Người lao động không nên cầm cố sổ BHXH để vay tiền

Tổng LĐLĐ Việt Nam cho biết thời gian gần đây, tại một số địa phương trong cả nước, tình trạng NLĐ cầm cố sổ BHXH để vay tiền diễn ra phổ biến và việc này sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền thụ hưởng lâu dài của NLĐ.

Nếu NLĐ mang sổ BHXH đi cầm cố, sau đó đề nghị cơ quan BHXH cấp lại sổ BHXH với lý do bị mất, hỏng, nếu cơ quan BHXH phát hiện thì NLĐ sẽ bị phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1 triệu đồng

Theo ông Lê Đình Quảng, Phó trưởng Ban Quan hệ Lao động Tổng LĐLĐ Việc Nam, Luật BHXH và các văn bản hướng dẫn không quy định việc cầm cố, thế chấp sổ BHXH và không quy định cấp lại sổ BHXH đối với trường hợp NLĐ đem sổ BHXH đi cầm cố, chỉ cấp lại sổ BHXH do bị hỏng, mất. Cụ thể, Khoản 3, Điều 19 Luật BHXH quy định NLĐ có trách nhiệm bảo quản sổ BHXH. Khoản 2, Điều 97 Luật BHXH quy định hồ sơ cấp lại sổ BHXH trong trường hợp NLĐ bị hỏng, mất sổ BHXH (không quy định đối với trường hợp cầm cố sổ BHXH).

Việc NLĐ mang sổ BHXH đi cầm cố được thực hiện theo thỏa thuận dân sự giữa người có sổ BHXH và người cầm cố sổ BHXH. Do vậy, nếu NLĐ mang sổ BHXH đi cầm cố, sau đó đề nghị cơ quan BHXH cấp lại sổ BHXH do bị mất, hỏng thì không thuộc đối tượng được cấp lại sổ BHXH theo quy định. Do đó, đối với trường hợp này, cơ quan BHXH sẽ không cấp lại sổ BHXH.

Luật BHXH hiện hành cũng không cho phép mua bán, chuyển nhượng thời gian NLĐ tham gia BHXH

Nếu NLĐ mang sổ BHXH đi cầm cố, sau đó đề nghị cơ quan BHXH cấp lại sổ BHXH với lý do bị mất, hỏng, nếu cơ quan BHXH phát hiện thì NLĐ sẽ bị phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1 triệu đồng (theo Khoản 1, Điều 27 Nghị định số 95/2013/NĐ-CP ngày 22-8-2013 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực lao động, BHXH, đưa NLĐ Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng đối với hành vi kê khai không đúng sự thật). 

Đối với người, đơn vị nhận cầm cố sổ BHXH, khi giải quyết hưởng BHXH một lần phải kiểm tra, đối chiếu các yếu tố về nhân thân, số sổ BHXH, dữ liệu về quá trình đóng BHXH của NLĐ đảm bảo không giải quyết hưởng trùng. Khi cơ quan BHXH quyết chế độ BHXH cho NLĐ phải căn cứ trên dữ liệu về quá trình đóng BHXH của NLĐ trên phần mềm nên chỉ giải quyết chế độ 1 lần, không thể giải quyết trùng lần nữa được.

Luật BHXH hiện hành cũng không cho phép mua bán, chuyển nhượng thời gian NLĐ tham gia BHXH. Điều này có nghĩa, chỉ người nào tham gia BHXH thì người đó hoặc thân nhân của họ mới được hưởng quyền lợi liên quan. Vì vậy, nếu NLĐ cầm cố sổ BHXH, sau đó được cơ quan BHXH cấp lại sổ BHXH vì lý do bị mất sổ BHXH và đem sổ BHXH cấp lại đi giải quyết BHXH một lần, khi đó người cầm cố sổ BHXH sẽ không thể đem sổ BHXH nhận thế chấp đi giải quyết BHXH một lần mặc dù có giấy ủy quyền theo quy định của pháp luật. Trường hợp, NLĐ tham gia BHXH nếu gặp rủi ro (trong thời gian chưa hưởng BHXH một lần mà qua đời) thì thân nhân của họ mới được hưởng chế độ tuất, người cầm cố sổ BHXH sẽ không được hưởng (Điều 67, Điều 69 Luật BHXH).

Căn cứ quy định hiện hành, ông Quảng khuyến cáo NLĐ không nên cầm cố sổ BHXH để vay tiền, bởi điều này chắc chắn sẽ gây quyền thụ hưởng lâu dài của NLĐ.