Chuyện những người Việt Nam đang làm nên "điều kỳ diệu" tại Mozambique

Nhắc đến Mozambique, nhiều người biết là một quốc gia châu Phi tuy xa xôi nhưng có mối quan hệ hữu nghị với Việt Nam gần nửa thế kỷ. Tuy nhiên, điều vô cùng đặc biệt ít người biết là ngày hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao, khi Việt Nam vừa thống nhất đất nước, cũng chính là ngày Mozambique tuyên bố độc lập, đến nay đã trải qua 45 năm gắn bó, hợp tác cùng phát triển (25.6.1975-25.6.2020).

Hiện có khoảng 300 công dân ta đang lao động sinh sống làm việc tại Mozambique đã ngày càng hòa nhập, tuân thủ chính sách pháp luật sở tại, đóng góp vào quá trình phát triển kinh tế - xã hội của Mozambique và quan hệ hai nước nói chung.

Đại sứ Lê Huy Hoàng, Đại sứ Việt Nam tại cộng hòa Mozambique kiêm nhiệm Madagascar, Seychelles, Mauritius và Malawi, trình Quốc thư lên Tổng thống Mozambique

"Chất keo tự nhiên" gắn bó hai dân tộc

Đại sứ Lê Huy Hoàng, Đại sứ Việt Nam tại cộng hòa Mozambique kiêm nhiệm Madagascar, Seychelles, Mauritius và Malawi, cho biết dù cách trở về địa lý, sự khác biệt về ngôn ngữ văn hóa, Việt Nam và Mozambique có nhiều điểm tương đồng. Cả hai nước đều tận dụng vị trí địa kinh tế, địa chiến lược hướng ra đại dương để phát triển.

Với diện tích hơn 800.000 km2 và dân số trên 29,5 triệu người, Mozambique còn nhiều khó khăn lạc hậu do nhiều năm tháng nội chiến nhưng điều mà nhiều người khi đặt chân tới đây đều có thể cảm nhận là đất nước này - với bờ biển dài, nguồn tài nguyên thiên nhiên dồi dào, vị trí địa chính trị quan trọng - có tiềm năng phát triển to lớn, đã đang và tiếp tục thu hút sự quan tâm của nhiều đối tác trong và ngoài khu vực.

Hai nước cùng trải qua thời gian dài đấu tranh giải phóng dân tộc, cùng đi lên từ nghèo nàn, lạc hậu, luôn sát cánh ủng hộ lẫn nhau. Đảng Mặt trận Giải phóng Mozambique (FRELIMO) lấy chủ nghĩa Mác Lê-nin làm nền tảng tư tưởng (như Đảng Cộng sản Việt Nam) đã lãnh đạo nhân dân Mozambique đấu tranh giành độc lập dân tộc thắng lợi... Những nét tương đồng đó đã trở thành chất keo tự nhiên gắn kết tình hữu nghị giữa hai dân tộc.

Những năm qua, lãnh đạo hai nước qua các thế hệ luôn ưu tiên cao việc củng cố sự tin cậy chính trị, thắt chặt quan hệ. Các chuyến thăm và gặp gỡ cấp cao đã tạo nên các dấu mốc lịch sử, định hướng và là những cú "hích" lớn để biến quan hệ hữu nghị truyền thống Việt Nam – Mozambique theo hướng hợp tác phát triển đi vào chiều sâu thực chất, hiệu quả. Hiện nay, hai bên đang tích cực thu xếp cho chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Filipe Nyusi.

Cùng nhau tạo nên "điều kỳ diệu châu Phi"

Hợp tác kinh tế, thương mại và đầu tư trong nhiều năm qua được coi là điểm sáng trong quan hệ hai nước. Từ năm 2006 đến năm 2010, kim ngạch trao đổi thương mại Việt Nam – Mozambique tăng hơn 3 lần (từ 13,8 lên 45,3 triệu USD). Từ năm 2016, kim ngạch thương mại hai chiều đạt hơn 100 triệu USD mỗi năm, chủ yếu tập trung vào các mặt hàng nông, lâm sản như điều, gạo và gỗ. Ngoài ra, một số mặt hàng mới như hải sản đông lạnh, vừng, bông, thuốc lá là nhóm sản phẩm đang được nhiều doanh nghiệp quan tâm. Mozambique hiện đứng thứ 11 trong số 72 quốc gia, vùng lãnh thổ mà Việt Nam có hoạt động đầu tư.

Nỗ lực khắc phục sự cố của công ty Movitel sau cơn bão IDAI 3-2019 được sở tại đánh giá rất cao

Hiện Tập đoàn Viễn thông Quân đội Viettel và Hapro đang đầu tư tại Mozambique trong lĩnh vực viễn thông và thương mại. Đáng chú ý, mạng thông tin di động Movitel (liên doanh giữa Viettel và Công ty SPI của sở tại) có tổng vốn đầu tư trên 600 triệu USD, trong đó Viettel đóng góp trên 70%, được coi là dự án rất hiệu quả trong quan hệ hợp tác kinh tế giữa hai nước. Đi vào hoạt động từ tháng 5-2012, Movitel đến nay đã trở thành mạng viễn thông chiếm vị trí hàng đầu tại Mozambique (trên 4 triệu thuê bao, phủ sóng đến hơn 85% dân số tại toàn bộ 11 tỉnh, đến tận cấp huyện), được coi là "điều kỳ diệu châu Phi" bởi những đóng góp thông qua việc phổ cập viễn thông di động ở khu vực nông thôn.

Movitel hiện đang không ngừng thay đổi chiến lược cải tiến chất lượng dịch vụ để chiếm lĩnh thị phần ở cả khu vực thành thị. Khi 2 cơn siêu bão nhiệt đới IDAI và KENNETH xảy ra tại miền Trung Mozambique (đầu năm 2019), Movitel chỉ trong 24 giờ đã khôi phục được hoạt động, trở thành nhà mạng duy nhất giúp kết nối liên lạc được vùng bị nạn với bên ngoài, điều mà người dân và chính quyền sở tại luôn cảm kích.

Hiện nay, quá trình cải cách kinh tế của Mozambique đang mở ra cơ hội hợp tác đầu tư với Việt Nam trong các lĩnh vực tài nguyên khoáng sản, công nghiệp dân dụng, xây dựng, năng lượng và hạ tầng công cộng. Đáng chú ý từ năm 2018, Công ty TNHH GPM Bình Thuận với hơn 30 chuyên gia khai khoáng người Việt đã triển khai giai đoạn đầu dự án đầu tư khai thác titan tại tỉnh Zambezia (liên doanh với công ty Tazette của sở tại, tổng giá trị dự án lên tới trên 100 triệu USD).

Nữ chuyên gia y tế Cao Mỹ Lệ trao quà cho bệnh nhi nhân dịp Noel

Trong 10 năm gần đây, Việt Nam đã cử trên 100 chuyên gia giáo dục, nông nghiệp và chuyên gia y tế sang làm việc tại Mozambique. Nhiều đoàn chuyên gia nông nghiệp đã tham gia vào các chương trình an ninh lương thực của Mozambique cũng như hợp tác chia sẻ kinh nghiệm và đào tạo kỹ thuật phát triển nông nghiệp, thủy sản. Hợp tác nông nghiệp về nghiên cứu phát triển cây lương thực và cây thực phẩm do Việt Nam hỗ trợ Mozambique giai đoạn I trong các năm 2014-2018 (trị giá 2,2 triệu USD) được chính phủ Mozambique đánh giá rất cao...

Bên cạnh đó, hoạt động văn hóa đa dạng của Đại sứ quán cùng Hội Phật giáo Việt Nam tại Mozambique với sự tham gia của đông đảo các phật tử và doanh nghiệp trong cộng đồng người Việt thời gian gần đây (hoạt động từ thiện tặng trên 200 tấn gạo cho nạn nhân cơn bão IDAI, góp 500 phần quà gồm cặp sách và thực phẩm cho học sinh và các hộ nghèo ở thủ đô…) đã góp phần tăng cường kết nối lan tỏa tình yêu thương giữa người dân hai nước. 

Đại sứ Lê Huy Hoàng cũng cho biết không chỉ trong khuôn khổ song phương, Việt Nam và Mozambique còn hợp tác và phối hợp chặt chẽ tại nhiều diễn đàn quốc tế. Việc thúc đẩy quan hệ với Mozambique - nước có vai trò, thành viên tích cực của Liên minh châu Phi (AU) - góp phần tạo thuận lợi trong bối cảnh Việt Nam có kế hoạch thiết lập quan hệ chính thức với AU nhằm hình thành cơ chế hợp tác, phối hợp đồng bộ với các nước thành viên của lục địa đen.

Hiện nay, Mozambique đang rất muốn Việt Nam đẩy mạnh đầu tư kinh tế thương mại (trong đó có viễn thông, khai thác than, chế biến nông sản…). Thứ trưởng Ngoại giao Đặng Minh Khôi vừa qua đã tiến hành Tham vấn Chính trị trực tuyến lần II với Thứ trưởng Ngoại giao Mozambique (27-5-2020); các bộ, ngành hai bên cũng đang chuẩn bị cho phiên họp liên chính phủ lần 4 tại Maputo (dự kiến vào đầu Quý III/2020) nhằm rà soát đề ra các biện pháp mới thúc đẩy hợp tác hai bên về viễn thông, kinh tế - thương mại, nông nghiệp, giáo dục…

Một số hình ảnh về hoạt động của đại diện Việt Nam tại Mozambique:

Hội nghị thúc đẩy hợp tác nông nghiệp Việt Nam - Mozambique được sự hưởng ứng đánh giá cao của chính quyền và các nhà tài trợ vào tháng 6-2018

Đại sứ Lê Huy Hoàng phát biểu khai mạc Hội nghị về thúc đẩy hợp tác nông nghiệp Việt Nam - Mozambique

Cán bộ Movitel nhanh chóng khắc phục sự cố sau cơn bão IDAI 3-2019

Nữ chuyên gia giáo dục Bùi Ánh Nguyệt cùng các học sinh sở tại

Đoàn sư thầy từ Việt Nam đến thăm tặng quà cho người dân Mozambique bị ảnh hưởng của bão IDAI 3-2019

Thượng tọa Thích Đồng Huệ tại lễ trao quà cứu trợ cho Tổng giám đốc Cơ quan Quản lý Thiên tai Mozambique INGC 5-2019

Đại diện Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam trao quà cho người dân Maputo 4-2019

Người dân Mozambique vui mừng cảm ơn nhận được các phần quà cứu trợ của Giáo hội Phật giáo Việt Nam

Quảng bá văn hóa - múa nón Việt Nam nhân dịp Quốc khánh tại Maputo 29-8-2019

Đại sứ Lê Huy Hoàng phát biểu khai mạc Lễ kỷ niệm 74 năm Cách mạng tháng 8 và Quốc khánh 2-9 Maputo 29-8-2019

Cộng đồng người Việt và người dân sở tại tham dự Đại lễ phật đản cầu an cho hòa bình - Maputo 5-2019

Giao lưu thể thao với lực lượng cảnh sát Maputo nhân kỷ niệm sinh nhật Bác tháng 5-2018

Bà con người Việt tại Mozambique vui mừng chuẩn bị lên máy bay hồi hương 15-5-2020