Đẩy mạnh phát triển khoa học - công nghệ

TP HCM là trung tâm lớn về kinh tế, văn hóa, giáo dục - đào tạo, khoa học - công nghệ; có vị trí chính trị quan trọng của cả nước; có sức lan tỏa, thúc đẩy phát triển vùng Đông Nam Bộ và cả nước.

Nghị quyết Đại hội Đại biểu Đảng bộ TP HCM lần thứ XI đã xác định "phát triển kinh tế nhanh và bền vững trên cơ sở ứng dụng mạnh mẽ khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và tăng năng suất lao động" là một trong những nhiệm vụ cấp thiết để phát triển thành phố giai đoạn 2020 - 2025. TP HCM đã định hướng chuyển đổi sang mô hình tăng trưởng dựa vào khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo. Trong đó, vai trò của khoa học - công nghệ được khẳng định phải thực sự là động lực cho sự phát triển kinh tế - xã hội theo tinh thần Nghị quyết 98/2023/QH15 của Quốc hội.

Thời gian qua, hoạt động khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo ở TP HCM đã đạt được các kết quả khả quan. Khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo từng bước đã trở thành động lực thúc đẩy phát triển kinh tế TP HCM…

Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực vẫn bộc lộ một số hạn chế như: Sự phát triển khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo chưa theo kịp yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội và quản lý đô thị của TP HCM. Đầu tư của xã hội cho khoa học - công nghệ chưa tương xứng với tiềm năng, chưa huy động được nhiều nguồn vốn ngoài ngân sách…

Để góp phần thúc đẩy phát triển khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo ở TP HCM, cần tiếp tục nghiên cứu, xây dựng một số cơ chế, chính sách đặc thù; góp phần tạo điều kiện thu hút đội ngũ trí thức làm việc, cống hiến xây dựng và phát triển thành phố.

Các cơ chế, chính sách thúc đẩy phát triển khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo sẽ góp phần tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc hiện nay, khơi thông mọi nguồn lực về khoa học - công nghệ của TP HCM. Cần kịp thời đổi mới, phát huy mạnh mẽ vai trò then chốt của khoa học - công nghệ đối với sự phát triển kinh tế - xã hội TP HCM theo tinh thần Nghị quyết 98/2023/QH15.

Cụ thể, TP HCM cần tiếp tục đổi mới cơ chế đầu tư và tài chính cho khoa học - công nghệ trên cơ sở cạnh tranh lành mạnh, có trọng tâm, trọng điểm, dựa theo chỉ số đo lường kết quả, hiệu quả đầu ra. Linh hoạt và đơn giản hóa thủ tục tuyển chọn nhiệm vụ khoa học - công nghệ; thanh quyết toán tài chính theo thông lệ quốc tế, giảm tối đa gánh nặng hành chính cho các nhà khoa học.

TP HCM nên giao quyền sở hữu kết quả khoa học - công nghệ có sử dụng ngân sách nhà nước cho cơ quan chủ trì để thúc đẩy việc ứng dụng, thương mại hóa kết quả nghiên cứu. Cần tăng đầu tư từ ngân sách nhà nước cho khoa học - công nghệ; có cơ chế kinh tế, tài chính khuyến khích doanh nghiệp đầu tư, tham gia mạnh hơn vào hoạt động nghiên cứu, phát triển, đổi mới công nghệ.

TP HCM cũng cần chú trọng phát triển khoa học xã hội và nhân văn. Nên gắn kết chặt chẽ, đồng bộ khoa học xã hội và nhân văn với khoa học tự nhiên, khoa học kỹ thuật và công nghệ để phục vụ việc phát triển nhanh và bền vững TP HCM...