Xây hàng rào kỹ thuật để tự bảo vệ

Theo Hiệp định rào cản kỹ thuật đối với thương mại (TBT) đòi hỏi các nước tham gia phải chấp hành, các bên cam kết không tạo ra các hàng rào về kỹ thuật đối với thương mại bằng cách phải minh bạch hóa các quy định theo các nguyên tắc xây dựng chung. Như phân định rõ các tiêu chuẩn kỹ thuật và quy định kỹ thuật; hàng hóa phải được đối xử bình đẳng; các hàng hóa chỉ có thể thiết lập các yêu cầu kỹ thuật khi liên quan đến vệ sinh, an toàn, điều kiện môi trường... Nhưng những điều khoản tự vệ này chúng ta chưa có.Vì vậy, trong một cuộc họp gần đây, Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu cần xây dựng nhanh một số chính sách chuẩn bị cho hội nhập, trong đó có việc xây dựng các phương án phòng vệ chính đáng bằng các hàng rào kỹ thuật.

Các chuyên gia cho biết, mục đích rào cản đối với thương mại chủ yếu bảo vệ người tiêu dùng khỏi các sản phẩm hàng hóa kém chất lượng, không bảo đảm an toàn, làm ảnh hưởng xấu đến môi trường... Đồng thời, đây cũng là các rào cản “hợp lý” nhằm hạn chế nhập khẩu những hàng hóa không đạt tiêu chuẩn từ các nước. Vấn đề là phương thức tạo ra những rào cản này phải hợp với các quy định chung của TBT. Như Nhật Bản thường áp dụng các tiêu chuẩn kỹ thuật cao đối với những bộ tiêu chuẩn riêng khiến cho hàng hóa các nước muốn vào thị trường này sẽ bị kiểm tra rất gắt gao. Hoa Kỳ xây dựng những tiêu chuẩn về môi trường và các yêu cầu về an toàn trong sử dụng cực kỳ khắt khe. EU đưa ra những tiêu chuẩn bảo vệ người tiêu dùng xung quanh các chỉ tiêu về tồn dư hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật... Ở nước ta hiện nay, các bộ tiêu chuẩn VN được ban hành hầu như không còn phù hợp với xu thế phát triển nhanh về công nghệ, về yêu cầu bảo vệ môi trường. Chỉ riêng Bộ Công nghiệp, sơ bộ rà soát hệ thống tiêu chuẩn, quy định kỹ thuật cho 4 ngành hóa chất, thép, thiết bị điện và dệt may cho thấy trong hàng trăm tiêu chuẩn kỹ thuật của mỗi ngành, đã có hàng chục tiêu chuẩn không còn tương thích, gần cả trăm tiêu chuẩn cần phải ban hành trong thời gian tới. Như trong ngành dệt có gần 200 tiêu chuẩn, thì có tới 72 tiêu chuẩn cần phải xem xét hoặc thay thế; 49 tiêu chuẩn cần được xây dựng mới, tập trung vào các phương pháp xác định tồn dư kim loại và hóa chất có tác động đến con người...

Mặt khác, theo ông Ngô Quý Việt,Tổng Cục trưởng Tổng cục Đo lường Chất lượng VN, những đòi hỏi khắt khe và đa dạng từ từng thành viên trong WTO về vấn đề tiêu chuẩn, chất lượng hàng hóa sẽ là thách thức lớn đối với chất lượng của sản phẩm, hàng hóa VN trong các mối quan hệ thương mại. Các doanh nghiệp phải nghiên cứu kỹ đặc điểm, yêu cầu của thị trường quốc gia để sản phẩm phù hợp với tiêu chuẩn của mỗi nước nhập khẩu.