“Châu chạm” tài hoa

Anh Nguyễn Hoàng Châu đang chạm trổ mặt đáy của lồng chim có hình trống đồng

Đôi tay khéo léo

“Châu chạm” là biệt danh mà mọi người đặt cho Nguyễn Hoàng Châu (phường 10, quận Gò Vấp - TPHCM) bởi anh không chỉ là người thợ chạm tài hoa mà còn đưa tác phẩm nghệ thuật lên những chiếc lồng chim nhỏ bé. Chỉ cho tôi xem những chiếc lồng chim, anh giảng giải: “Nguyên liệu để làm lồng là tre và gỗ pơ-mu. Gỗ pơ-mu dùng làm mặt dưới của lồng cũng là nơi thể hiện tác phẩm nghệ thuật vì chúng có màu hợp với lồng tre. Còn chân lồng được làm bằng loại tre lồ ô có tuổi thọ lâu năm. Khi đục, khắc phải làm thật tỉ mỉ, khéo léo, uốn theo từng thớ thịt, nếu không thì gỗ dễ bị gãy, tác phẩm không hoàn hảo”.

Gần 15 năm nay, ngày nào anh Châu cũng kiên trì với công việc của một người thợ chạm. Khi xem chiếc lồng chim có tên gọi “Tam Tạng thỉnh kinh” cao khoảng 1m, đường kính 8 tấc mà trên đỉnh chạm trổ tỉ mỉ hình Đường Tăng cùng các đồ đệ đi thỉnh kinh gói gọn trong tay cầm, chân và cửa lồng…, tôi càng thán phục tay nghề của anh. Chỉ với những mảnh gỗ nhỉnh hơn đầu ngón tay, bằng đôi tay khéo léo của mình, anh đã thể hiện được những gian khổ của thầy trò Đường Tăng trên đường đi thỉnh kinh thông qua những đường chạm nổi rõ lên trên mặt gỗ.

Giữ nghề truyền thống

Lớn lên trong gia đình có truyền thống làm nghề chạm trổ, anh Nguyễn Hoàng Châu thừa hưởng tài hoa từ cha, vốn cũng là người thầy dạy chạm cho mình. “Hồi đó, tôi thường phụ ba đục những con ốc trên ghế Louis cho khách. Lâu dần, tôi mê nghề này hồi nào không hay”. Châu còn nhớ vật đầu tiên anh chạm cho riêng mình là cây kiếm gỗ khi anh lên 10 tuổi. “Chỉ với những nét khắc đơn giản hình carô trên tay kiếm nhưng bạn bè cùng xóm cứ khen đẹp, chiều nào cũng kêu tôi đem kiếm ra sân chơi để được ngắm nghía”- Châu nhớ lại

Lớn lên, Châu trở thành thợ chạm. Khi ấy, cơ sở của gia đình anh làm hàng thủ công mỹ nghệ xuất khẩu nên lúc nào cũng đông đúc. “Nhưng sau đó, do không xuất khẩu được, những người thợ lần lượt bỏ nghề. Ba tôi buồn quá bán luôn xưởng”- anh kể. Từ khi bán xưởng, không còn được nghe tiếng đục, đẽo quen thuộc, anh rất buồn.

Sau đó, trong những lần đi chơi cùng bạn bè, anh phát hiện rất nhiều người dân TP thích chơi chim cảnh. Châu bỗng nghĩ đến việc chạm trổ lên lồng chim để ngoài việc cho chim quý vào lồng, mọi người còn có thể thưởng thức một tác phẩm nghệ thuật. Anh thử làm chiếc lồng đầu tiên. Khó khăn là những tác phẩm anh thực hiện trước đây có diện tích lớn, trong khi làm lồng chim thì chỉ có thể chạm ở đế lồng, cửa lồng và những dụng cụ đựng thức ăn cho chim…, tất cả đều rất nhỏ. Thế nhưng, bằng lòng đam mê cùng với tay nghề vững vàng, Châu đã thành công với những tác phẩm nghệ thuật trên lồng chim.

Đưa sản phẩm đi khắp nơi

Lồng chim của anh Châu chạm sắc sảo trong từng đường nét. Ở mỗi hoa văn, chi tiết đều bóng bẩy, không một chút tì vết. Chính vì thế mà giá bán dù mắc gấp 2 - 3 lần so với các loại lồng khác nhưng sản phẩm của anh vẫn được nhiều người ưa chuộng. Không chỉ khách hàng ở TPHCM mà nhiều người ở Hà Nội, Bình Dương, Đồng Nai, Huế... cũng tìm đến anh với mong muốn có được một tác phẩm đẹp. “Ấn tượng nhất với tôi có lẽ là lần thực hiện tác phẩm “Ngũ Phúc” bằng ngà cho vị khách ở Hà Nội, trị giá hơn 500 triệu đồng. Lúc đầu, tôi từ chối vì biết sẽ không có ngà để thực hiện. Cũng may, thông qua một người quen, tôi được giới thiệu chiếc ngà của một chú voi ở Đắk Lắk bệnh chết có giấy chứng nhận của chính quyền địa phương. Tôi thực hiện tác phẩm ròng rã trong 2 năm. Khi hoàn thành, chủ nhân rất hài lòng”-Châu kể.

Hiện nay, lồng chim của anh Châu không chỉ đáp ứng nhu cầu của người dân trong nước mà nhiều Việt kiều cũng đặt để mang sang các nước Mỹ, Pháp… Anh cho biết rất tự hào vì sản phẩm của mình đã được nhiều người biết đến, trong đó có cả bạn bè trên thế giới.