Cắt giảm 50 ngành, nghề kinh doanh có điều kiện

Ngày 27-11, tiếp tục kỳ họp thứ 10, các đại biểu (ĐB) Quốc hội đã thảo luận ở hội trường về dự án Luật Đầu tư (sửa đổi).

Giảm cơ chế "xin - cho"

Tại phiên thảo luận, nhiều ĐB góp ý về quy định ngành, nghề kinh doanh có điều kiện và thủ tục đầu tư đặc biệt, với tinh thần chung là thể chế hóa quyền tự do đầu tư, tạo môi trường minh bạch, thông thoáng nhưng có sự chọn lọc chiến lược, giảm cơ chế "xin - cho".

ĐB Lê Hoàng Anh (đoàn Gia Lai) đồng tình với việc mạnh dạn bỏ các ngành, nghề không còn phù hợp, tức là không cần xin giấy phép kinh doanh. Qua rà soát, ĐB này cho rằng vẫn còn một số ngành, nghề chủ yếu mang tính quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật và không cần thiết duy trì ở cấp luật.

ĐB Lê Hoàng Anh đề nghị rà soát và thu hẹp phạm vi ở một số nhóm ngành, nghề. Cụ thể, nhóm kinh doanh thực phẩm đang bao trùm quá rộng, thực chất là tiêu chuẩn, quy chuẩn an toàn thực phẩm đã được luật chuyên ngành quy định cụ thể. Cần thu hẹp ở cấp luật, chỉ giữ ở khâu có rủi ro cao; toàn bộ điều kiện kỹ thuật chuyển xuống nghị định và quy chuẩn kỹ thuật quốc gia để bảo đảm linh hoạt.

Ông Lê Hoàng Anh dẫn chứng nhóm thức ăn chăn nuôi, thủy sản, sản phẩm xử lý môi trường, thuốc bảo vệ thực vật, thuốc thú y, dịch vụ khảo nghiệm, thử nghiệm... hoạt động thuần túy về chất lượng, an toàn kỹ thuật, rủi ro đã được kiểm soát hiệu quả thông qua cơ chế đăng ký lưu hành, kiểm nghiệm, kiểm dịch và quy chuẩn kỹ thuật. Do đó, không cần thiết duy trì ngành, nghề có điều kiện ở cấp luật, mà nên để luật chuyên ngành hoặc nghị định quy định chi tiết.

ĐB Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) đề nghị rà soát thêm để tiếp tục cắt giảm các ngành, nghề kinh doanh có điều kiện. Ông cũng chỉ ra sự bất cập khi lĩnh vực kiểm toán đưa vào kinh doanh dịch vụ có điều kiện, còn kế toán lại loại ra; Bộ Tài chính nên cân nhắc vấn đề này...

Phát biểu giải trình, làm rõ ý kiến ĐB nêu, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng khẳng định bộ sẽ tiếp tục nghiên cứu, rà soát, tinh gọn và cắt giảm các ngành, nghề đầu tư, kinh doanh có điều kiện. Theo ông, Bộ Tài chính được Thủ tướng Chính phủ giao phối hợp rất chặt chẽ với các bộ, ngành để thực hiện việc rà soát, cắt giảm tối đa các điều kiện kinh doanh. Dự thảo ban đầu báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội dự kiến cắt khoảng 25 ngành, nghề. Tuy nhiên vừa qua, Bộ Tài chính làm việc rất quyết liệt, dự kiến tối thiểu sẽ cắt giảm khoảng 50 ngành, nghề kinh doanh có điều kiện.

"Sau khi luật có hiệu lực, Chính phủ sẽ giao các bộ, ngành sửa đổi tiếp các điều kiện đầu tư, kinh doanh; chuyển sang cơ chế hậu kiểm và kiểm soát bằng tiêu chuẩn, quy chuẩn; bảo đảm thực hiện đầy đủ, nhất quán quyền tự do kinh doanh của người dân và doanh nghiệp" - Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh.

Lo ngại "thị trường 5 không"

Một trong những vấn đề khác nhận được nhiều sự quan tâm của ĐB là đề xuất bổ sung thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và khí N2O (khí cười, bóng cười - PV) dùng cho mục đích giải trí vào danh mục ngành, nghề cấm đầu tư, kinh doanh, nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng và trật tự an toàn xã hội.

ĐB Phạm Trọng Nhân (TP HCM) đề nghị Quốc hội bổ sung bóng cười, khí cười dùng cho mục đích giải trí và các chất hướng thần mới vào danh mục ngành, nghề cấm đầu tư, kinh doanh. Ông cho rằng thị trường khí N2O được mô tả là "thị trường 5 không": không phép, không tiêu chuẩn chất lượng, không điểm kiểm định độc tính, không truy xuất nguồn gốc, không báo cáo y tế định kỳ.

Dẫn các số liệu, thông tin về tác hại đối với sức khỏe, đặc biệt với người trẻ, ĐB Phạm Trọng Nhân đề nghị bổ sung khí N2O dùng cho mục đích giải trí và các chất hướng thần mới vào điều 6 Luật Đầu tư (sửa đổi) theo hướng cấm tuyệt đối. Bên cạnh đó, Chính phủ cần xây dựng tiêu chí nhận diện các chất hướng thần mới để cập nhật kịp thời, rà soát toàn bộ khí công nghiệp và khí thực phẩm nhằm ngăn chặn việc lợi dụng vỏ bọc thương mại.

Cùng với khí N2O, một số ĐB còn bày tỏ sự thống nhất với việc ban soạn thảo đã bổ sung thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng vào

danh mục cấm đầu tư, kinh doanh. Nhấn mạnh việc cấm kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng là để bảo vệ thế hệ trẻ và trật tự xã hội, ĐB Nguyễn Hoàng Uyên (Tây Ninh) cho biết thực tế, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đang nhắm vào nhóm trẻ dễ tổn thương.

Theo đó, tỉ lệ học sinh từ 13 đến 17 tuổi sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng tăng từ 2,6% (năm 2019) lên 8,4% (năm 2023). Đặc biệt, nhóm tuổi từ 13 đến 15 tăng từ 3,5% (năm 2022) lên 7,2% (năm 2023) - gần gấp đôi. Thực tế, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng thường được ngụy trang để trà trộn các chất gây nghiện và kích thích thần kinh mạnh, nhất là tại trường học, nơi công cộng, khiến việc kiểm soát rất khó khăn. Do vậy, ĐB Nguyễn Hoàng Uyên cho rằng việc cấm hoàn toàn thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng sẽ đáp ứng được các cam kết quốc tế của Việt Nam.

Giải trình nội dung này, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nêu rõ dự thảo luật quy định cấm tuyệt đối thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Tuy nhiên, dự thảo có nội dung xử lý chuyển tiếp đối với các dự án đầu tư sản xuất thiết bị điện tử cho thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng tại Việt Nam chỉ để xuất khẩu (với dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư trước thời điểm Nghị quyết 173/2024 của Quốc hội về hoạt động chất vấn tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV có hiệu lực).