Chanh leo Việt Nam trước cơ hội vào thị trường 4,8 tỉ USD

Ngày 12-12, Báo Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Gia Lai tổ chức diễn đàn "Phát triển ngành hàng chanh leo bền vững theo chuỗi liên kết".

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Gia Lai, diện tích chanh leo (chanh dây) cả nước đạt 12.600 ha, sản lượng hơn 178.500 tấn, nằm trong nhóm 18 loại quả có sản lượng trên 100.000 tấn/năm. Tây Nguyên hiện là vùng chủ lực của cả nước với hơn 88% diện tích, trong đó Gia Lai là địa phương dẫn đầu.

Riêng năm 2025, diện tích chanh leo toàn tỉnh Gia Lai ước đạt khoảng 5.650 ha, sản lượng hàng trăm nghìn tấn đã khẳng định vai trò trung tâm của địa phương trong chuỗi giá trị ngành hàng này. Đến nay, toàn tỉnh Gia Lai đã được cấp 48 mã số vùng trồng với tổng diện tích hơn 1.150 ha và 6 cơ sở đóng gói phục vụ xuất khẩu.

Tại diễn đàn, các chuyên gia, cơ quan quản lý và doanh nghiệp nhận định thị trường này đang tăng trưởng mạnh nhờ xu hướng tiêu dùng đồ uống tự nhiên, sản phẩm ít đường, giàu dinh dưỡng và có chứng nhận bền vững.

Quy mô thị trường toàn cầu được dự báo đạt khoảng 4,8 tỉ USD vào năm 2025. Việt Nam hiện nằm trong nhóm 10 quốc gia sản xuất và xuất khẩu chanh leo hàng đầu thế giới.

Đặc biệt, từ tháng 7-2022, việc chanh leo Việt Nam chính thức được xuất khẩu chính ngạch sang thị trường Trung Quốc đã tạo cú hích lớn cho việc mở rộng thị trường tiêu thụ và gia tăng giá trị sản xuất. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều "nút thắt" đang cản trở sự phát triển bền vững như: sản xuất còn manh mún; thiếu liên kết chặt chẽ; chất lượng giống chưa đồng đều; dịch bệnh diễn biến phức tạp; chi phí logistics cao cùng với các rào cản kỹ thuật ngày càng khắt khe từ các thị trường lớn.

Trước thực trạng đó, diễn đàn nhấn mạnh vai trò then chốt của liên kết chuỗi giá trị, đặc biệt là mô hình liên kết "Doanh nghiệp - Hợp tác xã - Nông dân", tiến tới mở rộng mô hình "5 nhà" gồm Nhà nước - Doanh nghiệp - Hợp tác xã - Nông dân - Ngân hàng.

Các giải pháp được đề xuất bao gồm: Quy hoạch và phát triển vùng nguyên liệu đạt chuẩn; kiểm soát chặt chẽ chất lượng giống; chuẩn hóa quy trình canh tác theo VietGAP, GlobalGAP; đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý vùng trồng và truy xuất nguồn gốc; đầu tư công nghệ chế biến sâu và xây dựng thương hiệu chanh leo Việt Nam trên thị trường quốc tế.