Nhọc nhằn lao động nữ tha hương

Theo báo cáo tại một hội nghị về xuất khẩu lao động (XKLĐ) tổ chức ở TP HCM mới đây, số lượng lao động nữ đi nước ngoài làm việc có xu hướng gia tăng (chiếm trên 36% tổng số lao động đi XKLĐ). Bình quân mỗi năm có 27.000 lao động nữ đi XKLĐ. Số ngoại tệ lao động Việt Nam ở nước ngoài nói chung và phụ nữ nói riêng mỗi năm gửi về khoảng 2 tỉ USD. Tuy nhiên ở nước ngoài, phụ nữ gặp nhiều khó khăn hơn so với nam giới do vẫn chưa được bảo vệ một cách tốt nhất.

Bị xâm hại, lừa gạt

Ngoài ra, lao động nữ thường có ít thông tin về nước mà họ sẽ đến làm việc, không nắm được các điều kiện lao động, phải phụ thuộc hoàn toàn vào người môi giới hoặc các công ty tuyển dụng. Thạc sĩ Dương Hiền Hạnh, Trường Đại học Thủ Dầu Một (tỉnh Bình Dương), cho biết nhiều lao động nữ phải trả phí rất cao để ra nước ngoài làm việc. Họ thường không biết rõ các quy định của pháp luật, cam kết của bên môi giới và công ty tuyển dụng. “Tại một số địa phương, lao động nữ phải trả 60 triệu đồng khi đi lao động tại Hàn Quốc, trong khi đó mức phí quy định chỉ có 14 triệu đồng. Nhiều lao động nữ đã trở thành “con nợ” do phải gánh phí môi giới quá cao” - bà Hạnh dẫn chứng.

Khi về nước, lao động nữ còn phải đối mặt với nhiều khó khăn khi tự tìm việc làm. Bà Nguyễn Thị Thanh Tâm, Viện Nghiên cứu gia đình và giới, cho biết kết quả khảo sát người lao động đi XKLĐ trở về ở TP HCM và các tỉnh lân cận cho thấy chỉ 20% nữ lao động có việc làm; số còn lại có việc bấp bênh hoặc thất nghiệp. Thời gian sống xa gia đình cũng là nguyên nhân dẫn đến rạn nứt trong hôn nhân. Nhiều nghiên cứu chỉ rõ gần 50% các hộ gia đình được phỏng vấn cho rằng khi phụ nữ đi XKLĐ, quan hệ gia đình trở nên lỏng lẻo, 84% người chồng thừa nhận họ gặp khó khăn khi chăm sóc con.

Cần nhiều chính sách hỗ trợ

Nhiều chuyên gia cho rằng đa số phụ nữ Việt Nam ra nước ngoài làm việc đều cần cù, tiếp thu nhanh và không ngại khó. Tuy nhiên, số người có chuyên môn, kỹ thuật chỉ chiếm 1/3. Hầu hết nữ lao động học dang dở cấp THCS, thậm chí mới tốt nghiệp tiểu học. Vì thế, lao động nữ Việt Nam xuất khẩu chủ yếu là lao động thủ công, tay nghề chưa cao. Nhà nước vẫn chưa có những chính sách tốt để bảo vệ lao động nữ, đặc biệt là lao động nữ ra nước ngoài làm việc. Rất nhiều lao động nữ làm việc ở nước ngoài không biết tìm đến cơ quan chức năng khi gặp sự cố.

Ông Phạm Đỗ Nhật Tân, Phó Chủ tịch Hiệp hội XKLĐ Việt Nam, nhìn nhận những bất cập trong công tác quản lý, bảo vệ người lao động làm việc ở nước ngoài bắt nguồn từ việc cơ quan quản lý chưa xử lý nghiêm những sai phạm của doanh nghiệp XKLĐ. Từ đó dẫn đến tình trạng “vàng thau lẫn lộn”, tạo cơ hội cho nhiều doanh nghiệp trục lợi, lừa người lao động.