Chấm dứt tình trạng thiếu vắc-xin, thuốc

Chiều 15-12, Bộ Y tế đã giải đáp nhiều vấn đề của ngành y tế, nhất là tình trạng gián đoạn, cạn kiệt vắc-xin trong Chương trình tiêm chủng mở rộng kéo dài suốt thời gian qua.

Bao phủ vắc-xin tiêm chủng mở rộng

Theo PGS-TS Dương Thị Hồng, Phó Viện trưởng Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương, vắc-xin "5 trong 1" thiếu từ tháng 2 đến nay và vắc-xin DPT phòng bạch hầu - ho gà - uốn ván thiếu từ tháng 4. Nhiều vắc-xin khác cũng chỉ có thể cung ứng đến hết tháng 10. Hiện tình trạng thiếu vắc-xin xảy ra trên quy mô toàn quốc. Để khắc phục tình trạng này, nhất là vắc-xin "5 trong 1", Bộ Y tế đã tìm nguồn viện trợ. Tháng 7, bộ đã nhận được hơn 250.000 liều và tối 15-12 tiếp tục nhận 490.600 liều do Úc viện trợ. Dự kiến số vắc-xin này đủ sử dụng từ 1-2 tháng tới, ưu tiên cho trẻ chưa được tiêm, trẻ nhỏ 2 tháng tuổi. Sau khi kiểm định, vắc-xin sẽ được phân bổ tới các địa phương.

Đối với 10 loại vắc-xin có khả năng sản xuất trong nước, bà Hồng cho biết Bộ Y tế đã rà soát các quy định của pháp luật và thực hiện mua theo hình thức đặt hàng (quy trình gồm 9 bước). "Bộ Y tế đã thẩm định, gửi Bộ Tài chính xem xét, phê duyệt phương án giá tối đa, trên cơ sở đó, Bộ Y tế sẽ phê duyệt phương án giá cụ thể. Bộ Y tế cũng đang phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài chính để giải quyết, dự kiến hoàn thành trong tháng 12-2023" - bà Hồng thông tin.

Đại diện Bộ Y tế cũng cho biết các nhà sản xuất trong nước đã sẵn sàng nguồn vắc-xin có thể giao ngay cho Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương sau khi hoàn tất thủ tục tài chính. Dự kiến quý I/2024 có thể bao phủ trở lại vắc-xin trong Chương trình tiêm chủng mở rộng.

Cũng liên quan vấn đề này, ông Hoàng Minh Đức - Phó Cục trưởng phụ trách, quản lý, điều hành Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) - cho hay bộ đang phối hợp các bộ, ngành liên quan tham mưu sửa đổi Nghị định số 104/2016 của Chính phủ quy định về hoạt động tiêm chủng. Theo đó, cho phép bố trí ngân sách trung ương để bảo đảm kinh phí mua vắc-xin cho Chương trình tiêm chủng mở rộng, dự kiến hoàn thành vào tháng 1-2024. Thời gian tới, Bộ Y tế cũng sẽ rà soát nguồn vắc-xin, tích cực làm việc với các nhà tài trợ trong nước và nước ngoài hỗ trợ nguồn lực cho Chương trình tiêm chủng mở rộng. Như vậy, trong năm 2024 sẽ chấm dứt tình trạng thiếu vắc-xin.

Bà Dương Thị Hồng cho biết Chương trình tiêm chủng mở rộng do nhà nước chi trả toàn bộ được triển khai trên toàn quốc từ năm 1985 nhằm cung cấp dịch vụ tiêm chủng miễn phí cho trẻ em dưới 1 tuổi. 10 loại vắc-xin phòng bệnh gồm lao, bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, viêm phổi/viêm màng não mủ do vi khuẩn Hib, bại liệt, sởi, Rubella và viêm não Nhật Bản. Việc tiêm vắc-xin chậm, tiêm vắc-xin muộn, theo hướng dẫn của Tổ chức Y tế thế giới cũng như của Việt Nam, là điều không mong muốn xảy ra. Việc khẩn trương tiêm càng sớm càng tốt là vô cùng quan trọng. Với vắc-xin "5 trong 1", tỉ lệ tiêm chủng 10 tháng đầu năm đạt 52,6%, thấp hơn 10% so với dự kiến, nên khi có vắc-xin, Bộ Y tế đã yêu cầu các cơ sở y tế, điểm tiêm trong hệ thống tiêm chủng mở rộng nỗ lực tiêm chủng để bù lại sự thiếu hụt thời gian qua.

"Chúng tôi xác định đây là nhiệm vụ trọng tâm của Chương trình tiêm chủng mở rộng quý I/2024 để có thể bao phủ lại tỉ lệ tiêm chủng phòng các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, duy trì thành quả chúng ta đã dày công vừa xây đắp vừa duy trì trong rất nhiều năm qua" - PGS Dương Thị Hồng nói.

Thiếu thuốc, thiếu vật tư do nhân lực cơ sở

Liên quan việc thiếu thuốc và vật tư y tế, đại diện Bộ Y tế nhận được nhiều câu hỏi liên quan đến trách nhiệm của bộ này khi tình trạng thiếu thuốc kéo dài, ảnh hưởng tới quyền lợi của người bệnh. Các cơ quan báo chí cho rằng thời gian vừa qua, rất nhiều văn bản đã được Chính phủ, Quốc hội, Bộ Y tế ban hành từ đầu năm nhằm tháo gỡ ngay những vướng mắc trong việc đấu thầu thuốc, vật tư y tế. Tuy nhiên, đến thời điểm này, ở một số cơ sở y tế, người bệnh vẫn phải tự đi mua thuốc, mua chỉ khâu, kim tiêm…

Về vấn đề này, ông Lê Việt Dũng, Phó Cục trưởng Cục Quản lý dược - Bộ Y tế, khẳng định cơ bản có thuốc trên thị trường, không thiếu thuốc. Đối với công tác đấu thầu tập trung cấp quốc gia và đàm phán giá, trong năm 2022-2023, Trung tâm Mua sắm tập trung thuốc quốc gia đã tổ chức và phê duyệt kết quả đấu thầu đối với 100 thuốc. Bộ Y tế đã phê duyệt kết quả đàm phán giá đối với 64 biệt dược gốc. Các cơ sở y tế, các địa phương không bị thiếu các loại thuốc trúng thầu tập trung cấp quốc gia và đàm phán giá.

Theo báo cáo của các cơ sở y tế, đến nay đã thực hiện được từ 1/2 đến 2/3 thời gian thực hiện tùy từng gói thầu. Tỉ lệ thực hiện của các cơ sở y tế trung bình đạt khoảng 60% số lượng thuốc trúng thầu được phân bổ. "Việc nhiều cơ sở y tế đã mua được thuốc, một số cơ sở y tế không mua được thuốc không phải nguyên nhân do văn bản hướng dẫn của Bộ Y tế, cũng không do ảnh hưởng kết quả đấu thầu tập trung cấp quốc gia và đàm phán giá" - đại diện Bộ Y tế nói.

Bộ Y tế khẳng định việc chưa có kết quả đấu thầu thuốc đối với danh mục các thuốc do cơ sở y tế tự tổ chức đấu thầu phần lớn do nguyên nhân khách quan. Đó là nhân lực thực hiện công tác mua sắm thuốc tại các đơn vị còn mỏng, thiếu cán bộ, nhân viên có chuyên môn về công tác đấu thầu. Nhiều cán bộ, nhân viên vừa phải đảm nhiệm công tác khám chữa bệnh vừa tham gia công tác đấu thầu mua sắm thuốc, vật tư, thiết bị y tế.