Clip: Toàn cảnh đền Cả Tổng Du Đồng
Ông Lê Văn Hiệp, Chủ tịch UBND xã Đức Đồng, huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh, cho biết theo các tư liệu lịch sử, đền Cả Tổng Du Đồng (hay còn gọi là đền Hàng Tổng) thuộc địa phận thôn Vĩnh Thành, được xây dựng vào cuối đời nhà Lê (khoảng đầu thế kỷ XVI). Đền thờ Hương cống Bùi Thúc Ngật, người được phong là Thành hoàng làng. Ông có công tổ chức khai phá, chiêu dân, lập nên xóm làng của Tổng Du Đồng, phát triển nghề làm ruộng và nuôi tằm, mở trường dạy học cho dân chúng cả vùng phía Tây huyện Đức Thọ ngày nay.
Đến đời Cảnh Hưng (1740 - 1786), đền được vua Lê Hiển Tông phong sắc “Lương Uy Phụ quốc Trí dũng Hùng lược Hiền lương Dực bảo Trung hưng Thượng đẳng thần”. Các đời vua nhà Nguyễn về sau cũng đều có sắc phong cho đền Cả Tổng Du Đồng.
Lối vào đền Cả Tổng được bố trí 2 cột nanh trước cổng.
Ngoài ra, đền Cả Tổng Du Đồng còn là nơi diễn ra nhiều sự kiện lịch sử nổi bật của Nhân dân địa phương. Đây là địa điểm tuyển mộ quân sĩ và nơi tiếp nhận lương thực của nghĩa quân Phan Đình Phùng vào những năm 1887 - 1888; năm 1930, đền là nơi thành lập Tổng ủy Du Đồng của Đảng Cộng sản Đông Dương; vào ngày 21-8-1945, đây là nơi treo cờ đỏ sao vàng kêu gọi Nhân dân vùng lên đấu tranh trong cao trào Tổng khởi nghĩa giành chính quyền của huyện Đức Thọ.
Đặc biệt, theo các tư liệu lịch sử và chuyện kể từ các cao niên ở thôn Vĩnh Thành, qua các đời truyền lại, năm 1903-1904, trước khi vào Huế, cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc đã dẫn theo con trai là Nguyễn Sinh Cung (tức Bác Hồ) đến tại đây để dạy học. Thời gian này, tại đây, Bác Hồ nhiều lần đến tham quan và tham dự các buổi đàm đạo giữa cụ Nguyễn Sinh Sắc với các bô lão, trí thức trong vùng.
Mặt trước nhà tam quan đền Cả Tổng Du Đồng được xây dựng theo kiến trúc đền bố cục kiểu chữ tam, gồm có cột nanh, tam quan, hạ điện, trung điện và thượng điện… Trong đó, tam quan có nhiều điểm khá đặc biệt, như một bình phong ngăn cách cổng, sân đền với các hạng mục khác.
Tam quan gồm một gian hai vì, làm bằng gỗ lim và mít, trên nóc có hình long chầu nguyệt...
Toàn bộ các đường xa, kẻ khâu đấm, rường vọng đều được chạm lộng các hình dân gian như cảnh trí sinh hoạt, , tứ quí, cá chép vượt vũ môn, rùa đội cuốn thư, tre trúc...
Dưới bàn tay khéo léo của các nghệ nhân, những tác phẩm điêu khắc, chạm, lộng tỉ mỉ và tinh xảo giúp tam quan đền Cả Tổng Du Đồng được đánh giá là một trong những công trình kiến trúc nghệ thuật bậc nhất Hà Tĩnh thời phong kiến còn lưu lại đến nay.
Nhà hạ điện, trung điện và thượng điện gồm ba gian đều làm bằng gỗ lim, mít, lợp ngói mũi hài. Các đầu kẻ, xà và khâu đầu chạm trổ họa tiết trang trí hoa lá cách điệu, đường nét sắc sảo, mềm mại.
Cận cảnh bên trong trung điện đền Cả Tổng Du Đồng
Trải qua năm tháng, đền Cả Tổng Du Đồng ngày càng cổ kính, trầm mặc...
Gian thờ chính trong thượng điện đền Cả Tổng Du Đồng được bố trí 3 bàn thờ, gian giữa đặt bài vị và các đồ tế khí thờ Hương cống Bùi Thúc Ngật, hai bên là bàn thờ thổ địa cùng các chư vị bách thần đã có công phù hộ làng.
Nhiều quần thể kiến trúc nghệ thuật độc đáo.
“Với nhiều giá trị về lịch sử văn hóa, đền Cả Tổng Du Đồng đã được xếp hạng di tích lịch sử cấp quốc gia vào năm 1992. Hiện nay, đền Cả Tổng Du Đồng đã trở thành địa chỉ đỏ được các trường học trên địa bàn chọn làm điểm đến tham quan, giáo dục truyền thống quê hương"-, ông Hiệp nói.
và quét mã QR
Bình luận (0)