Bệ phóng cho những ước mơ khoa học

Những ngày cuối năm 2024, Câu lạc bộ VinIF Alumni - mạng lưới các nhà khoa học trẻ nhận học bổng từ Quỹ Đổi mới sáng tạo Vingroup (VinIF) - đón tin vui khi có 4 thành viên đoạt Giải thưởng Khoa học - công nghệ Quả cầu vàng do Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ bình xét.

Hơn cả hỗ trợ tài chính

Trở thành chủ nhân Quả cầu vàng, TS Nguyễn Văn Sơn, Trường ĐH Công nghệ - ĐHQG Hà Nội, nói rằng giải thưởng là sự ghi nhận quý báu đối với những nỗ lực không ngừng nghỉ của anh trong nghiên cứu, ứng dụng khoa học. "Góp phần vào thành công này là sự hỗ trợ của VinIF không chỉ về mặt tài chính mà còn trong việc kết nối với các nhà khoa học đầu ngành" - nhà nghiên cứu trẻ bày tỏ.

Sinh năm 1993, TS Nguyễn Văn Sơn hoàn thành chương trình tiến sĩ tại ĐH Texas (Mỹ) vào năm 2022. Trở về Việt Nam, hướng nghiên cứu của anh tập trung vào tự động hóa phần mềm và trí tuệ nhân tạo (AI). Anh là một trong các tác giả của sản phẩm DoiT - hệ thống hỗ trợ nâng cao chất lượng văn bản, hiện có hơn 15.000 người dùng là cá nhân và nhiều cơ sở giáo dục lớn tại Việt Nam.

Với TS Phạm Thanh Tuấn Anh, Trường ĐH Khoa học Tự nhiên - ĐHQG TP HCM, học bổng đào tạo tiến sĩ trong nước của VinIF giúp anh có thêm kinh phí đầu tư cho các phép phân tích trong các công bố khoa học để nâng cao chất lượng nghiên cứu. Trong đó, công bố được đăng trên tạp chí uy tín Acta Materialia là phần đóng góp quan trọng vào luận án tiến sĩ của anh. "Giải thưởng thúc đẩy tôi phấn đấu hơn nữa trong học tập, nghiên cứu để góp phần sức lực nhỏ bé vào sự phát triển chung của cộng đồng, xã hội" - "quả cầu vàng" Phạm Thanh Tuấn Anh bộc bạch.

Theo đuổi hướng nghiên cứu ứng dụng vật liệu nano trong công nghệ năng lượng xanh, TS Trần Ngọc Quang (nhận học bổng sau tiến sĩ năm 2023-2024 của VinIF) từng có gần 2 năm nghiên cứu sau tiến sĩ tại Trung tâm Vật lý cấu trúc nano tích hợp - Viện Khoa học cơ bản tại ĐH Sungkyunkwan (Hàn Quốc).

Về nước, anh thành lập nhóm nghiên cứu vật liệu chuyển hóa năng lượng tại Trung tâm Nghiên cứu Vật liệu cấu trúc nano và phân tử - ĐHQG TP HCM. Cũng như các chủ nhân Quả cầu vàng khác, TS Trần Ngọc Quang coi giải thưởng là động lực để tiếp tục phát triển bản thân và đào tạo, dìu dắt các bạn trẻ đam mê nghiên cứu khoa học.

Mở đường cho hệ sinh thái bán dẫn

Sau 6 năm liên tiếp đồng hành với các nhà nghiên cứu để hiện thực hóa những công trình mũi nhọn, có tính ứng dụng cao, VinIF đã tài trợ cho 117 dự án với kinh phí 590 tỉ đồng. Tin vui nối tiếp tin vui khi mới đây, Hội đồng Giáo sư nhà nước công nhận đạt chuẩn chức danh giáo sư đối với PGS-TS Nguyễn Văn Đức và chức danh phó giáo sư đối với TS Lê Đức Hùng - 2 trong số nhiều chủ nhiệm dự án nghiên cứu do VinIF tài trợ.

TS Lê Đức Hùng, Trường ĐH Khoa học Tự nhiên - ĐHQG TP HCM, cho biết ý tưởng dự án "Thiết kế chip AI dựa trên cấu trúc mạng Spiking Neural Network và vi xử lý RISC-V đa lõi kết hợp mạng trên chip" được hình thành từ quá trình thực hiện các đề tài khoa học về thiết kế chip thu nhận tín hiệu. Nhóm nghiên cứu mong muốn áp dụng hệ thống này vào dự án thành phố thông minh tại TP HCM và các địa phương khác. Qua đó, đóng góp cho sự phát triển ngành thiết kế vi mạch và công nghệ bán dẫn, tạo ra con chip "make in Vietnam" cũng như hình thành hệ sinh thái bán dẫn tại Việt Nam.

"Các sản phẩm vi mạch liên quan đến AI phù hợp với xu hướng phát triển của công nghệ và có thể góp phần hình thành hệ sinh thái vi mạch bán dẫn, AI, hướng tới các giai đoạn start-up mà mạng lưới VinIF có thể kết nối, hỗ trợ" - nhóm nghiên cứu tin tưởng.

Trong khi đó, dự án "Phát triển thiết bị tự hành dưới nước AUV sử dụng công nghệ sonar cho quan trắc ngầm và đo đạc các tham số môi trường biển" do PGS-TS Nguyễn Văn Đức, ĐH Bách khoa Hà Nội, làm chủ nhiệm cũng nhận được nhiều sự quan tâm. Bởi nếu phát triển thành công nguyên mẫu AUV kết hợp với trạm điều khiển sẽ mở đường cho các nghiên cứu chuyên sâu hơn liên quan internet vạn vật dưới nước, thông tin liên lạc trên biển và quản lý môi trường biển.

Tạo bước ngoặt lớn hơn

Thành lập từ năm 2018, VinIF thuộc Viện Nghiên cứu Dữ liệu lớn, nằm trong hệ sinh thái của VinBigdata, tập trung vào hoạt động tài trợ và đào tạo khoa học - công nghệ. Sứ mệnh của quỹ là hỗ trợ các nhà khoa học, tài năng trẻ thuộc các trường đại học, viện nghiên cứu thực hiện nghiên cứu khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo. Tổng số nhà khoa học được VinIF hỗ trợ đến nay lên tới 3.500 người.

GS Vũ Hà Văn, Giám đốc khoa học VinIF, cho hay tư tưởng chủ đạo của VinIF là làm sao tạo được một cơ chế làm việc hợp lý, minh bạch và văn minh, từ đó góp phần xây dựng văn hóa nghiên cứu sáng tạo, trung thực và mang chuẩn mực quốc tế. "Qua môi trường này, chúng tôi mong muốn có thể truyền cảm hứng để tạo ra một lớp nhà khoa học trẻ có năng lực, trung thực và có trách nhiệm xã hội" - GS Vũ Hà Văn nói.

Theo đại diện VinIF, tác động nổi bật nhất với xã hội của quỹ là đã tạo ra làn gió mới trong việc đầu tư nghiên cứu, nâng tầm học thuật và giúp hạn chế tình trạng chảy máu chất xám. Đặc biệt, VinIF giúp các nhà khoa học trẻ coi nghiên cứu là một nghề với đầy đủ quyền lợi song song với cam kết trách nhiệm, từ đó toàn tâm toàn ý phát triển năng lực nghiên cứu. "Những thành quả này là động lực thúc đẩy VinIF tiếp tục đổi mới, sáng tạo, chung tay cùng các nhà quản lý, trường đại học, viện nghiên cứu tạo ra những bước ngoặt lớn hơn nữa cho khoa học Việt" - GS Vũ Hà Văn bày tỏ.

Giám đốc khoa học VinIF cho rằng nhiều nhà khoa học có ý tưởng tốt nhưng để biến ý tưởng trở thành sản phẩm được người dùng đón nhận thì còn cần nhiều yếu tố, từ vốn đầu tư đến sự năng động của tác giả. Với sứ mệnh của mình, VinIF sẵn sàng hỗ trợ nhà khoa học nếu họ bảo đảm sản phẩm nghiên cứu mang lại tiềm năng lớn.