Chính phủ đề xuất bỏ phạt tử hình với tội Tham ô tài sản, Nhận hối lộ

Thừa ủy quyền của Thủ tướng trình bày tờ trình, Đại tướng Lương Tam Quang, Bộ trưởng Bộ Công an, cho biết dự thảo luật đã sửa đổi, bổ sung một số điều liên quan đến việc thu hẹp hình phạt tử hình.

Theo đó, Chính phủ đề xuất bỏ hình phạt tử hình và thay thế bằng hình phạt tù chung thân không xét giảm án (vẫn bảo đảm cách ly người phạm tội ra khỏi đời sống xã hội) tại 8/18 tội danh (44,44%) có khung hình phạt tử hình ở Bộ luật Hình sự hiện hành, gồm: Tội hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân (Điều 109); Tội gián điệp (Điều 110); Tội phá hoại cơ sở vật chất - kỹ thuật của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (Điều 114); Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh (Điều 194); Tội vận chuyển trái phép chất ma túy (Điều 250); Tội tham ô tài sản (Điều 353); Tội nhận hối lộ (Điều 354): Tội phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược (Điều 421).

Chính phủ nêu rõ theo quy định Bộ luật Hình sự hiện hành, còn 18 tội danh có mức hình phạt cao nhất là tử hình. Tuy nhiên, thực tiễn thời gian qua cho thấy một số tội danh có tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội không cần thiết phải duy trì hình phạt tử hình; đồng thời, thực tiễn thời gian qua tòa án cũng không áp dụng hình phạt tử hình đối với các tội danh này, như Tội hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân, Tội phá hoại cơ sở vật chất - kỹ thuật của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, phòng bệnh; hoặc ít áp dụng như Tội tham ô tài sản, Tội nhận hối lộ…

"Đối với những tội này, để thu hẹp hình phạt tử hình thì cần bổ sung hình phạt tù chung thân, không xét giảm án, vẫn bảo đảm cách ly vĩnh viễn người phạm tội ra khỏi đời sống xã hội, vẫn đáp ứng được yêu cầu phòng ngừa, đấu tranh chống tội phạm"- Tờ trình của Chính phủ cho hay.

Theo Chính phủ, quy định về hình phạt tử hình hiện nay chưa phù hợp với quan điểm chỉ đạo mới của Đảng, công tác cải cách tư pháp về thu hẹp hình phạt tử hình, thực tiễn áp dụng hình phạt tử hình và hợp tác quốc tế về phòng, chống tội phạm.

Thẩm tra nội dung này, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội cho biết quá trình thảo luận có 2 loại ý kiến. Loại ý kiến thứ nhất tán thành việc bỏ hình phạt tử hình và thay thế bằng hình phạt tù chung thân không xét giảm án tại các tội danh như Chính phủ trình. Theo đó, việc bỏ hình phạt tử hình ở một số tội danh đã được các cơ quan nghiên cứu, tổng kết kỹ lưỡng.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng, loại ý kiến thứ hai tán thành chủ trương tiếp tục xem xét bỏ hình phạt tử hình tại các tội danh còn hình phạt này trong Bộ luật Hình sự. Tuy nhiên, diễn biến tình hình tội phạm rất phức tạp, có chiều hướng gia tăng, thì mức độ điều chỉnh chính sách hình sự cần được cân nhắc thận trọng.

Ngoài ra, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cho biết có ý kiến đề nghị cân nhắc thận trọng việc bỏ hình phạt tử hình đối với Tội tham ô, Tội nhận hối lộ, bởi vì hiện nay tình hình tham nhũng vẫn đang diễn biến rất phức tạp, công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng đang được Đảng và Nhà nước ta xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của cả hệ thống chính trị.

Mặt khác, thực tiễn đấu tranh xử lý loại tội phạm này cho thấy việc quy định hình phạt tử hình trong các tội về tham nhũng có tác dụng răn đe cao và đạt hiệu quả xử lý. Hầu hết số người bị khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử về các tội tham nhũng có khung hình phạt tử hình đều rất tích cực hợp tác với cơ quan tiến hành tố tụng và thể hiện cố gắng cao trong việc khắc phục hậu quả thiệt hại.

Có ý kiến đề nghị cân nhắc không bỏ hình phạt tử hình đối với Tội vận chuyển trái phép chất ma túy vì cho rằng, chủ trương của Đảng và Nhà nước ta hiện nay là đẩy mạnh đấu tranh phòng, chống tội phạm về ma túy với mục tiêu "giảm cung, giảm cầu, giảm thiểu những hệ lụy của ma túy". Nếu bỏ hình phạt tử hình đối với tội danh này sẽ làm giảm tính răn đe, tạo kẽ hở để tội phạm ma túy phát triển phức tạp và nguy cơ Việt Nam có thể sẽ trở thành điểm trung chuyển ma túy quốc tế.

Có ý kiến đề nghị cân nhắc việc bỏ hình phạt tử hình đối với Tội sản xuất buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh bởi đây là hành vi trục lợi trên nỗi đau của người bệnh (nhất là hành vi sản xuất), có thể dẫn đến chết người và nhất là trong bối cảnh Nhà nước ta đang rất cương quyết chống sản xuất, buôn bán hàng giả.