Chuyên gia lý giải những chuyện "lạ đời" khi chứng khoán liên tục lập đỉnh

Phiên giao dịch ngày 23-7, VN-Index tiếp tục vượt xa vùng 1.500 điểm, đóng cửa trên mức 1.512 điểm và đang tiến sát đỉnh lịch sử 1.534 điểm thiết lập hồi tháng 1-2022. 

Dòng tiền vẫn đổ mạnh vào thị trường, bất chấp cảnh báo rủi ro đang tăng lên và xác suất điều chỉnh giảm trong ngắn hạn gia tăng. Dù vậy, thị trường vẫn xuất hiện những chuyện "lạ đời" khi tài khoản nhiều nhà đầu tư vẫn chìm trong sắc đỏ, có người thua lỗ từ năm ngoái đến nay chưa tìm được đường "về bờ". 

Phóng viên Báo Người Lao Động đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc phân tích khối khách hàng cá nhân, Công ty chứng khoán Yuanta Việt Nam, xung quanh những diễn biến của thị trường và câu chuyện vì sao nhà đầu tư vẫn thua lỗ khi thị trường đi lên.

Có phải thị trường đang tăng quá nóng

.Phóng viên: VN-Index liên tục tăng mạnh, bỏ xa mốc 1.500 điểm mà chưa có sự điều chỉnh đáng kể, có phải thị trường đang tăng quá nóng và nhà đầu tư tham gia thị trường lúc này liệu có quá rủi ro không, thưa ông?

- Ông Nguyễn Thế Minh: Rủi ro của thị trường ở hiện tại là có. Thực tế chúng tôi cũng cảnh báo rủi ro trong ngắn hạn VN-Index điều chỉnh giảm vài phiên gần đây. Bởi về mặt kỹ thuật, nhiều cổ phiếu đã rơi vào trạng thái "quá mua" sau đợt tăng mạnh gần đây. Khi thị trường đạt trạng thái này, áp lực điều chỉnh thường rất lớn. Nếu các nhóm cổ phiếu đồng loạt "quá mua", thị trường có thể cần thời gian để hạ nhiệt. Do đó, khả năng "rung lắc" hoặc điều chỉnh mạnh là rất cao.

Thứ hai, về định giá, chỉ số VN-Index hiện đang giao dịch ở mức P/E xấp xỉ 15 lần, chạm mức trung bình của định giá lịch sử. Trong bối cảnh tháng 7 là thời điểm các doanh nghiệp công bố kết quả kinh doanh quý II, thị trường có thể chứng kiến sự phân hóa giữa các nhóm cổ phiếu. Dữ liệu ban đầu cho thấy tốc độ tăng trưởng lợi nhuận của một số doanh nghiệp chưa tương xứng với đà tăng mạnh của giá cổ phiếu, tạo ra rủi ro điều chỉnh khi định giá tăng quá nhanh so với lợi nhuận thực tế.

. Một số ý kiến cũng lo ngại tỉ lệ margin (dư nợ vay ký quỹ để mua cổ phiếu) đang quá cao, thực tế ra sao?

- Vấn đề margin tại một số công ty chứng khoán cũng là một rủi ro. Dù tổng quy mô margin trên toàn thị trường chưa đáng lo ngại, một số công ty chứng khoán lớn đã chạm hoặc gần chạm ngưỡng tỉ lệ margin theo quy định. 

Đặc biệt, ở các nhóm cổ phiếu tăng nóng như Vingroup hay Gelex, áp lực margin có thể dẫn đến rủi ro điều chỉnh mạnh nếu các cổ phiếu này bị nhà đầu tư bán để chốt lời.

. Vậy nhà đầu tư vẫn cần cẩn trọng?

- Đúng vậy! Bởi thị trường vừa trải qua đợt tăng mạnh, dẫn đến sự phân hóa rõ rệt giữa các nhóm cổ phiếu. Một số mã đã đạt đỉnh mới, trong khi nhiều nhóm khác, như xuất khẩu hay bất động sản, vẫn chưa phục hồi so với mức đỉnh tháng 4-2025 (thời điểm VN-Index lao dốc vì thông tin thuế quan). 

Do đó, đà tăng sắp tới có thể không đồng đều như vừa qua. Các nhóm cổ phiếu chưa tăng mạnh, như ngân hàng, chứng khoán, hoặc bất động sản khu công nghiệp, có thể sẽ có cơ hội bứt phá trong thời gian tới, trong khi các nhóm đã tăng nóng như Gelex… có thể giảm sức hút.

 Lý do nhà đầu tư thua lỗ  

.Rất nhiều nhà đầu tư đã trót bán ra và đang cầm tiền mặt từ vùng 1.400 điểm, giờ mua mới có rủi ro như ông phân tích ở trên?

- Có 2 sai lầm phổ biến ở thời điểm này cần tránh. Tâm lý FOMO (sợ bỏ lỡ cơ hội) khiến nhà đầu tư quên đi rủi ro và lao vào thị trường ở thời điểm rủi ro cao. Việc chạy theo các nhóm cổ phiếu đang tăng nóng, với kỳ vọng điều chỉnh ngắn và tiếp tục tăng, có thể dẫn đến rủi ro lớn.

Lịch sử cho thấy các cổ phiếu tăng nóng thường khó duy trì đà tăng mạnh. Thay vào đó, nhà đầu tư nên cân nhắc tỉ lệ lợi nhuận/rủi ro, nhất là khi hiện tại mức độ rủi ro đang chiếm ưu thế trong ngắn hạn. Chỉ tham gia thị trường khi mức chiết khấu đủ hấp dẫn.

. Vì sao VN-Index bỏ xa vùng 1.500 điểm nhưng nhiều nhà đầu tư vẫn thua lỗ, chiến lược sẽ là gì lúc này?

- Những nhà đầu tư đang thua lỗ nguyên nhân chủ yếu là do danh mục đầu tư tập trung vào các nhóm cổ phiếu chưa phục hồi, như xuất khẩu hay bất động sản khu công nghiệp từ giai đoạn tháng 4 vừa qua.

Sai lầm lớn nhất của họ là thiếu linh hoạt trong việc cơ cấu lại danh mục để tận dụng đà tăng của thị trường, hoặc do lo ngại rủi ro mà bỏ lỡ cơ hội từ các nhóm cổ phiếu dẫn dắt. 

Đối với các nhà đầu tư này, thay vì cắt lỗ vội vàng để chạy theo cổ phiếu tăng nóng nên tiếp tục nắm giữ các cổ phiếu có tiềm năng phục hồi, đặc biệt khi rủi ro thuế quan có thể giảm trong tháng 8 tới. Đồng thời, cần tránh FOMO vào các cổ phiếu đã tăng mạnh, mà nên chờ cơ hội chiết khấu (điều chỉnh giảm giá) tốt hơn rồi mới mua vào.