể hiện qua việc mua bán động vật trên mạng rất phổ biến...

Trong khuôn khổ tọa đàm, cơ quan chức năng và các chuyên gia, nhà thực tiễn đã cùng tham luận, phân tích về các quy định, khung pháp lý về bảo vệ động vật hoang dã; những khó khăn thách thức trong công tác bảo tồn; đưa ra các biện pháp, sáng kiến... để bảo vệ động vật hoang dã.

Kết thúc tọa đàm, ông Đinh Đức Thọ, Phó Tổng Biên tập Báo Pháp Luật TP HCM, khẳng định: "Cả cộng đồng cần chung tay thì rừng, động vật hoang dã mới được bảo vệ. Một khi nhu cầu về động vật hoang dã giảm thì nguồn cung cũng sẽ giảm theo".