Các thao tác căn bản trong Linux (*)

Nautilus - File Manager

Nautilus là chương trình quản lý file (file manager) giống như Windows Explorer trong Windows. Đây là một môi trường tích hợp hầu hết các chức năng mà một hệ thống có thể làm được: duyệt hệ thống file, cấu hình desktop, cấu hình hệ thống, truy nhập tài nguyên mạng... Để chạy Nautilus như một file manager: nhấp đúp vào biểu tượng Home directory. Với Nautilus, bạn có thể tạo thư mục, copy hay xóa, sửa đổi file và thư mục một cách dễ dàng giống như đối với Windows Explorer. Tuy nhiên Nautilus còn mạnh hơn với khả năng thao tác với nhiều kiểu tài liệu khác nhau được tích hợp trong Nautilus.

Start here

Start here được thiết kế để lưu trữ những công cụ và ứng dụng khi bạn sử dụng hệ thống. Start here là một trung tâm cung cấp các công cụ để sử dụng và cấu hình hệ thống của bạn.

Quản lý - Truy cập ổ đĩa

1. Ổ đĩa cứng: Với hệ điều hành Windows, các phân vùng đĩa được gán tĩnh thành các ổ đĩa ngay khi khởi động, được gán cho các tên theo thứ tự A, C, D... và được truy xuất thông qua tên của các ổ đĩa này.

Với Linux, bạn sẽ truy cập thông qua một thư mục trên hệ thống cây thư mục của Linux. Chẳng hạn thông thường là các thư mục trong/mnt. Ở đây không có khái niệm ổ đĩa trên hệ thống file như trong Windows. Để biết được trong hệ thống của mình, các phân vùng đĩa cứng được phân chia như thế nào, bạn sử dụng lệnh fdisk:

# fdisk/dev/hda

Với/ dev/hda là ổ đĩa thứ nhất, tương tự/ dev/hdb là ổ cứng thứ hai trong hệ thống.

Từ dấu nhắc, bạn nhấn phím p để hiển thị thông tin về ổ cứng. Nhấn q để thoát khỏi fdisk.

Mount ổ đĩa:

Trước hết, bạn có thể tạo một số thư mục trong thư mục/mnt.

Ví dụ:/mnt/c,/ mnt/d tương ứng với các ổ đĩa C, D.

Ví dụ phân vùng đầu tiên theo định dạng FAT32 dành cho Windows là/ dev/hda1, tương ứng ổ C, bạn mount vào như sau:

# mount/dev/hda1/mnt/c

Với RedHat 8.0, thường bạn không cần định nghĩa kiểu file hệ thống cho việc mount. Tuy nhiên trong một số trường hợp bạn phải khai báo cụ thể với tùy chọn –t <type> để Linux biết rõ đó là kiểu filesystem gì.

#mount –t vfat/dev/hda1/mnt/c.

Các kiểu file system thông dụng: Linux Native là ext2 hoặc ext3, fat32 là vfat.

unmount ổ đĩa:

Bạn dùng lệnh unmount để tháo gỡ việc kết phân vùng ổ cứng. Ví dụ:

# unmount/ mnt/c.

Trừ khi bạn biên dịch lại kernel còn không thì RedHat 8.0 với kernel mặc định sẽ không làm việc được với NTFS. Và khi biên dịch kernel được rồi thì bạn cũng chỉ thao tác với NTFS theo cơ chế chỉ đọc chứ không ghi xóa gì được.

2. Ổ đĩa mềm - Ổ CD-ROM

Để sử dụng đĩa mềm, từ dấu nhắc lệnh của shell, bạn nhập:

# mount/ dev/fd0/ mnt/floppy

Tương tự với ổ CD-ROM:

# mount/ dev/cdrom

hoặc #mount/ dev/cdrom/ mnt/cdrom.

Sau khi mount, bạn có thể truy xuất ổ mềm trong thư mục/ mnt/floppy, cdrom trong thư mục/ mnt/cdrom.

Lưu ý: Bạn phải có quyền root mới mount được.

Còn một cách khác là bạn nhấn đúp chuột vào biểu tượng CD-ROM hoặc Floppy trên màn hình desktop:

Để lấy ổ mềm ra khỏi hệ thống, bạn cần umount nó:

#umount/ mnt/floppy.

Tương tự cho CD-ROM:

#umount/ mnt/cdrom.

Nếu chưa có lệnh unmount, bạn không thể lấy CD ra khỏi ổ CD-ROM được.

Một cái nhìn sơ qua về hệ thống Linux: Đối với Linux, mọi thiết bị đều được kết nối động trong khi chạy và đều được đối xử như một file trong hệ thống cây thư mục phân cấp của Linux. Đối với CD-ROM là/ dev/cdrom, với ổ mềm là/ dev/fd0 và với ổ cứng là/ dev/hda,/ dev/hdb... Và các thiết bị này có thể gắn vào hoặc lấy ra bất kỳ lúc nào khi hệ thống đang chạy.

Format đĩa mềm

Dùng gfloppy: Main Menu/System Tools/ Floppy Formatter. Đưa đĩa mềm vào và thay đổi tùy chọn theo ý bạn (ví dụ kiểu file hệ thống) và nhấn Format. Một hộp trạng thái xuất hiện cho bạn biết về tình trạng của quá trình format.

Hoặc bạn có thể sử dụng Kfloppy bằng cách từ dấu nhắc shell, gõ kfloppy.

Để kiểm tra bad sector trong quá trình format, bạn chọn Verify Integrity.

MẠNH CƯỜNG (IT@nld.com.vn)

(*) Xem Báo NLĐ từ số ra ngày 19-12-2002