"Cảm xúc quê nhà 4": Khi hội họa khơi dậy mạch nguồn ký ức dân tộc

Trong một không gian không quá cầu kỳ, không rộn ràng sắc màu quảng bá, cuộc triển lãm "Cảm xúc quê nhà 4" tại Hội Mỹ thuật TP HCM đã chạm sâu vào cảm xúc người thưởng lãm bằng 95 tác phẩm hội họa và điêu khắc đong đầy hơi thở quê hương.

"Cảm xúc quê nhà 4" là một hành trình nghệ thuật bền bỉ đã không hề cũ mòn trong tâm trí người xem triển lãm. Bởi, nếu có gì thay đổi, có lẽ chỉ là độ đậm đà của tình cảm – khi những câu chuyện làng quê, những con người dung dị bước vào tranh ngày một đầy đặn, nhiều lớp lang hơn.

Những tên tuổi như: Chế Hòa, Uyên Huy, Nguyễn Thanh Trúc, Đặng Văn Long, Nguyễn Tạo Đức, Tín Trung không xa lạ với giới mỹ thuật. Họ không đến để khoe kỹ thuật hay tìm kiếm xu hướng. Họ đến để kể chuyện – những câu chuyện của đồng ruộng, con đò, giàn bầu, bếp khói, mẹ già, mùa gặt, rặng tre, những thứ tưởng đã cũ kỹ nhưng luôn sống động trong mỗi người dân Việt Nam, nhất là những ai đã từng đi xa, từng ngoái đầu nhớ về một "quê nhà".

Mỗi bức tranh – một lát cắt tình cảm

Tác phẩm "Mẹ già" của họa sĩ Nguyễn Thanh Trúc là một trong những điểm nhấn của triển lãm. Không phô diễn kỹ thuật, không màu mè, bức tranh chỉ tập trung vào khuôn mặt già nua với ánh mắt xa xăm, đôi tay gầy guộc, và nếp nhăn như những dòng thời gian trầm mặc.

Nhưng chính sự giản dị ấy lại khiến người xem lặng người. Ai đã từng có một người mẹ lặng lẽ ngóng chờ nơi cửa nhà, ai đã từng xa quê, từng bất lực trước thời gian… đều sẽ cảm thấy một cái gì nghèn nghẹn nơi cổ họng. "Mẹ già" không chỉ là hình ảnh cá nhân của người họa sĩ, mà là mẫu số chung của biết bao người con Việt.

Tác phẩm "Trại Mộc" và "Rừng Tràm 3" của Nguyễn Tạo Đức lại mở ra một thế giới khác – thế giới của rừng nước, của mênh mông miền Tây, nơi gió thổi qua thân tràm, sóng lướt nhẹ trên mặt kênh, và tiếng mái chèo khua gợi lại cả một chiều quê bình yên.

Nét đẹp tối giản, chiều sâu lan tỏa

Không gian triển lãm được bố trí tinh tế, với sự tối giản trong cách sắp đặt. Người xem có thể bước chậm, dừng lại, và để từng khung hình thấm vào tâm trí – như cách một người con xa quê trở về, chạm tay vào cánh cửa gỗ đã bạc màu, nhìn lại chiếc võng trước hiên nhà hay nghe tiếng gà gáy sáng trên mái ngói đầy rêu.

Giữa dòng chảy đô thị hóa và tốc độ, "Cảm xúc quê nhà 4" giống như một khoảng lặng đầy giá trị, nơi người ta được phép nhớ, được phép yếu lòng, được sống lại với ký ức trong trẻo mà đời sống hôm nay đôi khi không còn đủ kiên nhẫn để níu giữ.

Trong bối cảnh thế giới đổi thay không ngừng, hội họa – với những tác phẩm như trong triển lãm này – vẫn có thể là điểm tựa. Là nơi nhắc nhở ta về cội nguồn, về con người, về mẹ, về mùa gặt, về con đò không tên đã đưa bao thế hệ đi xa rồi chờ đợi ngày trở về.

Và trong sâu thẳm, "quê nhà" luôn là nơi ta muốn quay lại – dù chỉ bằng một cái nhìn lặng lẽ trước một bức tranh, trong một buổi chiều tháng sáu yên bình.