Tăng độ phủ thanh toán không chạm

Hiện nay, không cần đến những nước tiên tiến, người tiêu dùng tại Việt Nam cũng có thể trải nghiệm phương thức thanh toán không tiếp xúc (thanh toán không chạm) bằng cách chỉ cần chạm nhẹ thẻ ngân hàng (NH) hay smartphone lên máy POS hay thiết bị di động của nơi chấp nhận thẻ là có thể thanh toán các hóa đơn.

Không phải mang theo thẻ khi thanh toán

Tính năng thanh toán không chạm được tích hợp trên các loại thẻ NH (thẻ tín dụng, thẻ ghi nợ, thẻ ATM…) thông qua chip gắn trên thẻ. Chip nằm ở mặt trước thẻ lưu trữ mã hóa thông tin cá nhân khi thực hiện giao dịch ở các máy POS hay ATM. Trong quá trình giao dịch trên thẻ, chip tự động xác thực nhiều bước từ thiết bị nhận thẻ, ngân hàng thanh toán, tổ chức cung cấp thẻ như Mastercard hay Visa và NH phát hành.

So với thẻ từ, quy trình giao dịch của thẻ chip phức tạp hơn nhưng tốc độ xử lý chỉ trong vài giây. Còn với các ứng dụng thanh toán di động, tính năng này được hỗ trợ với các thiết bị di động có kết nối không dây tương thích, phổ biến là kết nối gần NFC. Thẻ gắn chip đã được thế giới sử dụng từ lâu. Thẻ này được gọi là thẻ EMV (do Europay, Mastercar và Visa - 3 công ty thanh toán hình thành ra tiêu chuẩn thẻ chip). Từ năm 2009, có thêm những tổ chức phát hành thẻ lớn khác tham gia EMV như JCB, American Express, China UnionPay, Discover, RuPay…

Thanh toán qua mã QR ngày càng phổ biến, giảm nguy cơ lây nhiễm dịch bệnh Ảnh: LAM GIANG

Tại Việt Nam, ngoài việc các thẻ quốc tế đã được chuyển sang thẻ chip từ những năm trước, thẻ nội địa (ATM) cũng đã bắt đầu "chip hóa". Thông tư số 22/2020/TT-NHNN ngày 31-12-2020 của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) sửa đổi, bổ sung Thông tư số 19/2016/TT-NHNN quy định về hoạt động thẻ NH yêu cầu: Từ ngày 31-3-2021, các tổ chức phát hành thẻ thực hiện phát hành thẻ có BIN (mã tổ chức phát hành thẻ) do NHNN cấp phải dừng phát hành thẻ từ mà chuyển sang thẻ nội địa có gắn chip. Đến ngày 31-12, 100% các máy ATM và thiết bị chấp nhận thẻ tại các điểm thanh toán đang hoạt động ở Việt Nam phải sử dụng thẻ chip.

Về kỹ thuật, thẻ chip có tính an toàn, bảo mật, chống làm giả cao hơn nhiều lần thẻ truyền thống. Về ứng dụng, với tính năng của chip, các NH có thể phát triển nhiều ứng dụng số, tính năng thông minh cho giao dịch điện tử. Phương thức thanh toán không chạm đem lại nhiều tiện lợi và an toàn cho cả chủ thẻ lẫn người thanh toán. Không cần phải quẹt thẻ (như với thẻ từ) hay gắn thẻ chip vào máy POS, người dùng chỉ việc chạm thẻ lên thiết bị hỗ trợ để thực hiện việc thanh toán, nhất là trong thời điểm dịch Covid-19 hoành hành, sẽ tăng tính an toàn phòng lây nhiễm virus.

Ngoài các ứng dụng thanh toán trung gian (như ví điện tử), từ giữa năm 2020, hầu như các NH lớn ở Việt Nam đều đã triển khai phương thức thanh toán và rút tiền bằng mã QR, không dùng tới thẻ vật lý. Yêu cầu là người dùng thẻ phải cài đặt ứng dụng NH số hay Internet Banking của NH giao dịch lên thiết bị di động của mình. Tại các cây ATM, màn hình làm việc giờ đây có thêm nút quét mã QR. Sau khi nhấn vào nút này, trên màn hình ATM xuất hiện mã QR. Người giao dịch bật ứng dụng NH trên thiết bị di động, chọn QR, đưa camera của thiết bị di động lên quét mã QR trên màn hình ATM rồi chọn thẻ muốn giao dịch, số tiền muốn rút và xác nhận giao dịch, nhập mã PIN của thẻ đó vào máy ATM, chờ nhận tiền. Phương thức rút tiền bằng mã QR này cho phép chủ thẻ cất thẻ ở nhà an toàn hơn.

Tránh mất cắp thông tin

Tại cuộc hội thảo online cho báo chí do Visa Việt Nam tổ chức mới đây, bà Đặng Tuyết Dung, Giám đốc Visa Việt Nam - Lào, cho biết phương thức thanh toán không chạm đang trở thành xu thế trong giao dịch điện tử ở Việt Nam.

Kết quả khảo sát của Visa cho thấy thanh toán không tiền mặt đã gia tăng đáng kể trong thời Covid-19 và là thị trường tiềm năng trong thời hậu dịch. Trong đó, thẻ không chạm tăng 47%; thẻ quẹt và cắm tăng 48%; mã QR tăng 55%; thanh toán không chạm bằng điện thoại tăng 50%; thanh toán trực tuyến tăng 45% và thanh toán bằng ví điện tử tăng 51%.

Cũng theo kết quả khảo sát của Visa tại Việt Nam, sự an toàn và tiện lợi là những lý do hàng đầu để người tiêu dùng chấp nhận thanh toán kỹ thuật số. Có tới 58% số người khảo sát chọn lợi ích mà phương thức thanh toán số đem lại là giảm nguy cơ trộm cắp (ngăn chặn việc sử dụng thẻ bị đánh cắp…); 58% là giúp hạn chế lây lan nguy cơ nhiễm bệnh; 50% là dễ dàng thanh toán (không phải xếp hàng tại NH); 49% là theo dõi tài chính tiện lợi… Có tới 89% số người tiêu dùng Việt Nam được Visa khảo sát xác nhận họ có biết về loại thẻ này và có 23% đã sử dụng.

Tuy nhiên, hình thức thanh toán này hiện chủ yếu phụ thuộc ở nơi chấp nhận thẻ và nhân viên thu ngân, người chủ thẻ không trực tiếp thao tác như ở các nước. Vì thế, để gia tăng số lượng người dùng, cần sự phối hợp giữa tổ chức thanh toán, NH phát hành và điểm chấp nhận để gia tăng độ phủ.