Hoạch định lộ trình để chuyển đổi số hiệu quả

Kinh nghiệm khi xây dựng hành trình chuyển đổi số (CĐS) cho các doanh nghiệp (DN) cho thấy cần phải theo tầm nhìn, độ lớn của DN. Việc tuân thủ theo một khung (framework) sẽ giảm thiểu rủi ro và đạt kết quả tốt khi triển khai CĐS.

Tổ chức dữ liệu khoa học

Khi CĐS, rất nhiều DN lúng túng không biết bắt đầu từ đâu và cần làm gì tại đơn vị mình. Họ quá lo lắng về năng lực nhân sự, tài chính cũng như năng lực tiếp thu công nghệ của mình.

Trong quá trình tư vấn, hoạch định lộ trình CĐS cho DN lớn, vừa và một số DN nhỏ, chúng tôi thấy rằng khung CĐS cho DN nên xây dựng theo mô hình kinh doanh và vận hành DN trong môi trường số (Digital Business - DB). Tùy theo từng lĩnh vực kinh doanh - sản xuất, dịch vụ và độ lớn của DN để triển khai theo lộ trình: Đánh giá các cơ hội ứng dụng công nghệ, đề xuất mô hình phân tích dữ liệu Big data với số liệu theo thời gian thực tương ứng với mô hình quản lý của DN, đánh giá ứng dụng blockchain (chuỗi cung ứng), AI, IoT...

Đại biểu tìm hiểu các ứng dụng công nghệ tại diễn đàn chuyên đề “Chuyển đổi số trong ngành du lịch” Ảnh: QUANG NHẬT

Đánh giá tìm kiếm các mô hình DB được thực hiện theo phương thức hướng ra bên ngoài DN để tăng cơ hội bán hàng, kết nối đối tác hoặc hướng nội bộ để nâng cao hiệu quả điều hành DN. Từ cách tiếp cận này, một DN đã xây dựng thành công sản phẩm số hóa công tác điều hành theo dõi thi công xây dựng tại hiện trường: Thay việc phân công công việc hiệu năng thấp qua giấy tờ, bản vẽ giấy bằng thiết bị di động, máy tính bảng; giám sát thi công kiểm tra tiến độ, ghi nhận chất lượng thi công thông qua hình ảnh tác nghiệp bằng smartphone. Việc áp dụng số hóa công đoạn phân công giám sát thi công hiện trường giúp công ty này tăng năng suất lao động lên nhiều lần.

CĐS không phải là bài toán ứng dụng phần mềm trong DN mà phải bắt đầu từ tài nguyên số, tích lũy tài sản số. Theo đánh giá của chúng tôi, nhiều DN Việt Nam hiện rất yếu và thiếu công tác tổ chức số hóa lưu giữ dữ liệu một cách hệ thống và khoa học. Điều này làm cho các lãnh đạo DN khó nắm thông tin nhanh chóng, chính xác. Nó cũng làm cho DN không kiểm soát được hoặc kiểm soát lỏng lẻo việc thất thoát thông tin. Tổ chức dữ liệu khoa học còn giúp tích lũy và quản trị tốt kho "tri thức DN", giảm thiểu thời gian, chi phí đào tạo nhân lực cũng như sự phụ thuộc của DN vào con người.

Đánh giá mức độ sẵn sàng

Dữ liệu có ích cho DN hiện được mở rộng và đa dạng hóa nhờ giá các thiết bị thu thập dữ liệu giảm nhưng công năng và tiện ích lại tăng lên nhiều lần. Việc hình thành và làm giàu tài sản số sẽ giúp cho giá trị DN tăng lên. Muốn xây dựng tài sản số hiệu quả, DN phải thực hiện theo lộ trình: Đánh giá dữ liệu hiện có, xác định mô hình dữ liệu dùng chung cho mục tiêu CĐS, xác định các mô hình khai thác và sử dụng dữ liệu cho các lớp ứng dụng, chuẩn bị hạ tầng cho lưu trữ dữ liệu...

Hiểu rõ ý nghĩa về tài sản số cũng như chuẩn bị mô hình tích lũy và khai thác dữ liệu được đánh giá là khâu quan trọng nhất trong lộ trình CĐS cho DN. Việc này giúp cho chủ DN đánh giá được mức độ sẵn sàng về dữ liệu cho CĐS, những điểm cần bổ sung cho xây dựng nền tảng dữ liệu DN để triển khai số hóa dữ liệu và vận hành khai thác.

Quy trình nghiệp vụ luôn được hình thành trong tổ chức. Qua thời gian vận hành, các quy trình này được hiệu chỉnh "tự nhiên" để phù hợp với văn hóa DN. Trong CĐS, các quy trình nghiệp vụ được xem xét đánh giá để chuẩn hóa, tổ chức lại hướng tới số hóa, tối ưu hóa để tăng năng suất cũng như tăng chất lượng tuân thủ quy trình.

Việc số hóa xử lý quy trình nghiệp vụ phải được tiến hành theo các bước: đánh giá các quy trình nghiệp vụ, định hướng và xây dựng mô hình Value Chain (chuỗi giá trị) hướng tới làm nền tảng cho xây dựng kiến trúc nghiệp vụ mức cao trong toàn hệ thống sản xuất - kinh doanh, phân tích và đề xuất định hướng mô hình liên thông quy trình nghiệp vụ...

Trước khi xây dựng hành trình CĐS, DN cần đánh giá lại mức độ trưởng thành và sẵn sàng của DN đối với CĐS. Việc đánh giá này càng được lượng hóa với càng nhiều chỉ tiêu thì càng hữu ích. Nó giống như thực hiện các xét nghiệm để có dữ liệu phục vụ việc chẩn đoán bệnh cũng như xây dựng phác đồ điều trị cho bệnh nhân. Từ việc tìm kiếm cơ hội kinh doanh trong môi trường số đến việc đánh giá lại độ sẵn sàng dữ liệu cũng như quy trình của tổ chức trong môi trường số hóa, DN sẽ lập kế hoạch cho từng giai đoạn trong lộ trình CĐS của mình.