DẠY HỌC 2 BUỔI/NGÀY: Ưu tiên dạy học tích hợp

Năm học 2025-2026, lần đầu tiên các trường phổ thông trên cả nước triển khai đồng bộ việc dạy học 2 buổi/ngày theo yêu cầu của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT).

2 buổi/ngày dạy học gì?

Về thời lượng, cấp tiểu học học tối thiểu 9 buổi/tuần, 1 ngày không quá 7 tiết, 1 tiết 35 phút. Cấp THCS và THPT học tối thiểu 5 ngày và tối đa 11 buổi/tuần, 1 ngày không quá 7 tiết, mỗi tiết 45 phút.

Về nội dung, buổi 1 là thời gian thực hiện chương trình giáo dục phổ thông (GDPT) chính khóa. Buổi 2 là thời gian tổ chức các hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi, phụ đạo học sinh chưa đạt yêu cầu của chương trình GDPT và các chương trình của nhà trường (giáo dục kỹ năng sống, tài chính, nghệ thuật, thể chất, STEM/STEAM, hướng nghiệp, trí tuệ nhân tạo, ngoại ngữ…). Đây là những hoạt động rất cần thiết, phù hợp với xu hướng của giáo dục thế giới hiện nay, nhằm giúp học sinh phát triển toàn diện phẩm chất và năng lực để trở thành công dân toàn cầu trong thế kỷ XXI.

Khi triển khai thực hiện, Sở GD-ĐT TP HCM nhấn mạnh việc dạy học buổi 2 cần bảo đảm không tạo áp lực cho học sinh, giáo viên, phụ huynh. Ngoài ra, thực hiện xã hội hóa giáo dục đúng quy định pháp luật, tự nguyện - công khai - minh bạch; sử dụng hiệu quả đội ngũ giáo viên và thiết bị hiện có.

Tuy nhiên, những ngày gần đây, một số phụ huynh ở TP HCM đã phản ánh một vài trường bố trí lịch học chưa phù hợp. Việc này làm xáo trộn kế hoạch sinh hoạt cuối tuần của gia đình; ảnh hưởng thời gian nghỉ ngơi, vui chơi của học sinh.

Hoạt động giáo dục nào được đưa vào nhà trường?

Bộ GD-ĐT đã ban hành nhiều văn bản liên quan: Thông tư 04/2014 về quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống; Công văn (CV) 3089/2020 về giáo dục STEM trung học; CV 909/2023 về STEM tiểu học; CV 3899/2024 về kỹ năng công dân số; CV 3456/2025 về khung năng lực số cho học sinh phổ thông… Trong đó, các hình thức để đưa những hoạt động giáo dục này vào giảng dạy trong trường đã được hướng dẫn.

Chẳng hạn, với hình thức tổ chức giáo dục STEM - dạy học các môn khoa học theo bài học STEM, giáo viên bộ môn Toán, Khoa học, Công nghệ… của trường dạy bài học STEM thay cho bài dạy truyền thống. Với hoạt động trải nghiệm STEM, trường trung học tăng cường hợp tác cùng các cơ sở giáo dục đại học, cơ sở nghiên cứu, giáo dục nghề nghiệp, doanh nghiệp, hộ kinh doanh, các thành phần kinh tế - xã hội khác và gia đình để tổ chức hiệu quả, phù hợp quy định hiện hành; tổ chức hoạt động nghiên cứu khoa học, kỹ thuật.

Về hình thức tổ chức dạy học năng lực số, với môn Tin học Chương trình GDPT 2018, giáo viên của trường dạy chương trình của Bộ GD-ĐT. Để tích hợp phát triển năng lực số trong dạy học các môn và hoạt động giáo dục, giáo viên bộ môn của trường tích hợp các năng lực số vào bài dạy hằng ngày ở các bộ môn. Để tổ chức dạy học tăng cường, tổ chức câu lạc bộ thực hiện phát triển năng lực số, trường phối hợp với các đơn vị giảng dạy cho học sinh theo chương trình riêng của các đơn vị đã được cơ quan thẩm quyền thẩm định.

Các hình thức tổ chức giáo dục kỹ năng sống: Tích hợp trong môn học chính khóa; giáo viên bộ môn của trường tích hợp vào bài học hằng ngày trên lớp; hoạt động trải nghiệm - hướng nghiệp; câu lạc bộ và sinh hoạt chuyên đề. Hoạt động bổ trợ ngoài giờ có thể phối hợp với các đơn vị bên ngoài...

Như vậy, có thể thấy Bộ GD-ĐT đã lường trước tình huống quá tải khi các trường triển khai chương trình của nhà trường nên đã yêu cầu hình thức "tích hợp". Giáo viên của trường tích hợp các hoạt động giáo dục trên vào hoạt động giảng dạy các môn truyền thống hằng ngày là hình thức chủ đạo.

Giải pháp để đạt hiệu quả

Chúng tôi đề xuất các trường thực hiện quy định của ngành GD-ĐT cụ thể như sau.

Thứ nhất, sáng dạy 4 tiết; chiều dạy 3 tiết các môn học chính khóa, tiết 4 buổi chiều dành cho các hoạt động giáo dục ngoài chính khóa. Các trường bảo đảm học sinh ra về sau 16 giờ 30 phút, phụ huynh cũng tiện việc đưa đón.

Thứ hai, ưu tiên triển khai các hoạt động giáo dục Tin học, Kỹ năng sống, Giáo dục STEM, Công dân số, Trí tuệ nhân tạo… bằng hình thức dạy học tích hợp, gắn với các tiết dạy chính khóa phù hợp đội ngũ, cơ sở vật chất, thiết bị dạy học… Việc này giúp giảm tải nội dung, hạn chế tăng tiết, giảm khả năng xếp tiết dạy vào thứ bảy, gia tăng sự công bằng trong giáo dục (vì không phải đóng chi phí).

Thứ ba, sau khi thực hiện việc dạy các môn chính khóa và tích hợp với những hoạt động giáo dục, số tiết thực học của học sinh sẽ là (4 + 4) x 5 = 40; mỗi tuần dư được 9 - 9,5 tiết. Tùy điều kiện, nhà trường sẽ sử dụng những tiết này để tổ chức phụ đạo, bồi dưỡng các môn văn hóa hoặc liên kết với các đơn vị để dạy cho học sinh những chương trình mà trường chưa đủ điều kiện giảng dạy tích hợp.

Để giảm áp lực cho học sinh và tạo sự đồng thuận xã hội, giải pháp căn cơ không phải là xếp thêm giờ học, mà là tích hợp trong dạy học chính khóa. Việc này giúp hạn chế tăng tiết, hạn chế xếp thời khóa biểu vào thứ bảy. Điều này vừa thực hiện đúng chủ trương của ngành GD-ĐT vừa chia sẻ với khó khăn của nhà trường và phụ huynh, lại vừa bảo đảm phát triển năng lực học sinh theo yêu cầu.