Đại biểu Quốc hội vẫn băn khoăn phương án rút bảo hiểm xã hội một lần

Chiều 27-3, Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5 thảo luận về dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi).

Nhận định vấn đề rút BHXH một lần là "khó và phức tạp", đại biểu Trần Thị Hoa Ry (Bạc Liêu) không đồng tình với phương án 1, vì tạo "hai lát cắt" giữa người tham gia trước và sau khi luật có hiệu lực, trong cùng một điều khoản.

Theo vị đại biểu là Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội, hiện có khoảng 17 triệu người, tức khoảng 38% lao động, có thời gian đóng BHXH dưới 20 năm. Bà Trần Thị Hoa Ry cho rằng không có gì đảm bảo rằng đối tượng này sẽ không tiếp tục rút BHXH một lần, còn người bắt đầu tham gia từ sau ngày 1-7-2025 lại không được rút BHXH một lần.

Nhắc lại quan điểm Nghị quyết 28-NQ/TW của trung ương năm 2018 là quy định phù hợp để giảm việc rút BHXH một lần theo hướng tăng quyền lợi, bảo lưu thời gian tham gia để hưởng hưu trí…, Đại biểu Trần Thị Hoa Ry thấy phương án 2 trong dự thảo luật "quán triệt sát hơn".

"Nếu ta không phân tích rõ nguyên nhân rút thì thể hiện điều khoản chính sách chưa đáp ứng được mong muốn và tâm tư nguyện vọng chính đáng của người lao động"- bà nói.

Bà Trần Thị Hoa Ry cho rằng việc rút BHXH một lần nhiều nhất là giai đoạn dịch COVID-19 để giải quyết vấn đề cuộc sống trước mắt. Nếu đây là nguyên nhân chính, cần giữ chân người lao động và cho rút 50%. Đồng thời hỗ trợ cho vay thông qua ngân hàng chính sách để giúp họ vừa có điều kiện tham gia bảo hiểm, vừa giải quyết được khó khăn về kinh tế.

Tán thành với phương án 1, song đại biểu Lý Tiết Hạnh (đoàn Bình Định) đề nghị khi xem xét các trường hợp rút BHXH một lần, cần có quy trình đánh giá thêm việc rút BHXH một lần theo phương án này đã thực sự đáp ứng được nhu cầu tài chính trước mắt của người lao động hay chưa.

Đại biểu Hạnh mong muốn phải làm sao để người lao động có thêm cơ hội cân nhắc việc có nên rút BHXH hay không. Trong trường hợp bất khả kháng thì nhà nước phải tính toán các phương án để hỗ trợ cho người lao động như chính sách hỗ trợ về tín dụng cho người lao động trong thời gian đóng BHXH.

2 phương án rút bảo hiểm xã hội một lần trong dự thảo luật

Về vấn đề hưởng BHXH một lần đối với người chưa đủ tuổi hưởng lương hưu, không tiếp tục đóng bảo hiểm xã hội, chưa đủ 20 năm đóng BHXH và có yêu cầu nhận BHXH một lần (điểm đ khoản 1 Điều 74 và điểm đ khoản 1 Điều 107 dự thảo Luật), dự thảo Luật do Chính phủ trình Quốc hội 2 phương án:

Phương án 1: Người lao động được chia làm hai nhóm:

Nhóm 1: Tiếp tục được áp dụng hưởng BHXH một lần như quy định tại Nghị quyết số 93/2015/QH13 ngày 22-6-2015 của Quốc hội về việc thực hiện chính sách hưởng BHXH một lần đối với người lao động: Người lao động tham gia BHXH trước khi Luật có hiệu lực (dự kiến 1-7-2025), sau 12 tháng không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, không tham gia BHXH tự nguyện.

"Khác với quy định hiện hành là dự thảo Luật có quy định quyền lợi bổ sung nếu người lao động lựa chọn bảo lưu, không nhận BHXH một lần" - Ủy ban Xã hội nêu.

Nhóm 2: Người lao động tham gia BHXH từ ngày Luật có hiệu lực trở đi thì không được áp dụng quy định này.

Phương án 2: Người lao động được giải quyết một phần nhưng tối đa không quá 50% tổng thời gian đã đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất. Thời gian đóng BHXH còn lại được bảo lưu để người lao động tiếp tục tham gia và hưởng các chế độ BHXH.

Ủy ban Xã hội cho biết qua thảo luận và ý kiến của các cơ quan tham gia, thì đa số cho rằng phương án 1 do Chính phủ trình có nhiều ưu điểm.