Cuộc hồi sinh ngoạn mục vì người lao động

Phải mất vài lần hẹn gặp không thành vì phía chủ nhà quá nhiều công việc cuối năm, cuối cùng chúng tôi cũng gặp được những người cần gặp tại Công ty Xi măng (CTXM) Hà Tiên 1 - TPHCM vào một ngày đầu năm 2002. So với nhiều năm trước, CTXM Hà Tiên 1 có sự đổi thay nhiều, song đổi thay lớn nhất, theo nhiều công nhân (CN) là công ty đã tìm được đường “sống” trong thời điểm ngặt nghèo nhất và đến hôm nay phát triển vững vàng.

Sắp xếp lại sản xuất theo hướng đa dạng hóa

Với CTXM Hà Tiên 1, đó không phải là phép mầu, mà là sự lựa chọn tất yếu để tồn tại. Cuộc khủng hoảng kinh tế những năm 1997-1998 và cạnh tranh gay gắt đã đưa CTXM Hà Tiên 1 lúc ấy vào chỗ suy thoái. Thị phần tiêu thụ bị thu hẹp, công nợ nhiều, hàng trăm lao động thiếu việc làm, thu nhập sụt giảm. Về nhận nhiệm vụ giám đốc công ty, ông Nguyễn Ngọc Anh tiếp quản một gánh nặng. Những phiên họp ban giám đốc, Đảng ủy, công đoàn (CĐ), tiếp xúc CN... và sự ủng hộ của đa số đã giúp lãnh đạo công ty nhìn ra thực trạng.

Nút thắt đầu tiên cần tháo gỡ là giành lại thị phần, tăng hiệu quả sản xuất kinh doanh bằng đổi mới mô hình và phương thức tiêu thụ, đa dạng hóa sản xuất. Năm 1999 là năm CTXM Hà Tiên 1 bắt đầu đột phá để trở lại thị trường. Công ty đã mạnh dạn thay đổi phương thức bán hàng qua các chi nhánh cửa hàng và đại lý bằng mô hình tiêu thụ qua các nhà phân phối chính, tổ chức các dịch vụ kỹ thuật và dịch vụ khách hàng. Sau khi cải tiến mô hình tiêu thụ, từ năm 2000, sản lượng hàng tháng luôn tăng so với cùng kỳ năm 1999, công ty giành lại được thị phần trước đây và giữ được bình ổn giá khi nhu cầu xi măng tăng đột biến vào cuối quý I/2000. Đồng thời công ty mạnh dạn đầu tư chiều sâu bằng dự án trị giá 22 triệu USD vừa góp phần nâng cao sản lượng (thêm 400.000- 500.000 tấn/năm) vừa góp phần cải thiện môi trường.Và để khắc phục tình trạng chi phí lớn, bộ máy cồng kềnh, không hiệu quả, CTXM Hà Tiên 1 mạnh dạn sắp xếp lại sản xuất: Giải thể xí nghiệp (XN) kinh doanh, phòng thị trường, phòng tiêu thụ và hàng chục cửa hàng bán lẻ, sắp xếp lại thành XN tiêu thụ; lập phân xưởng sản xuất sản phẩm mới; lập XN xây dựng từ đội sửa chữa công trình; chuyển lao động thời vụ sang Hợp tác xã Liên Minh và cổ phần hóa XN vận tải.

Đảm bảo việc làm cho người lao động

Trong câu chuyện với chúng tôi, ông Nguyễn Đức Dũng, Chủ tịch CĐ công ty, nhắc đi nhắc lại là công ty không đặt ra vấn đề tinh giản biên chế, không định ra khái niệm lao động dôi dư vì qua sắp xếp lại sản xuất, công ty sắp xếp lại lao động và giữ được việc làm cho người lao động (NLĐ), không ai phải mất việc làm, thu nhập. Tại công ty cổ phần, NLĐ khó khăn được CĐ bảo lãnh vay ngân hàng để mua cổ phiếu, tránh được tình trạng bán lúa non. Số lao động dôi dư chuyển qua hợp tác xã đều được trả trợ cấp thôi việc và đảm bảo việc làm tại đơn vị mới. Ông Dũng nói: “Tuy mục đích doanh nghiệp là lợi nhuận, nhưng xuất phát từ định hướng xã hội chủ nghĩa và khẩu hiệu hành động của tổ chức CĐ, chúng tôi quyết không tạo ra gánh nặng cho xã hội”. Giải pháp của CTXM Hà Tiên 1 là sắp xếp lại sản xuất, đa dạng hóa sản phẩm. Công ty lập phân xưởng sản xuất sản phẩm mới, làm ra những sản phẩm thị trường đang cần với chất lượng cao, như cát tiêu chuẩn, vữa xây tô, gạch block, gạch lát vỉa hè, xi măng trắng, ngói xi măng...

Sắp xếp sản xuất- lao động đúng hướng nên hiệu quả sản xuất kinh doanh của CTXM Hà Tiên 1ngày càng cao. Năm 2001, các chỉ tiêu kế hoạch đều đạt từ 110- 140%, nộp ngân sách 253 tỉ đồng, lợi nhuận 160 tỉ đồng. Trước đây 1.500 lao động chỉ làm ra sản lượng 1,2 triệu tấn, thì nay 1.000 lao động làm ra sản lượng 1,5 triệu tấn/năm. Với công lao đưa công ty hồi sinh, phát triển vượt bậc, năm 2000, giám đốc Nguyễn Ngọc Anh được tặng danh hiệu Anh hùng Lao động.

Đầu tư chiều sâu vào nhân lực và công nghệ

Theo ông Nguyễn Đức Dũng, CTXM Hà Tiên 1 không lấy những thành quả trên để tự bằng lòng mà không ngừng phát triển theo phương châm mở mang sản xuất, đầu tư công nghệ hiện đại và nguồn nhân lực. Đến nay nhiều dự án mở rộng sản xuất của công ty đã và đang triển khai tại nhà máy và các địa phương khác. Đi đôi với công nghệ là con người. Hai năm qua, mỗi năm công ty dành từ 4 - 5 tỉ đồng để đào tạo và đào tạo lại nguồn nhân lực; trên 100 lượt cán bộ quản lý, kỹ sư, CN được đưa đi đào tạo ở nước ngoài. Mới đây, khi lắp đặt máy nghiền hiện đại, chuyên gia nước ngoài xử lý không được, song kỹ sư Việt Nam của CTXM Hà Tiên 1đã xử lý, vận hành tốt. Hiện trong quản lý điều hành, công ty đã ứng dụng điện toán, nối mạng nhiều khâu, thiết kế phần mềm quản lý tài chính, vật tư hiệu quả. Năm 2002 công ty dành kinh phí cho đào tạo lên đến trên 8 tỉ đồng với nhiều chương trình phù hợp yêu cầu phát triển.

Nhớ lại chặng đường đã qua, ông Nguyễn Duy Ninh, Phó Quản đốc Phân xưởng sản xuất sản phẩm mới, cho biết: Phải sau một năm, số lao động đưa qua phân xưởng mới hết nếp nghĩ mình là lao động dư thừa. Hai năm nay ai cũng mừng vì có việc làm, thu nhập khá, gắn bó, an tâm với công việc. Kỹ sư Lê Văn Qua, xưởng sản xuất ximăng nói: “Sự quan tâm của công ty, tạo điều kiện thăng tiến cho NLĐ và môi trường làm việc hiện nay có thể nói rằng, khó tìm chỗ làm nào phù hợp hơn và không có lý do gì để không làm việc hết mình”. Chính sự ăn nên làm ra, được tạo điều kiện phát huy năng lực, đảm bảo các phúc lợi như vậy, nên một doanh nghiệp Nhà nước như CTXM Hà Tiên 1 nay lại là nơi thu hút chất xám từ các công ty nước ngoài chảy ngược về.