Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng: Ngăn thành lập "doanh nghiệp ma", tăng "vốn ảo"

Ngày 9-5, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 9, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng đã trình Quốc hội Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Doanh nghiệp.

Đáng chú, trong dự thảo luật đã bổ sung các quy định để tăng cường giám sát, kiểm tra, chế tài xử lý cụ thể đối với các doanh nghiệp không góp đủ vốn điều lệ theo cam kết, doanh nghiệp có vốn ảo, kê khai khống vốn điều lệ.

Dự thảo Luật đã sửa đổi, bổ sung khoản Điều 215 để quy định rõ phạm vi, trách nhiệm thực hiện quản lý nhà nước của UBND cấp tỉnh. Theo đó, UBND cấp tỉnh có trách nhiệm trong: tổ chức đăng ký kinh doanh; thanh tra, kiểm tra, giám sát doanh nghiệp theo quy định pháp luật trong phạm vi địa phương; ban hành quy trình kiểm tra, giám sát đăng ký kinh doanh; ban hành quy chế phối hợp giữa các cơ quan quản lý nhà nước tại địa phương trong quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp sau đăng ký thành lập.

Theo cơ quan soạn thảo, thời gian qua có tình trạng "vốn ảo", "đăng ký khống vốn điều lệ", "thành lập doanh nghiệp ma" hoặc tình trạng "núp bóng" tham gia góp vốn, mua cổ phần chi phối doanh nghiệp nhằm thực hiện hành vi vi phạm pháp luật, chiếm đoạt tiền, tài sản thông qua các hoạt động của doanh nghiệp như mua bán hóa đơn giá trị gia tăng, vay vốn ngân hàng hoặc phát hành trái phiếu riêng lẻ như trong thời gian vừa qua.

Do đó, theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, việc bổ sung các quy định nêu trên nhằm để tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp, đặc biệt là trách nhiệm đối với các nội dung "hậu kiểm" nhằm giảm tối đa tình trạng vốn ảo, đăng ký khống vốn điều lệ, tăng cường tính minh bạch trong hoạt động của doanh nghiệp.

Trong quá trình xây dựng, hoàn thiện Dự án Luật, có một số ý kiến cho rằng hiện nay việc đăng ký vốn, tăng vốn điều lệ không chặt chẽ dẫn đến nhiều trường hợp các công ty tăng vốn "ảo" trước khi trở thành công ty đại chúng hoặc thành lập doanh nghiệp để mua bán và sử dụng hóa đơn không hợp pháp, có các hành vi gian lận khi sử dụng hóa đơn, chiếm đoạt tiền thuế của ngân sách Nhà nước, vay vốn ngân hàng hoặc phát hành trái phiếu riêng lẻ như trong thời gian vừa qua.

Do vậy, đề nghị nghiên cứu, bổ sung vào Luật doanh nghiệp các quy định cụ thể về thủ tục đăng ký vốn ban đầu như điều kiện, hồ sơ, định giá tài sản…để tăng tính minh bạch và có sự kiểm tra chặt chẽ ngay từ bước ban đầu.

Tuy nhiên theo cơ quan soạn thảo, việc quy định các giấy tờ chứng minh năng lực tài chính khi thực hiện các thủ tục về thành lập, góp vốn thành lập doanh nghiệp sẽ phát sinh thêm gánh nặng chi phí cho doanh nghiệp là chưa phù hợp với chủ trương của Đảng và Nhà nước về cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh năm 2025 và 2026.

Về phía cơ quan thẩm tra, Uỷ ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội đề nghị cân nhắc nội dung về ban hành quy chế phối hợp giữa các cơ quan quản lý nhà nước tại địa phương trong quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp sau đăng ký thành lập. Bởi các cơ quan chuyên môn, tổ chức hành chính đều là cơ quan, tổ chức thuộc Ủy ban nhân dân, chịu sự chỉ đạo, điều hành của Chủ tịch Ủy ban nhân dân, không phải cơ quan, tổ chức có chức năng độc lập.