Vay vốn đi xuất khẩu lao động: Vẫn khó khăn với doanh nghiệp và người lao động

Một thỏa thuận nguyên tắc giữa Cục Quản lý lao động với nước ngoài (QLLĐVNN - Bộ LĐ-TB-XH) với Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) vừa được ký kết ngày 15-11 tại Hà Nội. Mục đích của thỏa thuận này nhằm hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi cho người lao động (NLĐ) có nhu cầu vay vốn để đi xuất khẩu lao động (XKLĐ) được vay vốn tại các chi nhánh trong hệ thống Ngân hàng NN&PTNT. Tuy nhiên, theo đánh giá từ phía doanh nghiệp (DN), chính sách trên còn nhiều vướng mắc và khó thực hiện.

Vướng mắc từ khoản phí tiền gửi...

Thực ra, từ ngày 17-4-2001, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã ký Quyết định số 440 cho phép các ngân hàng Việt Nam cho NLĐ vay tiền đi XKLĐ. Đối với NLĐ có tài sản thế chấp thì rất đơn giản nhưng những người cần vay mà không có thế chấp thì lại là không thể. Sau hơn một năm có quyết định trên, số người được vay thông qua bảo lãnh, tín chấp không đáng kể, trong khi nhu cầu thực tế lại tăng vọt nhất là khi mở thị trường Malaysia.

Nét mới trong hướng dẫn của Ngân hàng NN&PTNT lần này là cho phép các DN chuyên doanh XKLĐ được bảo lãnh cho NLĐ vay tiền thông qua biên bản thỏa thuận ba bên và DN có trách nhiệm trả nợ cho ngân hàng từ nguồn thu nhập của NLĐ gửi về từ nước ngoài. Tuy nhiên, theo ông Trịnh Vĩnh Hội - đại diện Công ty Traenco: “DN không thể bảo lãnh cho NLĐ vì phí chuyển tiền từ nước ngoài về rất lớn và không thể trừ của NLĐ được”. Lý do khác theo ông Hội là không thể bắt buộc NLĐ chuyển tiền về công ty vì luật pháp các nước không cho phép. Nếu ngân hàng cân đối giữa lãi suất tiền vay và phí chuyển tiền là một số dương thì phía ngân hàng nên xem xét chịu khoản phí tiền gửi này, ông Hội đề nghị.

...Đến ràng buộc phải có hợp đồng

Theo quy định của Ngân hàng NN&PTNT, điều kiện cho vay là NLĐ phải có hợp đồng lao động (HĐLĐ) ký giữa NLĐ với DN hoặc chủ sử dụng lao động  nước ngoài mới được vay tiền. Điều này đã bị phản ứng khá mạnh từ phía các DN và cả lãnh đạo các địa phương. Ông Nguyễn Hồng Minh, Giám đốc Công ty Sovilaco, nói: “Chỉ khi NLĐ chuẩn bị đi thì DN mới ký hợp đồng vì có khi ký rồi nhưng chưa chắc NLĐ đã đi được. Đã ký hợp đồng rồi thì DN phải chịu trách nhiệm, chịu rủi ro nên DN không thể ký sớm để NLĐ vay tiền của ngân hàng được”. Đồng ý với ý kiến trên, ông Nguyễn Bá Khải - Trưởng Phòng Quản lý lao động thuộc Sở LĐ-TB-XH tỉnh Hải Dương - cho biết một thực tế ở địa phương: Các DN tuyển lao động đều yêu cầu lao động phải nộp  các khoản chi phí trước rồi mới được ký HĐLĐ. Nếu ngân hàng đòi có hợp đồng trước mới cho NLĐ vay thì NLĐ lấy đâu ra tiền để nộp cho các DN”.

Nên cho ngân hàng cấp huyện được phát vay ngoại tệ

Ngoài những vướng mắc trên, còn có những khó khăn khác xuất phát từ quy định của ngân hàng. Ông Nguyễn Hoàng Hiển (tỉnh Phú Thọ) cho biết: “Theo quy định, thì những hộ nghèo đang vay vốn xóa đói giảm nghèo sẽ không được vay các khoản tín dụng khác của ngân hàng. Mà diện hộ nghèo lại là đối tượng chính được quan tâm trong chương trình XKLĐ sang Malaysia. Vì vậy cần sửa những quy định trên, tạo điều kiện cho NLĐ nghèo được đi XKLĐ”. Ngoài ra, ngân hàng cấp huyện hiện nay không được phép cho vay ngoại tệ nên nhiều ý kiến đề nghị Ngân hàng NN&PTNT ủy quyền cho ngân hàng cấp huyện được cho vay ngoại tệ để giảm phiền hà, tốn kém do NLĐ phải đi lại nhiều khi vay vốn.

ĐỨC MINH

Đối tượng chính sách và hộ nghèo được vay vốn không cần thế chấp

Theo hướng dẫn của Ngân hàng NN&PTNT, NLĐ đi XKLĐ được vay tối đa bằng 80% tổng chi phí với thời gian tối đa bằng thời hạn HĐLĐ đã ký. Đồng tiền cho vay bằng đồng VN và USD nhưng riêng USD không cho vay bằng tiền mặt trực tiếp mà được chuyển trả cho các DN được thụ hưởng. Lãi suất cho vay tính theo lãi suất thông thường của ngân hàng thương mại tại thời điểm cho vay. Đối tượng chính sách và hộ nghèo được vay vốn không cần thế chấp.

DIỄN ĐÀN QUẢN LÝ

Ông Lê Văn Sở - Tổng Giám đốc Ngân hàng NN&PTNT: “Đáp ứng kịp thời nhu cầu vay vốn”

Ngân hàng NN&PTNT cam kết bố trí, tạo điều kiện đáp ứng đủ và kịp thời  nhu cầu vốn vay của NLĐ có nhu cầu vay vốn đi XKLĐ. Chúng tôi sẽ xem xét những kiến nghị để điều chỉnh cho phù hợp với thực tế, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho NLĐ vay được vốn.

Ông Trần Văn Hằng - Cục trưởng Cục Quản lý lao động với nước ngoài: “Phối hợp xử lý các trường hợp vi phạm”

Cục sẽ chỉ đạo các DN XKLĐ hướng dẫn NLĐ có nhu cầu vay vốn đến vay vốn tại các chi nhánh của hệ thống Ngân hàng NN&PTNT, sử dụng vốn đúng mục đích, có hiệu quả, trả nợ gốc và lãi đúng kỳ hạn. Đồng thời, chúng tôi cũng phối hợp xử lý các trường hợp NLĐ hoặc DN XKLĐ vi phạm các quy định của ngân hàng trong quá trình vay và trả nợ.