Nhận BHXH một lần: Nên hay không?

Trước hiện tượng một số lao động gặp khó khăn khi tìm lại việc làm trong thời điểm dịch Covid-19 đã lựa chọn nhận BHXH một lần, họ mong muốn có một khoản chi tiêu trước mắt để trang trải cuộc sống mà chưa tính đến những thiệt 

Khi lựa chọn hưởng BHXH một lần, các quyền lợi của người lao động (NLĐ) sẽ bị hạn chế hơn so với khi hưởng lương hưu. Dưới đây là những lý do khiến NLĐ nên cân nhắc kỹ lưỡng khi hưởng BHXH một lần:

Không được cộng nối thời gian đóng BHXH

Nếu nhận BHXH một lần, sau này tham gia lại BHXH sẽ không được cộng nối thời gian đóng BHXH, mà tính thành thời gian đóng BHXH mới. Như vậy NLĐ mất đi cơ hội được hưởng lương hưu, không có thu nhập để đảm bảo cuộc sống khi hết tuổi lao động hoặc nếu khi nghỉ hưu vẫn đủ thời gian được hưởng lương hưu thì do thời gian đóng BHXH ít nên số tiền lương hưu sẽ thấp, mất nguồn tài chính hỗ trợ và ổn định cuộc sống lâu dài khi bị suy giảm khả năng lao động, hết tuổi lao động.

Số tiền BHXH nhận được ít hơn nhiều so với số tiền đóng

Việc nhận BHXH một lần là phải chấp nhận sự thiệt thòi rất lớn khi với 22% mức tiền lương tháng đóng vào quỹ hưu trí, tử tuất thì một năm tổng mức đóng là 2,64 tháng lương. Trong khi mức hưởng BHXH một lần cho mỗi năm đóng BHXH chỉ bằng 1,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng trước năm 2014 và 02 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi.

Điều 5 Quyết định 595/QĐ-BHXH quy định, hàng tháng, NLĐ đóng 8% mức tiền lương tháng vào quỹ hưu trí, tử tuất; người sử dụng lao động đóng 14% trên quỹ tiền lương đóng BHXH của NLĐ vào quỹ này.

Và như vậy, mỗi tháng, NLĐ phải đóng tổng 22% mức tiền lương tháng đóng vào quỹ hưu trí, tử tuất, tương đương 01 năm đóng 22% x 12 = 2,64 tháng lương.

Trong khi đó, khoản 2 Điều 60 Luật BHXH quy định mức hưởng BHXH 1 lần, cứ mỗi năm được:

- 1,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng trước năm 2014;

- 02 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi.

Có thể thấy, so với số tiền đóng thì số tiền bảo hiểm xã hội 1 lần nhận được ít hơn rất nhiều.

Sẽ phải tự chi trả kinh phí khám chữa bệnh BHYT khi về già

Căn cứ khoản 1 Điều 2 Nghị định 146/2018/NĐ-CP, đối tượng được cơ quan BHXH đóng BHYT bao gồm: Người đang hưởng lương hưu, trợ cấp mất sức lao động hàng tháng; Người đang hưởng trợ cấp BHXH hàng tháng…

Như vậy, người được nhận lương hưu sẽ được nhận thẻ bảo hiểm y tế miễn phí. Trường hợp đã nhận bảo hiểm xã hội 1 lần dẫn tới việc không đủ điều kiện hưởng lương hưu thì đương nhiên, người lao động phải tự bỏ tiền để tham gia BHYT bằng cách tham gia BHYT hộ gia đình.

Trong toàn bộ thời gian hưởng lương hưu (độ tuổi dễ gặp bất trắc về sức khỏe nhất của mỗi người), NLĐ được quỹ BHXH trả kinh phí để cấp thẻ BHYT miễn phí (người nghỉ hưu có lương hưu không phải tự mua thẻ BHYT) và được hưởng các quyền lợi về khám, chữa bệnh BHYT.

Khi chết không được hưởng trợ cấp mai táng vàngười đang hưởng lương hưu

Khoản tiền đóng vào quỹ BHXH là một của để dành quý giá của chính mình, nó không mất đi mà ngược lại vẫn được cơ quan BHXH quản lý và đầu tư tăng trưởng, người tham gia có thể bảo lưu thời gian đóng BHXH để khi có điều kiện thì tiếp tục tham gia BHXH bắt buộc hoặc tham gia BHXH tự nguyện với sự hỗ trợ đóng của Nhà nước. Trong thời gian bảo lưu, nếu chẳng may bị chết thì gia đình được hưởng trợ cấp mai táng phí, thân nhân được hưởng trợ cấp tuất theo quy định.

Nếu nhận BHXH một lần, sau này tham gia lại BHXH người lao động sẽ không được cộng nối thời gian đóng BHXH, mà tính thành thời gian đóng BHXH mới.

Theo khoản 1 Điều 66 Luật BHXH 2014, chưa hưởng BHXH 1 lần chết thì người lo mai táng được nhận 01 lần trợ cấp mai táng với mức bằng 10 lần mức lương cơ sở tại tháng mà người đang hưởng lương hưu chết.

Ngoài ra, theo khoản 1 Điều 67, thân nhân của người này nếu đủ điều kiện còn được hưởng tiền tuất hàng tháng bằng 50% mức lương cơ sở. Trường hợp thân nhân không có người trực tiếp nuôi dưỡng thì mức trợ cấp tuất hằng tháng bằng 70% mức lương cơ sở.

Bên cạnh đó, cũng liên quan đến tiền tuất hàng tháng, điểm a khoản 1 Điều 67 này còn nêu, người lao động đã đóng BHXH đủ 15 năm trở lên nhưng Mất cơ hội có thêm khoản tiền khi về già thì thân nhân được nhận khoản tiền này. Do đó, việc nhận BHXH 1 lần ảnh hưởng rất lớn đến chế độ tử tuất của người lao động.

Người tham gia BHXH, khi đã hưởng lương hưu thì mức lương hưu được điều chỉnh định kỳ theo chỉ số giá tiêu dùng và mức tăng trưởng kinh tế. Nhận BHXH một lần, bên cạnh việc không có thẻ bảo hiểm y tế, người lao động không được hưởng lương hưu còn không có cơ hội có thêm một khoản tiền.

Theo Điều 57 Luật BHXH nêu rõ, Chính phủ quy định việc điều chỉnh lương hưu trên cơ sở mức tăng của chỉ số giá tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế phù hợp với ngân sách nhà nước và quỹ bảo hiểm xã hội. Theo thông lệ, cứ 01/7 hàng năm, mức lương hưu của người đang hưởng lương hưu đều được tăng lên.

Nếu nhận BHXH một lần, sau này tham gia lại BHXH người lao động sẽ không được cộng nối thời gian đóng BHXH, mà tính thành thời gian đóng BHXH mới.

Như vậy, khi NLĐ nhận BHXH một lần, sẽ thiệt thòi khi chưa đến tuổi nghỉ hưu đã tiêu hết tiền dưỡng già. Để đến khi về già, không được hưởng hưu trí, họ phải phụ thuộc vào con, cháu và xã hội; nếu không may bị bệnh, không có thẻ BHYT, họ còn phải đối mặt với nguy cơ không chi trả nổi chi phí KCB chỉ sau một lần mắc bệnh và nằm viện thời gian dài, từ đó phải đối mặt với tình trạng nghèo đói, kiệt quệ, trở thành gánh nặng đối với gia đình và xã hội.